آخرین جزئیات از نمایشگاه مجازی قرآن کریم

مرتضی خدمتکار، مدیرکل دفتر تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، در مورد آخرین وضعیت نمایشگاه مجازی قرآن کریم که پیش از این، وعده آن از سوی معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد داده شده بود، گفت: بسیاری از فعالان و صاحب نظران قرآنی که به نوعی درگیر نمایشگاه قرآن بودند، در جریان هستند که در اوایل امسال تقریباً تمامی طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم برای برگزاری نمایشگاه در مصلای تهران صورت گرفته بود که شرایط کرونا در کشور حاکم شد. پس از اینکه تصمیم بر تعطیلی نمایشگاه قرآن کریم گرفته شد، تلاش شد با جایگزین کردن برنامه‌‌های جدید، فضای عمومی فعالیت‌های قرآنی را مدیریت کرده تا این فعالیت‌ها حالت رکود پیدا نکند.

مدیرکل دفتر تبلیغ و ترویج معاونت قرآنی وزارت ارشاد تصریح کرد: یکی از برنامه‌هایی که در آن زمان طراحی و اجرا شد، برنامه خانه‌های نورانی بود که در دو نوبت کار خود را دنبال کرد. فصل اول این طرح در فروردین‌ماه و اوج کرونا اجرا شد، سعی شد در قالب این طرح یک برنامه جذاب خانوادگی با محوریت مفاهیم قرآنی و دینی در فضای مجازی طراحی شود که مورد استقبال قرار گرفت. فصل دوم این کار هم در ماه مبارک رمضان ادامه یافت.

پایان کارشناسی نمایشگاه مجازی قرآن تا آخر آذرماه

خدمتکار با بیان اینکه از همان زمان بحث برگزاری نمایشگاه مجازی قرآن کریم مورد بحث و گفت‌وگوی جدی ما بود، اظهار کرد: پیچیدگی نمایشگاه مجازی فارغ از موضوع آن و نیز نبود تجربه قبلی در این زمینه برای برگزاری نمایشگاه، ما را به این سمت سوق داد که یک کار مطالعاتی و تحقیقاتی جدی در این حوزه داشته باشیم. در واقع گام نخست برگزاری نمایشگاه مجازی قرآن کریم، تعریف و اجرای یک کار مطالعاتی و بررسی میدانی بود. بر همین اساس، تمامی مدل‌ها و زمینه‌های موجود برای برپایی نمایشگاه مجازی و نیز ظرفیت‌های فعال در این حوزه باید شناسایی می‌شد تا در ادامه مسیر به کار گرفته شود. همه اینها در گام نخست پیش‌بینی شده و در حال حاضر از سوی تیم کارشناسی در حال انجام است و کار این تیم تا پایان آذرماه به پایان خواهد رسید. امیدوار هستیم تا پایان آذر به الگو و مدل انتخابی خودمان در برپایی نمایشگاه مجازی قرآن کریم برسیم.

وی بیان کرد: بلافاصله بعد از پایان فاز مطالعاتی از ابتدای دی‌ماه، کار پیاده‌سازی و اجرایی‌سازی نمایشگاه مجازی قرآن کریم را بر اساس مدل منتخب در گام نخست شروع

تلاش شده است در فاز مطالعاتی، از نظرات تمامی کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه قرآن و عترت و فناوری اطلاعات استفاده شود. تلاش ما این است فاز اول نمایشگاه مجازی قرآن کریم تا پایان اسفندماه نهایی و رونمایی شود تا زمینه استفاده عموم مردم از فاز اول نمایشگاه مجازی قرآن کریم فراهم شود

خواهیم کرد. نکته‌ای که وجود دارد، این است که تلاش شده است در فاز مطالعاتی، از نظرات تمامی کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه قرآن و عترت و فناوری اطلاعات استفاده شود. تلاش ما این است فاز اول نمایشگاه مجازی قرآن کریم تا پایان اسفندماه نهایی و رونمایی شود تا زمینه استفاده عموم مردم از فاز اول نمایشگاه مجازی قرآن کریم فراهم شود. طبیعتاً فازهای دوم و سوم به فاصله مناسب در سال 1400 تکمیل خواهد شد و امیدوار هستیم بتوانیم کار فاخری را پیاده‌سازی کنیم.

