ایجاد دروس و مراکز تخصصی تفسیر؛ از بایسته‌های تحول در حوزه / قرآن اساس مقاومت است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، شامگاه سه‌شنبه، 25 شهریورماه، در مراسم افتتاحیه مرکز تخصصی تفسیر مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، گفت: خداوند در آیه 31 سوره فاطر  فرموده است: «وَ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ»؛ یعنی آن موجودی که این کتاب را به تو پیامبر وحی کرده حق مطلق است؛ لذا همه شئون خدا حق است و قرآن هم حق مطلق خواهد شد؛ به همین دلیل قرآن «لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ»(فصلت/ 42) است.

وی افزود: خداوند متعال در آیه بعد فرموده است: «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا...»؛ یعنی ما این کتاب را یکجا به بندگانی که برگزیدیم و اصطفی کردیم، ارث دادیم؛ اصطفی به انتخاب و اختیار خالص گفته می‌شود. خداوند در میان بندگانش، این کتاب را برای عده خاصی که انتخاب کرده به ارث گذاشت.

3 قسم افراد در مواجهه با قرآن

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار کرد: در روایات این گروه خاص، بر معصومان(ع)، شهدا و علما تطبیق داده شده است، ولی پیداست که مخصوص معصومان(ع) است و بقیه بالعرض مشمول این مسئله هستند؛ در ادامه هم به تعبیر «فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ» می‌رسیم که ظهور در این دارد که کسی که با قرآن هیچ ارتباطی ندارد و با قرآن مخالفت می‌کند ظالم لنفسه است؛ برخی حد وسط هستند و گاهی با قرآن مأنوس و گاهی نیستند و گاهی اعمالشان با قرآن تطبیق دارد و گاهی ندارد و گروه سوم هم کسانی هستند که در خیرات سبقت می‌گیرند که باز در روایات «سابقون بالخیرات» بر ائمه(ع) مطابقت داده شده است.

فاضل لنکرانی با اشاره به قاعده نفی سبیل با بیان اینکه برخی روایات، سبیل را به «حجت» تعبیر کرده‌اند، یعنی کفار در برابر مؤمنان هیچ دلیل و حجتی ندارند، اظهار کرد: سبیل در لغت به معنای سلطه است، ولی برخی به اعتبار روایت، سبیل را به حجت معنا کرده‌اند در حالی که سبیل به معنای همان سلطه است؛ یعنی کفار هیچ نوع سلطه‌ای نباید بر مؤمنان داشته باشند حتی کافر در سرپرستی هم حق ندارد ولی مؤمنین باشد؛ از این رو براساس نظر بسیاری از علما، سلطه کفار بر مؤمنان حرام است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: مسئله مهم در تفسیر آیه 31 فاطر آن است که در آیه مصادیقی را برای «فمنهم ظالم لنفسه و ...» بیان کرده‌اند، ولی معتقدم عباد و امت پیامبر(ص) به این سه قسم تقسیم می‌شوند؛ یعنی امت پیامبر(ص) در مواجهه با قرآن یا ظالم هستند، یا مقتصد و یا سابق بالخیرات هستند؛ لذا هر کسی با قرآن بیشتر ارتباط داشته باشد، در خیرات سبقت دارد و هر کسی می‌خواهد سبقت در خیرات بگیرد؛ صرفاً به خواندن نماز مستحبی، کمک به فقرا و ... نیست، بلکه قرائت و عمل به قرآن است.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: کسی فقیه است که با قرآن آشنا باشد، کسی متکلم است که با قرآن مأنوس باشد و کسی می‌تواند حاکم بر جامعه باشد که با قرآن ارتباط داشته باشد؛ امام خمینی(ره) چقدر با قرآن مأنوس بودند، به طوری که از برخی آیات ده‌ها نکته تفسیری برداشت کرده‌اند.

قرآن اساس مقاومت است

فاضل لنکرانی با تأکید بر لزوم بهره‌گیری طلاب از فرصت تحصیل در مرکز تخصصی تفسیر، اضافه کرد: قدر این شرایط را بدانید و درس بخوانید؛ زیرا با مدرک کسی نمی‌تواند مفسر شود؛ با چندسال درس خواندن کسی مفسر نخواهد شد. امروز می‌بینیم دشمن به جنگ قرآن رفته است؛ چرا به جنگ تورات و انجیل تحریف شده نمی‌روند؛ زیرا دیده‌اند قرآن پایه محور مقاومت و انقلاب اسلامی و اساس فکری مجاهدانی است که برای اسلام جهاد می‌کنند، لذا به جنگ با قرآن برخاسته‌اند.

وی افزود: اهانت به قرآن نشان می‌دهد اثرگذاری کلام الهی روز به روز در نسل جوان بیشتر می‌شود؛ زیرا قرآن حق است و اگر شبهاتی در مورد زن و مرد و موضع قرآن مطرح است، به خاطر این است که به درستی تبیین نشده است و اگر درست تبیین شود، قطعاً در این موارد هم موضع قرآن حق است؛ برخی متأسفانه که به حسب ظاهر مسلمان هستند می‌گویند که قرآن برای دوران قدیم است و الان عقل بشر تکامل یافته است که این حرف بی‌اساس است؛ قرآن حق است و چون حق است، زمان‌بردار نیست.

فهم محکم و متشابه قرآن در سفره اهل بیت(ع)

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: امروز که قرآن هتک شده وظیفه ما هم سنگین‌تر می‌شود؛ قطع نظر از این بحث خود مسلمین و بشر در دنیای امروز تشنه قرآن هستند؛ البته واقع قرآن بدون سخنان اهل بیت(ع) قابل فهم نیست و تا کسی بر سر سفره اهل بیت(ع) نباشد، نمی‌تواند محکم و متشابه را درک کند.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه جای اصلی مباحث محکم و متشابه در علم اصول است و نه علوم قرآن، زیرا اصول به انسان یاد می‌دهد که چگونه متشابه را به محکم ارجاع دهد، ادامه داد: بشر و مسلمین امروز تشنه قرآن هستند و ما باید در هر سالی مطالب جدیدی را از قرآن ارائه دهیم؛ حوزه علمیه باید نکات جدید قرآن را به جامعه علمی دنیا عرضه کند و توقع هم همین است.

فاضل لنکرانی با بیان اینکه یکی از نقاط مهم تحول در حوزه ایجاد مراکز تخصصی تفسیر و دروس تفسیر است، تصریح کرد: برخی در تریبون‌ها می‌گویند در حوزه تحول ایجاد نشده است، پس این مراکز تخصصی و دروس تخصصی در تفسیر و ... چیست؟ الان افراد زیادی داریم که تفسیر نوشته و می‌نویسند؛ روحانیت شیعه در مورد قرآن فعال بوده است البته با توجه به نیازهای زمانه انتظار خیلی بیشتر است. خیلی حرف‌های ناگفته و تحقیقات نشده در مورد قرآن وجود دارد؛ قرآن کتابی است که تحقیق درباره آن ساحل و پایانی ندارد؛ قرآن معیار تمیز میان حق و باطل را به انسان می‌دهد و افراد مأنوس با قرآن به این مرحله می‌رسند.