نقد جریان تلاوت کشور؛ نبود مستمع و عطش قاریان جوان برای دیده شدن + فیلم
در میزگردی با حضور دو تن از قاریان بین‌المللی کشور مطرح شد که استقبال عموم مردم از محافل قرآنی نسبت به هیئات مدیحه‌سرایی و ذکر مناقب اهل بیت کم است و آن نیز به تعداد معدود و هدفمند نبودن محافل قرآنی بازمی‌گردد.
طی روزهای گذشته ویژه‌برنامه «حکیمِ تلاوت» به مناسبت بزرگداشت «محمد عمران» به میزبانی خبرگزاری ایکنا برگزار شد. در این ویژه‌برنامه محمدرضا پورزرگری و سعید پرویزی، از قاریان بین‌المللی کشورمان، به بیان ویژگی‌های تلاوت این مبتهل و قاری مصری پرداختند که بخش اول این گفت‌وگو با عنوان «واکاوی ویژگی‌های فنی و معنوی تلاوت محمد عمران» پیش از این منتشر شد. در بخش دوم این گفت‌وگو جریان تلاوت قرآن در ایران تحلیل و نقد شده است. در این بخش محمدرضا پورزرگری مهم‌ترین مشکل جریان تلاوت ایران را نداشتن مستمع دانست و سعید پرویزی نیز عجول بودن قاریان نوجوان و جوان را برای دیده شدن و به نتیجه رسیدن سریع مطرح کرد. مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
ایکنا – یکی از مهم‌ترین نقدها به جریان تلاوت کشور به ویژه تلاوت نوجوانان و جوانان این است که به میراث تلاوت مصری کمتر توجه می‌کنند و تمرین خود را به تقلید از سبک دو یا سه استاد محدود کرده‌اند؛ مهم‌ترین نقد به جریان تلاوت قرآن کشور چیست؟
پورزرگری: بزرگ‌ترین مشکل جریان تلاوت قرآن در کشور «مستمع» است. متأسفانه قرائت قرآن هنوز آن مستمعی که باید در کشور داشته باشد، ندارد. میزان جمعیت حاضر در محافل و جلسات قرآن با جمعیتی که در هیئات مذهبی و روضه‌ها شرکت می‌کنند، قابل مقایسه نیست. چرا استقبال از قرائت قرآن در کشور ما مانند کشور مصر نیست؟ در حال حاضر قاریانی در کشور حضور دارند که تنه به تنه قاریان مصری و حتی قدمای آن می‌زنند. صحبتم درباره قاریان قدمای مصر نیست، چون ممکن است عده‌ای زاویه پیدا کنند، اما این قضیه در مورد قرائی که الان در کشور مصر حضور دارند صدق می‌کند.
واقعیت امر این است که وقتی قاریان ایرانی برای تلاوت به دیگر کشورها سفر می‌کنند به واسطه اقبال مردم آن کشورها، تازه متوجه جایگاه ویژه خود می‌شوند. ممکن است قاریان مصری فوت کوزه‌گری خاص خود را داشته باشند که ما هنوز به آن نرسیده باشیم، اما این را هم مد نظر قرار دهید که ایران در بحث قرائت یک کشور جوان است. بستر قرائت در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، رشد فزاینده‌ای پیدا کرده است. قبل از انقلاب، اساتید معدودی همچون استادان محمدتقی مروت و سیدمرتضی سادات‌فاطمی بوده‌اند که شاخص‌ترین‌های آنها در کل کشور به 10 نفر نمی‌رسیده است. اما اکنون صدها قاری خوب که شاید بین‌المللی نباشند، اما در سطح ممتازی قرار دارند، اما آیا جایگاهی برای ارائه هنر آنها در نظر گرفته شده است؟ شاید شورای عالی قرآن و نهادهایی از این دست تلاش کرده باشند تا با برگزاری کرسی‌های اذان‌گاهی جایگاه عرضه این هنر را فراهم کنند، آیا اینها کافی است؟ زمانی به این سطح می‌رسیم که محافل انس با قرآن به تعداد زیاد داشته باشیم.
