چتر رحمت پیامبر همه جهانیان را فرا می‌گیرد

به گزارش ایکنا، آیت‌الله احمد مبلغی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، امروز، ششم آبان‌ماه در تفسیر آیه چهار سوره مبارکه قلم «وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ» که صوت آن در صفحه اینستاگرامی وی بارگذاری شده است، گفت: این آیه در وصف پیامبر گرامی اسلام نازل شده است؛ اگر بخواهیم آیه را تحلیل کنیم، می‌توان 5 موضوع را از آن اخذ کنیم؛ نخست اینکه اخلاق پیامبر از یک تراز اخلاقی و معنوی و الهی بسیار بالایی برخوردار است. 

وی افزود: این مطلب از دو جای آیه به دست می‌آید، اول اینکه خدا خطاب به خود پیامبر کرده و فرموده است: ای پیامبر تو صاحب خلق عظیم هستی؛ این خطاب متضمن بزرگی موضوع است و امام صادق(ع) هم به این مسئله اشاره کرد و فرموده‌اند که «والله سبحانه یحب مکارم الاخلاق و کان فیما خاطب الله نبیه انک لعلی خلق عظیم».

مبلغی اضافه کرد: دوم اینکه آیه از تعبیر «عظیم» برای خُلق پیامبر استفاده کرده است؛  این واژه چیزی نیست که به صورت سخاوتمندانه و بدون مبنا و براساس تسامح و بدون معیار و اعتبار صرف خیالی بیان شده باشد؛ خداوند عظیم تعبیر عظیم را به کار برده که در کل قرآن به صورت محدود به کار رفته است؛ از جمله این صفت برای خدا، اجر خدا، فوز عظیم (زیرا رستگاری بالاترین نعمت الهی است) و برای اخلاق پیامبر به کار رفته است و نشان می‌دهد خیلی محوری و اساسی است. در واقع اساسی‌ترین وضعیت پیامبر از حیث اجتماعی، داشتن حسن خلق و خلق عظیم است.

آیت‌الله مبلغی بیان کرد: دومین نکته که می‌توان از آیه تحلیل کرد، این است که اگر دو کلمه اخلاق و عظیم را ترکیب کنیم که در آیه شده است، می‌فهمیم اخلاق پیامبر برجستگی اجتماعی داشته است، زیرا اخلاق در پستوها و غارها شکل نمی‌گیرد، بلکه در صحنه اجتماعی و تعاملات مطرح می‌شود.

بازتاب خلق پیامبر در صحنه اجتماع

وی با بیان اینکه سومین نکته مستتر در آیه، بازتاب و نقش‌آفرینی اجتماعی اخلاق پیامبر است، افزود: اگر اخلاق را که پدیده اجتماعی و دارای تأثیر در مناسبات اجتماعی و وصف نقش‌آفرینی در همه اعصار و امکنه و ازمنه است، با عظیم ترکیب کنیم؛ یعنی این نقش‌آفرینی اجتماعی و تأثیرگذاری، خیلی زیاد است، به گونه‌ای که اذهان زیادی را به خود معطوف می‌کند.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: در صدر اسلام گروهی به نام وصّاف پیامبر پدید آمدند که پیامبر را توصیف می‌کردند؛ در رأس آنها اهل بیت و به خصوص علی بن ابیطالب هستند که باید این مجموعه توصیفات در یکجا گردآوری شود؛ اگر این بازتاب و نقش اجتماعی اخلاق او نبود، این همه توصیف هم شکل نمی‌گرفت.

وی ادامه داد: مطالبی که از سوی وصافین بیان شده، عمدتاً اخلاقی و رابطه پیامبر با خانواده، رفتار ایشان در جنگ و صلح و در مسجد و در برخورد اجتماعی و ... است؛ این نشان می‌دهد خلق عظیم پیامبر(ص) بازتاب اجتماعی داشته و در جامعه مستقر شده و جامعه را تکان داده است.

استاد حوزه اظهار کرد: اخلاق پیامبر، ثبات و دوام داشت، به دلیل اینکه کلمه «علی» به کار رفته است «لعلی خلق...»؛ یعنی اخلاق عظیم این رویه پیامبر است و او در ریل اخلاق عظیم قرار دارد؛ همچنین باید پرحجم باشد تا عظیم تلقی شود، لذا اگر بنا باشد کسی در جایی اخلاق داشته باشد و در جایی نداشته باشد؛ یا در جایی کمرنگ و در جایی پررنگ، تعبیر عظیم درست نیست. بنابراین ثبات و جامعیت و ماندگاری از جمله اوصاف اخلاق پیامبر است که از تحلیل آیه به دست می‌آید.

محوریت اخلاق در سایر اوصاف پیامبر(ص)

مبلغی اضافه کرد: آخرین نکته‌ای که می‌توان از آیه تحلیل کرد، این است که این اخلاق نقش تفسیری تبیینی معنابخش برای سایر اوصاف ایشان دارد؛ مشخصاً برای دو وصف «اسوة حسنه» و «رحمة للعالمین»؛ اخلاق عظیم در این دو وصف نقش مرکزی را داشته است؛ یعنی خمیرمایه اسوه حسنه، اخلاق عظیم پیامبر بود که همه زمینه‌ها و ساحت‌ها را فرا می‌گرفت و بنیان رحمت للعالمین بودن ایشان هم به این دلیل است که او صاحب خلق عظیم است.

استاد حوزه تأکید کرد: چتر رحمت پیامبر همه جهانیان را فرا می‌گیرد و از جامعه اسلامی فراتر می‌رود و دلیل آن وجود دین و اخلاق آن حضرت است؛ دین پیامبر نقش مهمی در سالم‌سازی جامعه داشته است، حتی برای کسانی که مسلمان هم نیستند. بعثت در واقع تاریخ را عوض کرده است.