دلایل ضعف کارکردی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان

محمدحسن قدیری‎‌‌‌ابیانه، کارشناس عالی مدیریت استراتژیک و سفیر اسبق ایران در استرالیا و مکزیک، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره درباره تاریخچه انجمن‌های اسلامی خارج از کشور پرداخت و گفت: یکی از کارهایی که اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در آلمان انجام می‌داد این بود که کتاب‌های مرحوم شریعتی، پیام‌های حضرت امام(ره) و نشریه‌ای به نام «قدس» را منتشر می‌کرد که حدود هشت صفحه بود و به کشورهای مختلف نیز ارسال می‌شد. ما باید پول آن را به اتحادیه پس می‌دادیم، چراکه اتحادیه برای چاپ شماره‌های بعدی باید هزینه آن را دریافت می‌کرد. لذا دانشجویان کار و از محل کسب درآمد هزینه‌های مورد نیاز را تأمین می‌کردند. این کتاب‌ها و نشریات برای بنده نیز ارسال می‌شد و باید آنها را می‌فروختم تا بتوانم پول آن را پس بفرستم؛ البته گاهی برخی از دانشجویان کمک‌هایی را به اتحادیه ارائه می‌دادند، اما در مجموع پول‌هایی که از ایران برای تحصیل‌شان از سوی خانواده‌ها ارسال می‌شد، صرفاً کفاف حداقل‌های هزینه‌های زندگی‌شان را می‌داد.

وی اظهار کرد: قبل از اینکه فعالیت ما در انجمن اسلامی ایتالیا علنی شود در ایتالیا با هشت کتابفروشی توافق کردم تا کتاب‌هایی، که از اتحادیه به دست بنده می‌رسید، را در آنجا در معرض فروش بگذارند. در این شرایط عده‌ای فکر می‌کردند که سازمانی بزرگ تشکیل شده که هشت کتابفروشی در ایتالیا دارد؛ در حالی‌که ابتدا سه چهار نفر بیشتر نبودیم و بنده کتاب‌ها را خودم حمل کرده و با قطار به کتابفروشی‌ها در شهرهای مختلف می‌بردم و آن قدر این کار سختی داشت که کار بنده به عمل جراحی هم کشید، اما خوشحال بودم که خدمتی به انقلاب اسلامی می‌کنم.

تغییر دیدگاه‌ها در بازگشت به کشور

قدیری‌ابیانه یادآور شد: بسیاری از کسانی‌که در اتحادیه عضو بودند بعد از انقلاب در مناصب مختلف اجرایی کشور مشغول شدند که برخی از آنها خوب و برخی نیز ضعیف عمل کردند. مؤمن و مسلمان واقعی کسی است که معتقدند است قرآن کتاب خداست، اما متأسفانه برخی از این دانشجویان حتی از اندیشه‌های اسلامی هم فاصله گرفتند. حتی در بین دیپلمات‌های بعد از انقلاب هم کسانی را مشاهده کردیم که بعد از بازگشت از خارج تحت تأثیر قرار گرفتند و تغییر دیدگاه دادند.

کارشناس عالی مدیریت استراتژیک تصریح کرد: آنجا کسی نبود به ما امکانات دهد، چراکه سفارت ایران سلطنتی بود و مردم ایتالیا هم مسلمان نبودند، صرفاً برخی از گروه‌های چپگرا فعالیت داشتند و در اوج تظاهرات انقلاب اسلامی در مبارزه علیه شاه گفتند که بیایید همکاری کنیم، اما به آنها گفتیم نمی‌توانیم با شما متحد شویم و همکاری کنیم؛ زیرا هدف ما حاکمیت اسلام است. به یاد دارم بعد از انقلاب سفیر کشورمان در ایتالیا که قبلاً سخنگوی وزارت خارجه در دوران آقای قطب‌زاده بود، بنده را که رایزن مطبوعاتی بودم صدا زد و گفت فلان بیانیه که مربوط به اعلام حمایت کنفدراسیون از جمهوری اسلامی ایران است را منتشر کن، اما بنده گفتم اطلاعیه آنها را منتشر نمی‌کنم چراکه امکان اتحاد با چپ‌گرایان و کار مشترک با آنها، حتی در دفاع از جمهوری اسلامی را نداریم بلکه فقط با یک شرط حاضرم چنین کاری انجام دهم که بالای اعلامیه جمله «بسم الله الرحمن الرحیم» را بنویسند.

سفیر اسبق ایران در استرالیا و مکزیک اظهار کرد: اولین اقدام بنده در زمینه کار با نشریات خارجی بعد از خبر درگذشت علی شریعتی بود که بسیار هم ما را غافلگیر کرد. البته آن موقع گفته می‌شد که وی را کشته‌اند و امیدواریم به توفیق شهادت دست یافته باشند، چراکه کتاب‌های ارزشمندی نوشت و اثر زیادی بر روی جوانان در راستای اتخاذ موضع انقلابی گذاشت. البته اشکال وارده به مرحوم شریعتی این بود که روحانیت را یک صنف می‌دید و مدتی علیه آنان موضع گرفت.

