نیک نامانی به نام پدر / از نشانه فاصله بین پدر و پسر تا پرورش تقوا
به مناسبت فرا رسیدن سالروز میلاد حضرت علی(ع) ایکنای مرکزی نقش تربیتی پدر نسبت به فرزند در حوزه‌های تعلیم و تربیت، انتقال مهارت‌ها، جامعه‌شناختی و روانشناختی را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
خجسته زادروز حضرت علی(ع) در تقویم جمهوری اسلامی به نام روز پدر نامگذاری شده است و چه نیکو انتخابی برای بزرگداشت و تکریم از مقام پدران است. باید دقت کرد میلاد ایشان تنها به تبریک و برگزاری چند برنامه بدون خروجی محدود نشود، این روز بهانه‌ای برای بررسی ابعاد مختلف نقش تربیتی پدران نسبت به فرزندان است و این احساس نیاز از سوی نوجوانان باید ابراز شود تا در روزی دیگر به صورت سرخوردگی و آسیب بروز پیدا نکند. خبرگزاری ایکنا جهت بررسی بخشی از ابعاد نقش تربیتی پدران نسبت به فرزندان با مرتضی مختاری، استاد دانشگاه، علیرضا احمدی، قاری بین‌المللی؛ مظلومی، روانشناس، مجتبی دانش‌فر، جامعه‌شناس انجام داده است که در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود؛
سال‌های نه چندان دور پدران مهارت و حرفه خود را به فرزندان آموزش می‌دادند و یا اینکه در ایام فراغت از او می‌خواستند مهارتی کاربردی بیاموزد، گاه پدران برای اینکه فرزندشان روی پای خود بایستد از دادن پول توجیبی خودداری می‌کردند و این امر و حسن رفتار پدر، امروز فراموش شده و پدران، فرزندانی وابسته به سرمایه پدر تربیت می‌کنند و کمتر شاهدیم پدری فرزند خود را به سمت فراگیری مهارت تشویق کند. جهت بررسی این مهم گفت‌و‌گویی با علیرضا احمدی، قاری بین‌المللی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
احمدی ضمن تبریک فرا رسیدن سالروز ولادت حضرت علی(ع) و روز پدر، اظهار کرد: انتقال مهارت‌های کاربردی از سوی پدر به فرزند از زوایای مختلف مورد بحث است و باید مورد واکاوی قرار گیرد. ابعاد مختلف شخصیتی فرزند زنجیروار به یکدیگر وابسته است و یک پدر باید مورد توجه قرار دهد.
وی متروکه شدن برخی از مشاغل را دلیلی برای عدم انتقال مهارت‌ها بیان کرد وافزود: دهه‌های گذشته فنون و حرفه‌های پدران به فرزندان به ویژه فرزندان پسر منتقل می‌شد که این انتقال دارای عواملی متععدی است که یکیاز آنان می‌تواند حاکمیت پدرسالاری آن دوران باشد.
احمدی ادامه داد: فرزندان دهه‌های گذشته تابع سالاری پدر در خانواده بودند و حاکمیت پدر در خانواده نزد فرزندان به ویژه فرزندان پسر پذیرفته شده بود و این تبعیت در دریافت فنون و استفاده از تجربیات بی‌تأثیر نبوده است. در مقابل نسل قدیم که پدرسالاری حاکم بود در نسل جدید عنوان پدرسالاری بسیار کمرنگ شده است و تبدیل به فرزندسالاری شده است و این امر باعث عدم انتقال تجربیات پدر به فرزند شده است.
وی بیان کرد: سنت‌های حاکم بر جامع قدیم از دیگر عللی است که تجربیات، مهارت‌ها وفنون باعث می‌شده که حرفه‌ای از پدر به پسر برسد و این سنت تبدیل به باور شده ونسل به نسل انتقال داشته است و این باورها که از سنت‌ها نشأت گرفته و تبدیل به باور شده در نسل فعلی از بین رفته است و فرزندان این باورها را قبول ندارند. در واقع به تبع از بین رفتن سنت‌ها، باورها نیز از بین رفته است.
