شعرای غربی طی قرن‌ها با الهام از حافظ غزل سروده‌اند
ناصر کنعانی، نویسنده و مترجم ایرانی مقیم آلمان، در تشریح رویکرد پژوهشی خود درباره مفاخر ایرانی به خصوص لسان‌الغیب تأکید کرد: بیش از صد شاعر آلمانی‌زبان غزلیاتی را به سبک این شاعر پارسی‌زبان سروده‌اند و او الهام‌بخش بسیاری از شاعران در اروپا بود و تأثیر بی‌نظیری بر مستشرقان گذاشت.
به گزارش ایکنا، سایت آلمانی قنطره گفت‌وگویی اختصاصی با «ناصر کنعانی»، نویسنده، پژوهشگر و مترجم ایرانی مقیم آلمان، انجام داده که محور این گفت‌وگو نه درباره رشته تخصصی این فیزیکدان برجسته، بلکه درباره پژوهش‌های گسترده او در حیطه ادبیات با استفاده از منابع غربی درباره شعرا و ادبای ایرانی و تلاش وی برای شناساندن هر چه بیشتر مفاخر ایرانی به غرب صورت گرفته است. کنعانی در حال حاضر دانشمند و استاد زبانشناسی مشهور ایرانی است. او علاوه بر این، به فیزیک جامد و الکتروشیمی به موسیقی و ادبیات سنتی فارسی نیز علاقه‌مند است.
آخرین کتاب او در دسامبر سال 2019 با عنوان «حافظ؛ بزرگترین شاعر فاسی‌زبان» به زبان آلمانی منتشر شد. کنعانی در این کتاب به بررسی احساسات، عرفان و ظرافت این شاعر بزرگ می‌پردازد و سایت قنطره در مورد این کتاب با او گفت‌وگو کرده که ترجمه این مصاحبه امروز، 20 مهر به انگیزه پاسداشت روز حافظ از نظر می‌گذرد.
این پژوهشگر ایرانی در آغاز گفت‌وگوی خود درباره اینکه شعرای آلمانی چگونه از حافظ شیرازی، شاعر ایرانی، تأثیر گرفته‌اند، گفت: بیش از یکصد شاعر آلمانی‌زبان از آلمان، اتریش و سوئیس در قرن نوزدهم و بیستم، اشعار غزل را به سبک شاعر پارسی‌زبان، شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، سروده‌اند. حافظ الهام‌بخش بسیاری از شاعران در اروپا بود و تأثیر بی‌نظیری بر مستشرقان گذاشت.
کنعانی درباره اینکه چه چیزی او را به نوشتن درباره مشهورترین شاعر ایرانی تشویق کرد، با وجود اینکه نویسندگان زیادی هم درباره حافظ نوشته‌اند، اظهار کرد: طبق اطلاعاتی که در اختیار دارم، هنوز كتابی در كشورهای غربی نگاشته نشده است كه به طور مفصل به زندگی و فلسفه حافظ در زندگی پرداخته باشد؛ بلكه مردم در این قسمت از دنیا به ترجمه و تفسیر اشعار وی اکتفا کرده بودند، دقیقاً به همین دلیل توجه خود را روی این سؤال معطوف کردم که چرا بسیاری از شاعران، اندیشمندان، نویسندگان، هنرمندان غربی به شعر حافظ علاقه‌مندند. در واقع کتاب من تلاشی برای یافتن پاسخ این سؤال است.
توجه خود را روی این سؤال معطوف کردم که چرا بسیاری از شاعران، اندیشمندان، نویسندگان، هنرمندان غربی به شعر حافظ علاقه‌مندند. در واقع کتاب من تلاشی برای یافتن پاسخ این سؤال است
این نویسنده درباره اینکه چه چیزی حافظ را به بزرگترین شاعر فارسی زبان مبدل کرده است، گفت: طی هزاره گذشته، فرهنگ ایرانی و زبان فارسی، شاعران بزرگ بسیاری را تقدیم کرده است. بسیاری از آنها به شهرت بین‌المللی دست یافتند که فردوسی، عمر خیام، جلال‌الدین رومی، سعدی شیرازی و دیگران نمونه آنها هستند؛ اما هیچ یک از آنها به محبوبیت حافظ در جهان فارسی‌زبان دست نیافتند. محبوبیت زیاد این شاعر همچنین آنجا آشکارتر می‌شود که هر خانواده ایرانی حداقل یک نسخه از کتاب حافظ را در خانه دارد. تقریباً همه ایرانی‌ها صرف نظر از سوابق و سطح تحصیلاتشان، کاملاً عقیده دارند که وقتی در وضعیت دشواری قرار دارند یا باید تصمیم مهمی بگیرند، در دیوان حافظ جواب یا نصیحتی می‌یابند. آنها پیش‌بینی‌ها و تفأل‌های حافظ شاعر را به روش خود تفسیر می‌کنند.