خدمتکار تصریح کرد:‌ نمایشگاه مجازی قرآن در نگاه ما و هر فرد صاحب‌نظر در این حوزه دارای دو بخش فنی و محتوایی خواهد بود، بخش فنی از آن جهت که قرار است زمینه حضور و دسترسی را برای عموم مردم فراهم کند، بسیار حائز اهمیت است که توان پاسخگویی به مراجعه همه مخاطبان را داشته باشد و در عین حال از جذابیت لازم هم برخودار باشد. در بخش محتوایی نیز نوآوری و جذابیت در ارائه محتوا و خدمات به مخاطبان بسیار اهمیت دارد. مجموعه این عوامل، پروژه را برای ما دارای اهمیت کرده است. در نگاه ما نمایشگاه مجازی قرآن بر خلاف نمایشگاه فیزیکی، محدود به زمان مشخصی نخواهد بود. این نمایشگاه بعد از اقدامات مطالعاتی و فنی بسیار زیاد می‌تواند به صورت مستمر فعالیت خود را ادامه دهد و در فواصل مختلف تکمیل و تقویت شود تا فعالیت‌ها و برنامه‌های جدیدی به آن اضافه شود.

تمایز محتوای نمایشگاه فیزیکی و مجازی

مدیر کل دفتر تبلیغ و ترویج معاونت قرآنی وزارت ارشاد در مورد محتوای نمایشگاه مجازی و تفاوت آن با نمایشگاه فیزیکی،‌ اظهار کرد: این یکی از سوال‌‌های اساسی است که تیم کارشناسی ما در فاز مطالعاتی به دنبال آن بوده است. لزوماً این‌گونه نیست که محتوای نمایشگاه فیزیکی با نمایشگاه مجازی یکسان باشد. وقتی گفته می‌شود فعالیت نمایشگاه مجازی می‌تواند مستمر باشد، به این معنی است که نمایشگاه مجازی یک رویداد مستقل از نمایشگاه فیزیکی است و اگر سال بعد وضعیت کشور به لحاظ بیماری کرونا عادی شود، در کنار نمایشگاه مجازی شاهد برپایی نمایشگاه فیزیکی نیز خواهیم بود؛ در عین اینکه هیچ همپوشانی‌ای نیز با هم نخواهند داشت. در تلاش هستیم با کمک گرفتن از بخش مردمی و بخش دولتی فضای نمایشگاه مجازی را متفاوت از نمایشگاه فیزیکی تعریف کنیم.

خدمتکار گفت: نکته‌ مهم این است که در نمایشگاه فیزیکی به خاطر شرایط خاصی که زمان و مکان برگزاری دارد، محدودیت برای حضور افراد وجود دارد، اما در نمایشگاه

وقتی گفته می‌شود فعالیت نمایشگاه مجازی می‌تواند مستمر باشد، به این معنی است که نمایشگاه مجازی یک رویداد مستقل از نمایشگاه فیزیکی است و اگر سال بعد وضعیت کشور به لحاظ بیماری کرونا عادی شود، در کنار نمایشگاه مجازی شاهد برپایی نمایشگاه فیزیکی نیز خواهیم بود

مجازی این محدودیت وجود ندارد. در نمایشگاه فیزیکی به خاطر محدودیت مکانی، بسیاری از موسسات قرآنی و مردمی، بسیاری از مراکز فعال در حوزه قرآن و بسیاری از ناشران قرآنی امکان حضور پیدا نمی‌کنند، در حالی که در نمایشگاه مجازی این محدودیت وجود ندارد و همه فعالیت‌های قرآنی می‌توانند حضور داشته باشند. تلاش ما این است که ظرفیت‌های مردمی که دارای توان و تجربه موفق در فضای مجازی هستند را شناسایی کنیم و بتوانیم آنها را به نمایشگاه مجازی پیوند بزنیم تا زمینه فعالیت اینها در فضای مجازی ذیل عنوان نمایشگاه قرآن تسهیل شود.