عدم گستردگی مشاغل و علوم عامل انتقال حرفه‌ها و تجربیات
این قاری بین‌المللی عدم گستردگی مشاغل، تکنولوژی و علم را ازدیگر عوامل انتقال حرفه‌ها دانست و اضافه کرد: توسعه علم وتکنولوژی بسیاری از سنت‌ها را در خود هضم کرد و مردم مشاغل را دراطراف خود مشاهده کرده و زندگی اجتماعی را در قالب همین چارچوب می‌دیدند و در همان اسلوب با یکدیگر تعامل داشتند و انتقال تجربه به دلیل محدوده محدود اجتماع آن زمان چاره‌ای جز این نبوده است.
وی ادامه داد: یکی از زوایای تکنولوژی، گستردگی عظیم و سرعت خیره‌کننده انتشار اخبار در جهان است، انتشاراخبار لحظه‌ای است و جهان را دهکده می‌بینیم، در صورتیکه ذهن جوان و نوجوان دهه‌های گذشته ذهنشان معطوف به جهان و اطلاعات مختلف، مشاغل، حرفه‌ها و توانمندی‌ها نبوده است که اگر می‌بود قطعاً نوجوان و جوان پدر را با سایر مباحث پیرامونی مقایسه می‌کرد.
احمدی اضافه کرد: نبود رسانه‌های صوتی و تصویری و پایین بودن سطح آگاهی مردم باعث می‌شد تا فرزندان شغل پدر را ادامه دهند، اما در حال حاضر این زمینه فراهم نیست و نوجوانان و جوانان ادامه حرکت در مسیر پدر را شایسته نمی‌دانند مگر عده‌‌ای خاص که به شغل پدر علاقه دارند.
وی بیان کرد: فضای قدیم و جدید از حیث مهارت‌ها وانتقال تجربیات از بعد آموزش، تجربه، کیفیت و برخوردها واقعاً نسبت به عرصه کنونی پوست اندازی کرده است و به شکل دیگر درآمده است و اگر قرار است پدران تجربیات خود را انتقال دهند باید راهکارهای پیچیده‌ای را ازفضای گفتمان و ارتباط با فرزندان مدنظر قرار دهند تا بتوانند تجربیات را انتقال دهند.
احمدی ادامه داد: توسعه فضای مجازی باعث آشفتگی ذهنی بچه‌هاشده و نگرانی‌های آینده را ایجاد کرده است. قانع بودن یکی دیگر از عوامل انتقال مهارت‌هاست، اما جوان امروز قانع نیست. چراکه با عرصه گسترده‌ای از گفتکان‌ها، تجربیات ومهارت‌های متعدد و متنوع را مشاهده کرده و حیران و سرگردان است و قادر نیست از این حالت بیرون آید.
راحت‌طلبی نسل جدید
این قاری قرآن به راحت‌طلبی نسل جدید با توجه به توسعه تکنولوژی نیز اشاره و اظهار کرد: این راحت‌طلبی باعث شده که جوان امروز احساس نیاز به دریافت تجربیات از بزرگان به ویژه پدر نکرده است و همواره قصد دارد در کوتاه‌ترین راه و زمان به اهداف خود برسد.
یکی دیگر از مباحث مورد توجه تربیت پدر نسبت به فرزند از نگاه جامعه شناختی است، آقایان به محض تولد فرزند و پدر شدن تمام هم و غم خود را پیرامون تأمین هزینه‌ها متمرکز می‌کند و نمی‌داند یا کمتر توجه دارند که نقش تربیتی آنان در کنار مادر می‌تواند سرنوشت کودک را به سمت افقی روشن هدایت کند. برای شفاف شدن این مهم با مجتبی دانش‌فر، استاد دانشگاه و جامعه‌شناس گفت‌و‌گویی صورت گرفته است که تقدیم مخاطبان می‌شود:
انسان بودن؛ پیشینه پدر بودن
مجتبی دانش‌فر، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، با تبریک میلاد حضرت علی(ع) و روز پدر اظهار کرد: کودک در بدو تولد چیزی نمی‌داند و از قبل نیز مطلبی نیاموخته است و اطرافیان در تربیت او تأثیرگذارند، اولین اطرافیان نوزاد و کودک خانواده هستند و این مجموعه آموزش دهنده ذهن خام کودکی است که قصد دارد در دنیایی پر رمز و راز و پیچیده قدم بگذارد. نقش مادری در کنار نقش پدر بسیار پررنگ است. والدین فرزند را در جامعه‌ای با ساختار مردانه و مردسالارانه وارد کرده و الگوهایی نیز از همان جامعه خواسته یا ناخواسته به نوجوان معرفی می‌شود و هرچه نقش مرد در خانواده پررنگ‌تر باشد از او بیشتر خواهد آموخت.