این نویسنده درباره اینکه آیا به واقع اشعار حافظ، الهام‌بخش نسل‌های بعدی هنرمندان بعد او تا به امروز بوده است، تصریح کرد: مطمئناً نسل‌هایی از شاعران پارسی‌زبان، آرزوی سرودن شعرهایی مانند حافظ را داشته‌اند و هنوز هم بسیاری از شاعران چنین آرزویی دارند؛ اما بی‌فایده است. گوته در شعر خود گفته است: «گو جهان یکسره ویران گردد/ حافظا با تو و تنها با تو/ خواهم اکنون به رقابت خیزم». شعرهای حافظ همچنین منبع الهام موسیقی‌دانان ایرانی است. علاوه بر این، شعر او همیشه منبع الهام خوشنویسان فارسی بوده است. آیا همه اینها توصیف حافظ به عنوان بزرگترین شاعر پارسی را توجیه نمی‌کند؟
قنطره در ادامه از استاد کنعانی پرسید که کتاب شما حاوی نقل قول‌ها و حاشیه‌نویسی‌های بسیار و مثل تاریخی است که تأثیر نویسندگان و مستشرقان آلمانی به ویژه در قرن هفدهم تا قرن نوزدهم از شعر حافظ را تشریح می‌کند. هنگام نوشتن این اثر به چه نوع خوانندگانی فکر کردید؟ او گفت: قبل از هر چیز به همه آلمانی‌های علاقه‌مند به فرهنگ ایرانی و شعر فارسی و مطمئناً به هموطنان ایرانی خودم که به زبان آلمانی تسلط دارند نیز فکر کرده‌ام. می‌خواستم کتابی عمیق و مستند بنویسم. علاقه‌ای به گفتن روایتی ساده درباره حافظ نداشتم.
او از پروفسور علیرضا رنجبر، رئیس آکادمی پزشکان و دندانپزشکان ایران در آلمان، هم قدردانی کرد و گفت: بدون حمایت مالی وی قادر به چاپ این کتاب نبودم.
وی با بیان اینکه برخی از شاعران آلمانی‌زبان نیز به شدت تحت تأثیر حافظ هستند، اظهار کرد: در اصل قصد من این بود که در یک تز جامع، تأثیر شعر حافظ را بر شعر آلمان به ویژه اشعار غزلی که حافظ به طور ویژه دوستشان داشت، نشان دهم. زیرا بیش از صد شاعر آلمانی‌زبان از آلمان، اتریش و سوئیس در قرن نوزدهم و بیستم شعرهایی را به سبک حافظ سروده‌اند.
قصد من این بود که در یک تز جامع، تأثیر شعر حافظ را بر شعر آلمان به ویژه اشعار غزلی که حافظ به طور ویژه دوستشان داشت، نشان دهم. زیرا بیش از صد شاعر آلمانی‌زبان از آلمان، اتریش و سوئیس در قرن نوزدهم و بیستم شعرهایی را به سبک حافظ سروده‌اند
کنعانی گفت: به نظر من مناسب بود که خوانندگان را با مقاله‌ای کمی طولانی، با زندگی و کار این شاعر شیرازی آشنا کنم و توضیح دهم که چرا شعر وی در کشورهای آلمانی‌زبان بسیار محبوب است. با این حال این مقاله بزرگ و بزرگ‌تر شد تا اینکه تصمیم گرفتم آن را به عنوان یک کتاب مستقل منتشر کنم. در حال حاضر مقاله‌ای در مورد شاعران آلمانی‌زبان که مانند حافظ غزل سروده‌اند را آماده کرده‌ام. در این مقاله به بسیاری از این اشعار غزل آلمانی پرداخته‌ام.
پروفسور ناصر كنعانی دكترای خود را در رشته فیزیك جامدات از دانشگاه فنی برلین در آلمان دریافت كرد. وی چهار سال را در آمریكا در مؤسسه فناوری ماساچوست (M.I.T) و دانشگاه فلوریدا به عنوان استاد مدعو سپری كرد و به آلمان بازگشت. او تحصیلات خود را در دانشگاه مونتان لئوبن (اتریش)(Montanuniversität Leoben) و صنعتی برلین (آلمان) در رشته‌های مهندسی علم مواد، دكترای فیزیك حالت جامد و فوق دكترای الكتروشیمی به پایان رسانید.
وی مقالات بسیاری در مجلات علمی كشورهای غربی منتشر كرده و چند كتاب علمی را به زبان‌های آلمانی و انگلیسی درباره علم مواد و آبكاری تألیف كرده است. آثار مكتوب پروفسور كنعانی به فارسی و آلمانی و برخی نیز به زبان‌های مختلف دیگر ترجمه و منتشر شده است. كناب 800 صفحه‌ای کنعانی درباره حافظ حاوی نظرات 80 متفكر فیلسوف شاعر و موسیقی‌دان اروپایی درباره این شاعر بنام ایرانی است. وی این كتاب خود را به دفتر یونسكو در ایران تقدیم كرده است و برخی افراد یادشده در این كتاب جایزه‌های مختلف نوبل را دریافت کرده‌اند و برخی نیز به عشق حافظ غزل سروده‌اند.
انتهای پیام