خدمتکار در مورد بین‌المللی بودن نمایشگاه مجازی نیز بیان کرد: از همین ابتدا که کارهای طراحی را دنبال می‌کنیم، برای نمایشگاه مجازی بخش بین‌المللی نیز پیش‌بینی شده است، اما اجرایی شدن آن مستلزم هماهنگی‌های لازم است. یکی از تفاوت‌های نمایشگاه فیزیکی قرآن و نمایشگاه مجازی در همین بخش بین‌الملل است،‌ در نمایشگاه فیزیکی امکان مشارکت حداکثری کشورهای اسلامی وجود ندارد، اما در نمایشگاه مجازی اینگونه نیست.

توقف نمایشگاه تبریز

وی همچنین در مورد نمایشگاه بین‌المللی قرآن در تبریز که قرار بود تابستان امسال برگزار شود، گفت: طبیعتاً به دلیل شرایط خاصی که به وجود آمده، امکان برگزاری نمایشگاه تبریز وجود ندارد و برگزاری این نمایشگاه از فهرست برنامه‌های معاونت در سال 99 حذف شده است.

مدیرکل دفتر تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد فعالیت‌های این دفتر برای دوران کرونایی به خصوص در ایام باقی مانده از سال، گفت: برای هفته وحدت، 10 ویژه‌برنامه طراحی کرده بودیم که بخشی از این فعالیت‌ها انجام و بخش دیگری در دست پیگیری است. از جمله این برنامه‌ها جشنواره ملی داستانک در استان گلستان، جشنواره ملی شعر پیام آور وحدت در استان سیستان و بلوچستان و ‌مسابقه ایراد خطابه در استان خوزستان است که در مرحله دریافت اثر قرار دارند.

وی با اشاره به اینکه فضایی که در هفته وحدت شکل گرفت را مستمراً تا پایان سال دنبال خواهیم کرد، به برگزاری دومین دوره جشنواره چلچراغ آسمانی اشاره کرد و گفت:

برگزاری جشنواره «نغمه‌های محمدی» است که فراخوان ارسال آن در هفته وحدت آغاز شده است. افرادی که با موضوع پیامبر(ص) آثاری را تولید کرده‌اند، می‌توانند آثار خود را به این جشنواره ارسال کنند. اختتامیه این جشنواره در آستانه عید مبعث و در 20 اسفندماه با هدف معرفی برگزیدگان برگزار خواهد شد

به نظر می‌رسد در حوزه تولید محتوا و توزیع محتوا با محوریت آموزه‌ها و معارف قرآن و اهل بیت(ع) در فضای مجازی مشکل جدی وجود دارد. بر همین اساس، دومین دوره جشنواره چلچراغ آسمانی در دو بخش تولید محتوای قرآنی برای فضای مجازی و توزیع محتوای قرآنی برای فضای مجازی از چند روز قبل کار خود را آغاز کرده است. علاقه‌مندان می‌توانند تا اول بهمن‌ماه برای ثبت نام به سامانه جشنواره آیات به آدرس https://ayat.farhang.gov.ir/ مراجعه کنند. آثاری که در بخش تولید به دبیرخانه ارسال می‌شود در بخش توزیع توسط افرادی که شرکت کرده‌اند، توزیع می‌شود و در هر دو بخش نفرات برگزیده و منتخب را معرفی می‌کنیم.

خدمتکار بیان کرد: از برنامه‌های دیگری که تا پایان سال در حوزه تبلیغ و ترویج اجرا خواهد شد، برگزاری جشنواره «نغمه‌های محمدی» است که فراخوان ارسال آن در هفته وحدت آغاز شده است. افرادی که با موضوع پیامبر(ص) آثاری را تولید کرده‌اند، می‌توانند آثار خود را به این جشنواره ارسال کنند. اختتامیه این جشنواره در آستانه عید مبعث و در 20 اسفندماه با هدف معرفی برگزیدگان برگزار خواهد شد. اتفاق مهمی که در این جشنواره رخ می‌دهد، این است که دریافت اثر تنها یک بخش جشنواره است و بخش مهم‌تر شناسایی استعدادهای ممتاز در حوزه موسیقی و نغمات دینی است، از این استعدادها برای تولید 10 اثر فاخر با موضوع پیامبر(ص) استفاده خواهد شد.