وی با مطرح کردن این سؤال که فرزند در حوزه تعلیم و تربیت باید چه شاخصه‌هایی را بیاموزد؟ تصریح کرد: اینکه بخواهیم جزئیات زندگی را به فرزند بیاموزیم شاید ما را به هدف نهایی نرسانده و موفق مورد نظر حاصل نشود، اما قبل از آنکه بخواهیم نقش تربیت دهنده داشته باشیم در اولویت اول باید به نکته مردبودن توجه کرد و حافظ دربیتی آورده است: «هزار نکته باریکتر ز مو این جاست... نه هر که سر بتراشد قلندری داند». ابن بیت بدین معناست که مرد بودن و پدر بودن به این معنا نیست که فرد صرفاً نقش تربیتی دارد، قبل از نقش تربیتی باید ویژگی قلندری به معنای ویژگی انسان بودن را داشته باشد.
دانش‌فر بیان کرد: دارا بودن ویژگی انسانی در وجود پدران به فرزند مطالبی خواهد آموخت و رابطه ایجاد شده بین پدر و فرزند صرفاً مادی نیست و باید به همه ابعاد توجه شود. هرچند با شرایط ایجاد شده فعلی و تمرکز پدران بر تأمین معیشت بیشتر است وشاید فرصتی برای پرداختن به دیگر ابعاد ندارند. نیازفرزند تنها در بخش مادی خلاصه نشده و ما به عنوان پدر نیازاست ویژگی‌های انسانی را داشته باشیم تا به صورت واقعی او را هدایت کنیم.
فرزندپروری علم است
وی در پاسخ به این سؤال که آموزش‌های رفتاری و تربیتی به مردان جوان برای تربیت دختران وپسران داده می‌شود تا در آینده بتوانند پدرانی شایسته باشند؟ اظهار کرد: فرزندپروری علم است که مردان یا این علم را دارند یا ندارند. سال‌های گذشته پدران برحسب تجربه آنچه را که می‌دانند به فرزندان خود می‌آموزند، اما برای تربیت کودک و نوجوان امروز باید علم تربیت وجود داشته باشد و بدانیم از تربیت فرزند خود چه هدفی داریم.
دانش‌فر تأکید کرد: ادای نقش پدری به معنای واقعی فرزند را از بسیاری از آسیب‌ها و معضلات در امان نگه داشته و فرزندان را نسبت به شرایط روحی ایشان قوی کرده و آموزش می‌دهند تا بتواند در مقابل شرایط سخت زندگی ایستادگی کند.
عدم آگاهی عموم مردم از علم فرزندپروری
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که اکثر پدران علم تربیت فرزند ندارند، برای کسب این علم باید چه کنند؟ گفت: آمار پدرانی که علم فرزندپروری ندارند کم نیست و جامعه این علم را در اختیار قرار نداده است و نیاز است برای افرادی که قصد دارند مسئولیت مهم پدری را برعهده گیرند داده شود و اگر به این مهم توجه نشود ممکن است اقبال با فرد یار باشد اتفاقات به خوبی رقم خورد، اما احتمال اینکه این جریان(عدم توجه به علم تربیت فرزند) به آسیب منتج شود، بیشتر است.
وی ادامه داد: برای تزریق علم فرزندپروری در گام اول باید دید آیا مربی تربیتی داریم یا خیر، که در حال حاضر مدرس این حوزه را در اختیار نداریم. چراکه مدرس الگویی برای جامعه تعریف می‌کند. خوشبختانه فارغ‌التحصیلانی در رشته‌های مددکاری، انسان شناسی، روانشناسی، علوم اجتماعی و .. داریم که توان و ویژگی ارائه این علم را دارند، اما لازمه انجام اینکار که تربیت اساتید حاذق در این بخش است تا این اساتید با توجه به اجتماعات خود و دیگر معیارها به راهی برای آموزش برسند.
