موفقیت نظام اسلامی به موفقیت در نظریات فقهی گره خورده است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محمدرضا مدرسی، عضو فقهای شورای نگهبان، امروز، 16 بهمن ماه در نشست علمی«تبیین جایگاه فقه‌های تخصصی در حوزه»، با بیان اینکه در زمینه پاسخگویی به نیازهای نوپدید عقب‌ماندگی داریم، گفت: با پیروزی انقلاب اسلامی این امید وجود داشت که این مرحله زودگذر به سرعت به خط مشی‌هایی مبتنی بر فقه تبدیل شود که البته در طول این چهار دهه خیلی از کارها صورت گرفته ولی بخش‌های زیادی هم باقی مانده است.

وی افزود: مثلا در بحث بانکداری که زندگی اجتماعی و سیاسی مردم با آن سر و کار دارد اگر خوب طراحی نشود ممکن است خرابکاری زیادی به بار بیاورد ولو اینکه تک تک اجزای آن شرعی باشد؛ امروز داد همه از وضعیت بانکداری درآمده است و حتی برخی آن را ربوی می‌دانند و چقدر آسیب و تخریب و عدم اعتمادهایی ایجاد کرده است. این به همین دلیل است که طراحی مناسب و جامع برای بانکداری اسلامی انجام نشده یا در زمینه اجرا با مشکلات روبرو هستیم.

مدرسی با تاکید بر اینکه تخصصی شدن از نیازهای امروز است، اضافه کرد: تخصصی شدن در برخی از علوم روشن است ولی در برخی موارد با پیچیدگی‌های زیادی روبرو هستیم؛ اینکه مثلا آیا فردی فقط فقه حکومت، بانک، بورس و ... را به تنهایی بخواند کفایت می‌کند؟ زیرا باید افرادی که در فقه عمومی تخصص دارند هم به کمک بیاید لذا فعالیتی گروهی لازم است که باعث دشواری و پیچیدگی کار است.

عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به مسائلی که نیاز به بحث بشتر فقهی دارند، اظهار کرد: برخی موارد با اینکه موضوعات قدیمی هستند ولی باید به پختگی رسیده و بیشتر درباره آن بحث شود، مانند بحث جعاله که مطلب چندانی درباره آن نداریم، برخی هم مستحدثه‌ و کاملا جدید هستند و برخی هم موضوعات قدیمی هستند ولی حالت جدیدی پیدا کرده است؛ مثلا در قدیم می‌گفتند کسی که زمینی را احیاء کند مالک است ولی آیا امروز می‌توان این مسئله را با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی پذیرفت؟. امروز با این وسایل پیشرفته یک فرد می‌تواند یک شهر را در طول مدت کوتاهی تصرف کند.

مدرسی بیان کرد: بحث حکومت در فقه از مواردی است که کار زیادی می‌طلبد و مباحث صورت گرفته غیر از دوره اخیر لاغر است؛ این مسئله متاثر از مسائل تاریخی و نوع برداشت از روایات بوده است لذا به صورت گذرا به آن پرداخته شده است. همچنین برخی نگاه‌های جدید هم باید به بحث گذاشته شود مثلا اینکه حسن ظاهر می‌تواند در تعیین رهبر مهم باشد یا خیر؟ این مسئله بحث نشده است؛ البته دقت در روایات و نهج‌البلاغه بر جلب حسن ظن مردم در حیطه حلال تاکید کرده است. 

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه موضوع‌شناسی در بحث حکومت، رکن است؛ تصریح کرد: مثلا یکی از شرایط رهبری، مدیریت به عنوان امری متغیر است؛ برخی از فقها صرفا بر کفایت تاکید دارند ولی آیا واقعا همین شرط مرتفع‌کننده هست؟ اینکه مجلس فقط جنبه مشورتی دارد یا خیر و جایگاه آن چیست؟ بحث زیادی لازم دارد.

وی تاکید کرد: ما نباید فقط به مسائل جواب دهیم؛ امروز نظام گره به موفقیت در امور نظری خورده است که بخش عمده آن برعهده حوزه علمیه است و این با نگاه تخصصی، جامع به فقه و به خصوص فقه اجتماعی ایجاد خواهد شد.