3 محصول شایسته برای کودک و نوجوان

مدیرکل دفتر تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد:‌ از دیگر برنامه‌های طراحی شده از سوی این دفتر، توجه به گروه سنی کودک و نوجوان است. این موضوع جزء اولویت‌های معاونت قرآنی وزارت ارشاد بوده و تلاش خواهیم کرد با برگزاری جشنواره‌‌هایی خلاء کمبود آثار و محصولات ممتاز از حیث محتوا و جذابیت را برای گروه سنی کودک و نوجوان تا حدی جبران کنیم.

وی افزود: به صورت مشخص، کار خودمان را در این زمینه آغاز کرده‌ایم و با چند مجموعه فعال در این زمینه گفت‌وگوهای جدی انجام داده‌ایم و در حال نهایی کردن ایده‌ها هستیم. امیدواریم در اوایل سال 1400، سه محصول خوب و ممتاز را برای گروه سنی کودک و نوجوان به مرحله تولید برسانیم و در دسترس علاقه‌مندان قرار دهیم.

خدمتکار با اشاره به اینکه جشنواره‌ای را برای گروه سنی کودک و نوجوان پیش‌بینی کرده‌ایم، گفت: در حال حاضر، اغلب فعالیت‌های فرزندان ما در سن کودکی و نوجوانی از

اغلب فعالیت‌های فرزندان ما در سن کودکی و نوجوانی از طریق فضای مجازی و تلفن‌های همراه انجام می‌شود؛ امروز یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها همین است و بر همین اساس، سعی شده است برای این گروه سنی برنامه‌ای طراحی شود تا فعالیت‌های این گروه در فضای مجازی جهت دهی شود

طریق فضای مجازی و تلفن‌های همراه انجام می‌شود؛ امروز یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها این است که فرزندان در شرایط خاصی که مجبور به استفاده از فضای مجازی هستند، حضور سالم و مناسبی در این فضا را تجربه کنند. بر همین اساس، سعی شده است برای این گروه سنی برنامه‌ای طراحی شود تا فعالیت‌های این گروه در فضای مجازی جهت دهی شود. لذا نخستین جشنواره «استاپ‌موشن» با موضوع آموزه‌ها و مفاهیم قرآن و عترت طراحی شده است که در آذرماه فراخوان آن اعلام می‌شود. این جشنواره در دو بخش کودک و نوجوان برگزار می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند آثار تولیدی خود در گوشی همراه را به دبیرخانه ارسال کنند. تلاش ما این است با آموزش‌های لازم، از طریق کلیپ‌های آموزشی و موشن‌گرافی‌های آموزشی بتوانیم آموزش‌های فوری مربوط به این جشنواره را به این گروه سنی ارائه دهیم تا بتوانند آثاری را تولید کنند.

خدمتکار در بخش دیگری از این گفت‌وگو به موضوع انتخاب پایتخت نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه اشاره کرد و گفت:‌ در هفته‌های گذشته شهر کاشان طی آئینی به عنوان پایتخت نهج‌البلاغه انتخاب شد. رویکرد ما در این طرح این است که برنامه‌ها رویکرد ملی داشته باشد. در ادامه مقدمات انتخاب پایتخت صحیفه سجادیه نیز فراهم شده است و طی هفته‌های آینده شهر یزد به عنوان پایتخت صحیفه سجادیه ایران معرفی خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالی در مورد شاخص‌های انتخاب این دو شهر به عنوان پایتخت نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه،‌ گفت:‌ برای انتخاب این دو شهر شاخص‌ها و مولفه‌هایی در نظر بوده است. وجود موسسات و مراکز قرآنی و دینی شاخص بسیار مهمی بوده است، عقبه و سابقه فعالیت‌های دینی مرتبط با موضوع از دیگر اهداف بوده است. همراهی و همکاری و فراهم بودن زمینه اجرای این طرح ملی در استان و شهرستان مورد نظر شاخص دیگر بوده است. مجموع این شاخص‌ها باعث شد کاشان و یزد به عنوان دو پایتخت معرفی شوند.