این جامعه‌شناس در پاسخ به این سؤال که پدران امروزی از چه نکاتی در تربیت غفلت کردند که مسئولیت‌پذیری را در نوجوانان کمتر شاهدیم، اظهار کرد: مهم‌ترین بخش خانواده این است که والدین تنها قصد دارند نیازهای مادی فرزند را برطرف کنند، ولی وقتی نیازها برطرف می‌شود گویا تأثیری در پرورش اصلی کودک ندارد و عمدتاً فرزندان از نام نیک پدران خود بسیار یاد می‌کنند.
پدر تنها دارای وجهه اقتصادی نیست
وی ادامه داد: اشکال اینجاست که وجهه پدر بودن از ابعادی اقتصادی می‌شود. چراکه به محض پدر شدن تنها هدفت تأمین نیاز مادی کودک می‌شود و این امر ما را از چرخه انسانی خود غافل و دور می‌کند و اینکه ما انسانی مفید و تأثیرگذار برای اجتماع باشیم غافل می‌شویم و تنها به دستگاهی که تأمین کننده نیاز مادی است تبدیل شده‌ایم و این امر باعث می‌شود بیشترین آسیب متوجه مردان و پدران باشد و بی‌تفاوتی گریبان جامعه را خواهد گرفت و با اجتماعی منفعت طلب برای خود و خانواده روبه رو خواهیم شد.
دانش‌فر در بخشی از سخنان خود به نقش تربیتی شهدا و پدران آسمانی اشاره و تصریح کرد: جا دارد در بین مطالب یادی از سرگرد احمد زارعی داشته باشم که پس از 38 مفقودالاثر بودن به آغوش خانواده بازگشت، کودکان این فرد در زمان دفاع مقدس کوچک بودند و طبیعی است ذهنیت شفافی نسبت به ایشان نداشتند، اما همواره او نقش پدری را بدون اینکه حضور داشته باشد به خوبی ایفا کرده و برای مردم قهرمان است و برای خانواده و فرزندان قهرمان‌تر.
وی ادامه داد: فرزندانی که مراحل بلوغ را طی می‌کنند ناخودآگاه با بحران‌های روحی و روانی مواجه می‌شوند و دنیایی از پیچیدگی‌ها را در وجود خود احساس می‌کنند و این تغییرات پیوسته آنان را برآشفته و دگرگون می‌کند، که اگر در مورد آن صحبت نشود فرد را دچار تحول می‌کند و وظیفه پدری در اینجا بسیار مهم است تا فرزند با آگاهی قدم در مسیر نوجوانی بگذارد. چون خانواده است که می‌داند هر کودک نسبت به ویژگی‌های درونی باید چگونه مورد راهنمایی قرار گیرد.
سلامت روانی مادران و فرزندان برعهده پدران است
در کنار ابعادی همچون جامعه شناختی و مهارت آفرینی توجه به بعد روانشناختی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. حالات و روحیات فرزندان در شرایط مختلف دارای انواع خاصی است که پدران باید نسبت به آن آگاهی لازم را داشته باشند. برای بررسی نقش پدران در دوران‌های مختلف زندگی و ویژگی‌های پدر نمونه با مظلومی، روانشناس مصاحبه‌ای انجام شده است که در ادامه می‌خوانید:
وی میلاد حضرت علی(ع) و روز پدر را تبریک گفت و به نقش پدر در دوران مختلف زندگی فرزندان اشاره و اظهار کرد: در قدیم نقش تأمین کننده بودن معیشت برعهده مردان و تربیت فرزندان برعهده بانوان بود و پدران در تربیت نقشی نداشتند و این تفکر باعث شده بود که در چند دهه نقش پدران بسیار کمرنگ باشد. با توجه به تحقیقات به عمل آمده در نوجوانان و جوانان و بروز رفتارهای پرخطر در آنان به اهمیت نقش تربیتی پدر پی برده‌اند.