درخواست شریعی از مطهری برای اصلاح کتاب‌هایش

وی تأکید کرد: جایگاه روحانیت در اسلام و مسیحیت متفاوت است؛ روحانیت در مسیحیت واسطه انسان و خدا و در واقع شریک قدرت خداست و به همین دلیل افراد در نزد کشیش توبه می‌کنند. در مسیحیت هر کسی بخواهد چیزی از خدا طلب کند باید کشیش واسطه شود، اما در اسلام کافی است شهادتین را بر زبان جاری کنند، اما روحانی در اسلام، واسطه بین انسان و خدا نیست بلکه همانند معلم، مربی و پیشوا است و حتی می‌گوید نقل گناه برای دیگران، خودش یک گناه است؛ لذا گناهان خود را به روحانیون هم نگویید. البته مرحوم شریعتی در اواخر عمر به اشتباه خود پی برد و از شهید مطهری درخواست کرده بود که کتاب‌های وی را اصلاح کند اما ایشان هم فرصت چنین کاری را پیدا نکرد.

قدیری‌ابیانه یادآور شد: علاوه بر شریعتی، حضرت امام(ره) و شهید مطهری و شهید بهشتی که مدیر مرکز اسلامی هامبورگ بودند بر تفکرات اتحادیه انجمن‌های اسلامی در اروپا و آمریکا تأثیرگذار بودند. حضرت امام(ره) هرساله پیام ارسال می‌کردند و ما هم آنها را تکثیر و توزیع می‌کردیم. در آن زمان این تشکل اسلامی برای ما همه چیز بود و همیشه از یکدیگر خبر گرفته و فعالیت‌هایمان را هماهنگ می‌کردیم اما امروزه شرایط متفاوت شده است. در ایران مسجد کانون اصلی مبارزه و حتی بعد از انقلاب کانون توزیع کالاهای اساسی و تأیید کوپن بود اما امروزه با گسترش اینترنت، افراد حتی در منزل خود می‌توانند به بسیاری از اخبار دسترسی پیدا کنند و برای مثال برنامه «سَمت خدا» از بسیاری از حوزه‌های علمیه بهتر عمل می‌کند.

مسجد دیگر کارکرد قبل از انقلاب را ندارد

کارشناس عالی مدیریت استراتژیک بیان کرد: برای کارهای سیاسی نیز احزاب سیاسی و برای کارهای فرهنگی نیز فرهنگسراهای زیادی وجود دارد؛ بنابراین مسجد دیگر آن کارکرد قبل از انقلاب را ندارد. البته هنوز یکی از سنگرهای مهم است اما تعداد سنگرها در حوزه‌های مختلف زیاد شده است. بنده حدود سی سال قبل در استرالیا سفیر بودم، آن موقع شبکه‌های اجتماعی همانند امروزه وجود نداشت لذا روزنامه‌ها را از طریق پستِ سیاسی دریافت می‌کردیم که شامل روزنامه‌های دو تا سه هفته قبل بود که با ولع می‌خواندیم.

سفیر اسبق ایران در استرالیا و مکزیک گفت: قبل از انقلاب وقتی در جلسات انجمن می‌نشستیم به این سرعت در جریان اخبار روز جهان قرار نمی‌گرفتیم اما امروزه رسانه‌های جمعی توسعه پیدا کرده و به صورت لحظه‌ای می‌توانید تمام اخبار جهان را رصد کنید. لذا دیگر آن کارکردی را که اتحادیه انجمن‌های اسلامی قبل از انقلاب اسلامی داشت ندارد. نکته دیگر اینکه قبل از انقلاب برای فعالیت اسلامی هزینه می‌کردیم و خود بنده در طول پنج سال قبل از انقلاب نتوانستم به ایران سفر کنم و حتی به این فکر بودم که بعد از اتمام درسم به لبنان بروم و به شهید چمران ملحق شوم اما انقلاب اسلامی بسیار سریع پیروز شد و بنده توانستم به ایران بازگردم.

وی ادامه داد: در سال‌های گذشته شرایط به گونه‌ای پیش رفته که فعالیت اسلامی در خارج از کشور به یک امتیاز در مقابل حکومتمان تبدیل شده است یعنی اگر بخواهند کسی را استخدام کنند و وی بگوید قبلاً جزئی از اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان بوده‌ایم برای وی امتیاز محسوب می‌شود. البته آن موقع فعالیت‌ها خالصانه‌تر بود؛ هرچند فعالیت‌های کنونی را نیز خالی از خلوص نیت نمی‌دانم، چراکه فعالیت آنها ارزشمند است و از جانب گروه‌های ضد انقلاب و دولت‌های آنجا نیز اذیت می‌شوند. برخی نیز به صورت بورسیه به اروپا و آمریکا می‌روند اما بسیاری از اینها رفته‌اند که دیگر بازنگردند و حتی برای گرفتن پناهندگی شروع به مخالفت با جمهوری اسلامی ایران کرده‌اند ولو اینکه سابقه چنین فعالیتی را نیز نداشته باشند.

قدیری‌ابیانه یادآور شد: قبل از انقلاب تبلیغ علیه ایران و ایرانی نبود و رسانه‌ها هم چیزی راجع به اسلام و مسائلی از قبیل آن نمی‌نوشتند و برای مثال آلمانی‌ها با ایرانی‌ها رفتار بدی نداشتند اما بعد از انقلاب، تبلیغات بدی علیه ایران و اسلام راه انداختند و فضای اختناق را در کشورشان علیه مسلمانان تشدید کردند. لازم است یادی کنیم از مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین اژه‌ای که از قبل از انقلاب در آلمان در اتحادیه انجمن‌های اسلامی فعالیت داشتند و یک بار هم برای شرکت در اعتصاب غذای اتحادیه در کلیسایی در رم به ایتالیا آمدند. او سال‌ها نماینده مقام معظم رهبری در امور انجمن‌های اسلامی اروپا بودند و زحمات زیادی در این باره کشیدند. اخیراً متأسفانه دار فانی را وداع گفتند. خدا رحمتش کند.