ولایت امام علی(ع) با اطاعت ملازمه دارد
استاد سطح عالی حوزه گفت: مودت و محبت به امیرالمؤمنین با ولایت و اطاعت از ایشان ملازم است و این ولایت اتصال می‌آورد که همان روح الایمان است.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله محسن اراکی، 30 شهریورماه در ادامه مباحث امامت در اندیشه اسلامی در فضای مجازی، با بیان اینکه هدایت بحق مخصوص خداوند است که در آیات قرآن مورد تأکید قرار گرفته است، گفت: هدایت الهی سه ویژگی دارد؛ اول اینکه هدایت بحق است، دوم اینکه این هدایت بحق از سوی خداوند برهان قطعی دارد و برای هیچ موجودی غیر از خدا برهان قطعی بر هادی بودن وجود ندارد، مگر کسی که خداوند برهان بر هدایت را به او عطا کرده باشد و سوم اینکه مؤید خالقیت و قادریت خداوند است.
وی اضافه کرد: آیات 34 تا 36 سوره یونس تبیین‌کننده همین موضوع است؛ فرموده است: قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَائِكُمْ مَنْ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ﴿۳۴﴾؛ قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَائِكُمْ مَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ ﴿۳۵﴾؛ وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ ﴿۳۶﴾؛ یعنی وقتی آفریننده و خالق او هست خودش هم موجود را به نقطه نهایی می‌رساند؛ مراد از شرکاء در اینجا یعنی کسانی که شما آنها را عبادت و اطاعت می‌کنید و اطاعت هم تبعیت از فرمان است و انسان از هر کسی فرمان ببرد، زندگی و آینده خود را به او واگذار کرده است، لذا در انتهای آیه می‌پرسد بگو آيا از شريكان شما كسى هست كه به سوى حق رهبرى كند؟
استاد سطح عالی حوزه علمیه اظهار کرد: کسی که احتیاج به نشان دادن راه ندارد و خودش بالذات هادی است، خداست؛ بنابراین باید از خدا تبعیت کنید و حق پیروی از دیگران که ذاتاً هادی نیستند، وجود ندارد؛ بعد فرموده که اگر با عقلتان خوب بیندیشید، به انحصار هدایت در خدا می‌رسید. بعد هم فرموده که اگر هدایتگرانی غیر از خدا برگزینید، هیچ برهان و دلیل قطعی برای تبعیت از آنها ندارید، لذا تأکید فرموده است که «وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ».
اراکی بیان کرد: هدایت هم دو نوع است؛ یکی هدایت سبیلی و دیگری ایصالی؛ تفاوت میان صراط و سبیل آن است که اگر کسی در صراط قدم برداشت، به نهایت می‌رسد، ولی فرد ممکن است در سبیل دچار انحراف شود؛ سبیل تعددپذیر است، ولی صراط، واحد است؛ لذا راه خدا سبل ندارد.
استاد سطح عالی حوزه علمیه اضافه کرد: هدایت ارشادی از مصادیق رحمت رحمانی است و شامل همه انسان‌ها اعم از کافر و مسلمان و ... می‌شود، اما هدایتی که از مصادیق رحمت رحیمی است، هدایت دستگیری و رساندن به مقصد است. در «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» اشاره به این رحمت دارد. در آیات دیگر هم مانند «تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا» بیان شده است.
محبت حقیقی نشانه هدایت است
وی با بیان اینکه هدایت، نتیجه محبت است، افزود: روح ایمان ناشی از محبت حقیقی و نه ادعایی است؛ اینکه مودت ذی القربی اجر رسالت است، به همین معناست و اگر مودت تحقق یابد، فرد به هدایت می‌رسد؛ مودت ذی‌القربی، موصل است، ولی معرفت به آنان(ذی القربی)، هدایت ایصالی است. این روح الهی و ایمان همان است که ما به ولایت تعبیر می‌کنیم، لذا مودت و محبت به امیرالمؤمنین با ولایت و اطاعت از ایشان متلازم است و این ولایت اتصال می‌آورد که همان روح الایمان است.
آیت‌الله اراکی بیان کرد: هدایت در قرآن هم وصفِ کتاب است و هم وصف رسول؛ خاصیت کتاب، دلالت و هدایت به معنای ابلاغ و ارشاد است؛ در کنار کتاب همیشه امام مطرح است و هیچ وقت در ساختار معارفی قرآن، کتاب از امام جدا نیست و هر جا کتابی نازل شده، همراه او امام هم بوده که قبل از پیامبر، انبیاء و اوصیاء رسل بوده‌اند و بعد از پیامبر(ص)، ائمه عهده‌دار این امر هستند.
وی افزود: قرآن کریم در مواردی خود را هادی و رحمت معرفی فرموده است؛ در آیه 89 نحل فرموده است: «وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلَاءِ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ» این آیه اشاره به دو نوع هدایت دارد؛ تبیان بودن، ارشادی و دلالتی است، اما «وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ» برای مسلمین (به معنای تسلیم در برابر خدا مراد است نه اسلام اصطلاحی) است؛ یعنی انسانی که خشوع دارد و تسلیم خداست، به مقصد هدایت خواهد رسید.
آیت‌الله اراکی با بیان اینکه تا بشر به فراخوان خدا پاسخ ندهد و اعراض کند، رحمت رحیمیه و هدایت ایصالی هم وجود ندارد، اضافه کرد: خداوند تنها منبع نشان دادن و رساندن به حق است؛ بنابراین هدایتگری منحصر در ذات خداوند است و کسی می‌تواند هدایتگر باشد که از سوی خدا به عنوان هادی معرفی شده باشد.
استاد سطح عالی حوزه با بیان اینکه هدایتگری حق تشریعی بندگان خداوند است، اظهار کرد: اگر این هدایت نبود، مردم می‌توانستند در برابر خدا حجت داشته و عذر موجه بتراشند؛ فرموده است: «وَلَوْ أَنَّا أَهْلَكْنَاهُمْ بِعَذَابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقَالُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَنَخْزَى»(134 طه)؛ یعنی اگر رسول نمی‌فرستادیم، حجت می‌آوردند و اگر کتاب هم فرستاده نشده بود، می‌گفتند اگر کتاب به ما داده بودی، هدایت می‌شدیم.
وی افزود: نه تنها هدایتگری مخصوص خداست، علم به هادی هم مخصوص خداست؛ اینکه چه کسی صاحب هدایت الهی است و می‌تواند دیگران را هدایت کند، «إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَى مَعَادٍ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ مَنْ جَاءَ بِالْهُدَى وَمَنْ هُوَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ»(85 قصص)؛ خداوند هادی را برای همه زمان‌ها برای بشر فراهم کرده است؛ یعنی در هر عصری، انسانی وجود دارد که منزلگاه نزول هدایت الهی است و مردم به وسیله او هدایت می‌شوند، همان طور که تأکید کرده است: «وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ».
انتهای پیام