مظلومی بیان کرد: نقش پدران در دوران قبل از بارداری بانوان شروع می‌شود. چراکه بانوان در این ایام نیاز به آرامش دارند و این حس را مردان به آنان انتقال می‌دهند و این امر باعث می‌شود تا بانوان با آرامش باردارشده و این دوران را سپری کنند. نقش مردان در مراقبت‌های حین بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است و آرامش دوران بارداری می‌تواند تأمین کننده سلامت روانی مادر و فرزندان را ایجاد کند. پس از تولد نوزاد نیز نقش پدران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نقش حمایتی پدر در کنار مادر از افسردگی‌های بعد از زایمان جلوگیری کرده و محیطی امن را برای مادر و فرزندش ایجاد کند.
وی ادامه داد: پس از دوران نوزادی، از 3 تا 5 سالگی اهمیت بسیار دارد که در این دوران «وجدان» شکل می‌گیرد در این سنین عقده اُدیپ در پسران و اِلکترا در دختران شکل می‌گیرد. در این سن کودک تمایل به جنس مخالف خود پیدا کرده و با همانندسازی با هم جنس خود می‌توانند به این دوران فائق آید. در این دوران بایدها و نبایدهای زیادی شکل می‌گیرد که متناسب با آن وجدان پدید می‌آید. هرچه پدر در این دوران نقش پررنگ‌تری داشته باشد می‌تواند به عقده ادیپ و الکترا کمک کند.
پدران برای خانواده حداقل روزانه 20 دقیقه وقت بگذارند
این روانشناس بیان کرد: طبق پژوهش‌ها و تحقیقات انجام شده فرزندان در سنین کمتر از دبستان برای بازی کردن به پدر گرایش داشته و برای تغذیه و کاهش استرس به مادر گرایش دارند. این تحقیق که در دانشگاه کمبریج انجام شده و متوجه شدند بچه‌ها برای تأمین نیازهای فعالیتی هیجانی به سمت پدر گرایش بیشتری دارند و هرچه پدر این نیاز را بیشتر و بهتر برآورده کند بچه‌ها احساس بهتری داشته و دارای آرامش بیشتری هستند.
مظلومی بیان کرد: در سنین کودکی هرچه پدر نقش ویژه تر و وقت آزادتری برای فرزندان بین حداقل 15 تا 20 دقیقه در روز داشته باشد و بتواند با فرزندان فعالیت مشترک مورد علاقه بچه ها داشته باشد، این گذراندن وقت با فرزندان منتج به تعامل بهتر و تأمین نیاز هیجانی کودک از سوی پدر خواهد شد. کودک در این سنین پدر را نمادی از قدرت دانسته و می‌توانند با او همانند سازی کرده و در سلامت روحی به سر می‌برند.
وی با بیان اینکه دوران بلوغ حساسیت ویژه‌ای دارد و باید از سوی خانواده‌ها مورد اهمیت واقع شود، اظهار کرد: این دوران یکی از حساس‌ترین دوران‌های زندگی و از مراحل مهم رشد هر فرد محسوب می‌شود. در این دوران با رشد هورمون‌های جنسی در دختران پسران مواجه هستیم، در این دوران ترشح هورمون استروژن و پروژسترون در دختران و تستسترون و آندروژن در پسران افزایش پیدا می‌کند و همین رشد هورمون‌ها باعث ایجاد تغییرات زیادی می‌شود که اگر بهنجار نباشد ممکن است فرد با مشکلاتی مواجه شود، نقش پدر در این برهه زمانی برای سلامت روانی نوجوان بسیار مهم است.
رشد مطلوب دختران نسبت به پسران
مظلومی به تفاوت نقش پدر در بحران نوجوانی دختران و پسران اشاره و ادامه داد: در تمام سنین به ویژه در دوران بلوغ دختران از رشد شخصیتی بهتری برخوردارند، رابطه خوب پدر با دختر به رشد و شکوفایی استعداهای او کمک می‌کند و این رابطه به افزایش عزت‌نفس واعتماد به نفس دختران منتج می‌شود. مطالعه زندگی‌نامه بانوان موفق نشان از حمایت پدرانی مقتدر دارد.