به یاد دارم سال 1370 به خاطر جنگ خلیج‌فارس و حمله عراق به کویت، قاریان مصری نتوانستند به ایران بیایند، در حالی که سال قبل از آن اساتید برجسته‌ای همچون «بسیونی»، «غلوش» و «شحات» در کشور حضور یافتند و شکوه خاصی به وجود آورده بودند. آن زمان سازمان اوقاف مانده بود که نبود قاریان مصری چه کند و با اکراه قبول کردند تا محافل را با حضور قاریان ایرانی برگزار کنند، در حالی که قاریان ایرانی از عهده این کار بر می‌آمدند. ما می‌توانیم در یک دهه یا در چندین شب در مساجد مختلف محافل انس با قرآن را برگزار کنیم. البته این اتفاق نمی‌افتد و تنها به برگزاری چنین محافلی در ماه مبارک رمضان اکتفا می‌شود.
ایکنا – البته آن هم چندان هدفمند و منسجم نیست.
پورزرگری: در مورد هدفمند بودن جلسات و محافل بحث زیادی وجود دارد، نباید جلسات و محافل صرفاً تلاوت باشد، باید به بحث مفاهیم نیز پرداخته شود و در پایان جلسه کسی که مستمع بوده است، آموخته‌هایی را با خود ببرد. استاد قرائتی همیشه می‌گویند اگر هفت دقیقه تلاوت می‌کنید، دو برابر آن معنای آیات را توضیح دهید. این اتفاق مهم است که باید در کشور رخ دهد. باید مردم را به استماع قرآن علاقه‌مند کنیم. در یکی از جلسات ماه رمضان، مقام معظم رهبری به این موضوع اشاره فرمودند و بر برگزاری جلسات تلاوت تأکید کردند، این یعنی به قرآن شنیدن عادت کنند، نه اینکه هر موقع قرآن شنیده می‌شود به یاد مرگ بیفتند.
پرویزی: استاد پورزرگری از نگاه مسئولان و کسانی که در کشور وظیفه فرهنگ‌سازی دارند، به مسئله پرداختند. من اما از نگاه خود قاریان به مسئله نگاه می‌کنم. یکی از مشکلات جریان تلاوت، کم‌صبر و حوصله بودن قاریان است. این افراد در حالی که هنوز به سطح مطلوبی نرسیده‌اند، می‌خواهند خیلی زود به نتیجه برسند و در حالی که هنوز تلاوت آنها پخته نشده دنبال تلاوت مسابقه‌ای هستند.
الان بحث فضای مجازی خیلی داغ است، قاری جوان یا نوجوان برای اینکه در این عرصه دیده شود، خیلی زود فرازی را بدون رعایت استاندارها تلاوت می‌کند و به اشتراک می‌‌گذارد. در حالی که تلاوت برای به اشتراک گذاشتن باید عمیقاً خوب باشد. همه اینها نشان می‌دهد، قاریان امروزی دنبال تولید سریع و در ادامه نتیجه گرفتن زودهنگام هستند، این را در قاریان نوجوان بسیار دیده‌ام، در حالی که قاریان قدیمی‌تر بسیار تمرین می‌کردند تا به تریبون برسند. قبلاً تلاوت به سختی به دست ما می‌رسید و نوار تلاوت‌ها قرض داده می‌شد. من یک سال تمام هر روز تلاوت سوره مبارکه «فاطر» مصطفی اسماعیل را مرتب گوش می‌دادم، اما الان یک نوجوان با جستجوی ساده در فضای مجازی هر تلاوتی را که بخواهد فقط یک بار گوش می‌دهد و می‌رود. هیچ کدام از این شنیدن‌ها عمقی نیست. در دنیای کنونی همه به دنبال بسته‌های به اصطلاح کپسولی هستند. قاری یک صفحه از قرآن کریم را می‌خواند و می‌رود. در حالی که نباید اینگونه باشد.
انتهای پیام