وی به نقش پدران در تربیت پسران نیز اشاره کرد و با ابراز تأسف از اینکه پدران به قدرت کلمات و تأثیرگذاری آن واقف نیستند و از ابراز محبت به پسران خودداری می‌کنند، اضافه کرد: پدران گمان می‌کنند پسران نیاز به محبت ندارند و این امر باوری اشتباه است که باید اصلاح شود. چراکه باعث می‌شود پسران نیز نتوانند علاقه و احساس خود را به پدران بروز دهند و این امر ایجاد فاصله بین پدر و پسر می‌شود. عقده ادیپ در دو سن 3 تا 5 سالگی و نوجوانی بروز پیدا می‌کند و هرچه پدر صمیمی‌تر باشد و این همانندسازی بیشتر ایجاد شود نتیجه بهتری خواهد داشت. نتیجه رابطه خوب بین پدر و پسر باعث قاطعیت در رفتار پسران شده تا بتوانند هدفگذاری خوبی برای آینده داشته باشند. صمیمیت بین پدر و پسر باعث تسلط بر وجود و خویشتن می‌شود و ازسوی دیگر نیاز به تقوا در آنان پرورش پیدا می‌کند.
حضور پررنگ پدر خانواده باعث افزایش تاب‌آوری می‌شود
مظلومی ادامه داد: هرچه پدر در خانواده نقش پررنگ‌تری داشته شد باعث می‌شود بچه‌ها توانایی انطباق بیشتری با شرایط دشوار داشته باشند و تاب‌آوری آنان زیاد شده و قدرت سازگاری آنان زیاد می‌شود. هرچه رابطه خوبی پسران و پدران برقرار باشد ویژگی‌های مردانه در آنان شکل بهتری خواهد گرفت.
وی در ادامه به ویژگی‌های پدر نمونه اشاره و با بیان این نکته که حضور باکیفیت در خانه از شاخصه‌های پدری نمونه است، تصریح کرد: گاه ممکن است پدران به دلیل تأمین مخارج زندگی ساعت‌های بسیاری را خارج از منزل باشند، اما بهتراست همان ساعات محدود را باکیفیت حضور داشته باشند و برای رفع نیاز عاطفی، جسمانی، اخلاقی، اجتماعی و فکری فرزندان و همسر وقت بگذارند.
مظلومی بیان کرد: پدر خوب، پدری است که سبک فرزندپروری و رفتاری او، سبک مقتدرانه و دمکراتیک است و نظارت کاملاً متعادل دارد و در این میان باید بین دو اصل میزان محبت و پذیرندگی و میزان مطالبات و خواسته‌ها تعادل ایجاد شود. تربیت، علم است و نیاز به مطالعه، آگاهی و پرورش دارد و متأسفانه برخی از پدران با این مسأله جبهه‌گیری خاص دارند و مطالعه و کلاس‌های مشاوره‌ای را جدی نمی‌گیرند، نقش رسانه‌ها در بالابردن آگاهی پدران کمک کننده است.
در کنار همه ابعاد مهارتی، آموزشی و دیگر موارد این مبحث تعلیم و تربیت است که به دیگر ابعاد جانی دوباره می‌دهد. اگر در حوزه تعلیم و تربیت موفق عمل کرده باشیم قطعاً خروجی خوبی را شاهد خواهیم بود. مرتضی مختاری، مدرس دانشگاه و پیشکسوت قرآنی یادداشتی در حوزه نگاه به تربیت فرزند با محوریت تعلیم و تربیت فرزند نمونه توسط پدری نمونه را به رشته تحریر درآوردند که در ادامه می‌خوانید.
پرهیز از دنیا طلبی مطالبه پدر نمونه از فرزند
مرتضی مختاری، پیشکسوت قرآنی و مدرس دانشگاه، تعلیم و تربیت فرزندی نمونه توسط پدری نمونه :
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
گفتاری در رابطه با نامه ۳۱ نهج‌البلاغه؛
در زاد روز مبارک مولای متّقیان علی علیه السلام به شخصیت ایشان به عنوان یک پدر نگاه می‌کنیم و برگی از کتاب معرفت آن حضرت را در تربیت فرزند به نظاره می‌نشینیم:
- نوشتن نامه برای فرزند: چه کار نیک و پسندیده‌ای هم اثر بخشی بیشتری دارد و هم ماندگارتر است و نامه ۳۱ نهج‌البلاغه نامه امام علی (ع) است به فرزند عزیزش امام حسن مجتبی (ع).
- در این نامه ؛ پدر فرزندش را اینگونه خطاب می‌کند «وجدتُک بعضی بل وجدتُک کُلّی» یعنی تو را پاره تن خود بلکه تمام وجود خودم یافتم. وقتی دیدگاه پدر این باشد چه انتظاری از فرزند به جز ادب و تواضع و فروتنی می‌رود .
- اولین سفارش پدر به فرزند پرهیزگاری و خداترسی است و این رمز سعادت فرزند است می‌فرماید : «فانّی اوصیک بتقوی الله و لزومِ امره» اینجاست که خودسازی فرزند برای پدر اهمیت دارد و کلید نجات او را التزام به فرامین الهی می‌داند .
- پرهیز از دنیاطلبی و زیاده خواهی سفارش یک پدر نمونه و اعلی به فرزند خویش است که او را تمام خود می‌انگارد و چنین می‌فرماید: «لا تبعِ آخرتَکَ بِدنیاکَ».
- توجه به اخلاق‌مداری و اهل نیکی بودن در بین مردم نکته‌ای است که پدر می‌تواند به فرزند گوشزد کند. «وامر بالمعروف تکن من اهله و انکر المنکر بیدک و لسانک»، و چه شایسته است که یک پدر هم خود نماد خوبی‌ها و ارزشها باشد و هم فرزند عزیز خود را به امر به معروف و نهی از منکر تشویق و ترغیب کند.
- پدری در تراز قرآن و با زندگی به سبک قرآن وظیفه دارد زمینه رشد و ارتقای علمی فرزند خویش را فراهم آورد اما علم نافع و سودمند نه هر علمی و می‌فرماید «لا خیرَ فی علم لاینفع» و امروز پرداختن به علومی که فایده‌ای بر آن مترتب باشد وظیفه است و چه خوب است که فرزند با تاسی به پدر خود این راه را پیش گیرد.
- در زادروز ولادت فرخنده امیرالمومنین علی (ع) این هدیه را به پدران عزیز سرزمین ایران اسلامی تقدیم کنیم که با تأسی به مولایمان عزم جدی بر تعلیم و آموزش قران کریم به فرزندان خود داشته باشند و بزرگداشت روز پدر یعنی همین که پدران عزیز فرزندان خود را با کلام وحی الهی مانوس و آشناکنند. نمایند امام علی(ع) به فرزندش فرمود : «و ان ابتدئک بتعلیم کتاب الله عزّ و جلّ و تاویله» و در این صورت است که بچه‌ها با رشد و پیشرفتی که خواهند کرد نمود لیاقت و شایستگی تجلیل و تقدیر واقعی را از پدران خود خواهند داشت.
- اینکه جوان و نوجوان ما از دوران کودکی به پیامبر اسلام(ص)عشق بورزد و ولایت ایشان و امامان معصوم (ع) را بپذیرد امری است که با تربیت صحیح صورت می پذیرد وعلی(ع) با ظرافت و دقت نظر به این امر مهم فرزند عزیزشان را اینگونه سفارش فرمودند: «پسرم بدان که هیچ‌کس چون رسول خدا(ص) از خدا آگاهی نداده است، رهبری اورا پذیرا باش و برای رستگاری ، راهنمایی او را بپذیر».
... سخن را کوتاه کنم
روز پدر یعنی روز درک شایستگی کسی که خدای متعال بعد از امر به عبادت خود فرمان داده «و بالوالدین احسانا» یعنی جوان عزیز تنها راه نجات تواضع و فروتنی و خاکساری در برابر پدر و مادر است در مقابل پدر زانو بزن و دستش را ببوس و بگو «در عزیزم دوستت دارم».
انتهای پیام
