ایران بهشت فیلمسازان اول است

به گزارش ایکنا، نشست خبری سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور محمدمهدی عسگرپور دبیر جشنواره و سمیه علیپور مدیر روابط عمومی این رویداد امروز یکشنبه ۱۹ اردیبهشت‌ به صورت مجازی برگزار شد.

 

عسگرپور در ابتدای این نشست گفت: شرایطی که برای مجموعه جهان در طول این یک سال‌و‌نیم به وجود آمد، اساس چیز‌ها را تغییر داد. جشنواره‌های سینمایی هم در این شرایط وضعیت جدید پیدا و به شکل طبیعی فعالان هر حوزه شرایط جدید را برای خود تعریف کردند. چون اگر قرار باشد مسائل اینچنینی تمهیدی برایش اندیشیده نشود، به بن‌بست می‌خوریم. در طول یک سال گذشته جشنواره‌های زیادی بودند که دستخوش تغییر شدند. علاقه‌مندان سینما این موضوعات را دیدند و پیگیری کردند.

وی افزود: وقتی از جشنواره‌های سینمایی می‌گوییم معمولاً چند جشنواره خاص به ذهنمان می‌آید و فکر می‌کنیم نبض سینما در دست همین چند رویداد است. جشنواره جهانی فجر اولین جشنواره‌ای بود که با کرونا مواجه شد. قرار بود در پایان فروردین سال گذشته جشنواره جهانی برگزار شود. تقریباً تا اواخر اسفند سال قبل‌ترش مترصد بودیم جشنواره را برگزار کنیم. آن موقع به ما می‌گفتند تا خرداد موضوع مرتفع می‌شود و می‌شود جشنواره را برگزار کرد. در وهله اول بحث تعویق جشنواره مطرح شد، البته دلیل دیگری هم داشتیم و آن نسبت جشنواره ما با فیاپف بود.

 

 

دبیر سی‌وهشتمین جشنواره جهانی افزود: اساساً برگزاری جشنواره‌های سینمایی در فروردین و اردیبهشت سال گذشته در همه جای جهان دچار تحول شد. سعی کردیم جشنواره جهانی فجر را به خرداد منتقل کنیم، چون این وضعیت کرونا مجهول بود. در قدم‌های بعدی مشخص شد با یک شرایط ناشناخته مواجه هستیم و دورنمای مشخصی برای آن روشن نبود.

عسگرپور ادامه داد: ما اولین جشنواره‌ای بودیم که برگزاری را لغو کردیم و در این مسیر تجاربی را به دست آوریم. قرار بود در نیمه اول سال جشنواره برگزار شود، اما عملاً شدنی نبود. چون غیر از آن جشنواره جهانی فجر به جشنواره ملی نزدیک می‌شد و برای همین ترجیح دادیم سال گذشته جشنواره را لغو کنیم، البته ما تجارب جدیدی به دست آوریم پلتفرم‌هایی طراحی کردیم تا برخی فعالیت‌های ما به شکل مجازی برگزار شود. ما از تجارب جشنواره‌های دیگر هم استفاده کردیم. تعدادی از رویداد‌های جهانی با تغییر در زمان، برگزار شدند. برخی دیگر به شکل فیزیکی و برخی هم به شکل ترکیبی برگزار شدند.

عسگرپور توضیح داد: انتخاب فیلم‌های جشنواره و کار‌های دیگر در قالب دبیرخانه دائمی انجام می‌شود. چون انتخاب فیلم از کشور‌های مختلف پارامتر یک مجهولی نیست، همه جشنواره‌ها در طول سال، جریان کلی رویداد‌ها و جشنواره‌های دیگر را رصد می‌کنند. از حدود دو سال و اندی پیش به این طرف، همکاران ما در ستاد جشنواره کار انتخاب فیلم را انجام می‌دادند. برخی از فیلم‌هایی که برای سال گذشته انتخاب شده بود عملاً دیگر غیرقابل استفاده نبودند. چون یا اکران شده بودند یا در جشنواره‌های دیگر حضور پیدا کردند، به همین دلیل سیکل دیگری را پیگیری کردیم و در قالب آن بیش از هزار فیلم رصد شد.

 

 

وی همچنین توضیح داد: بخش‌هایی از جشنواره مثل خیلی از جشنواره‌های دیگر حذف شدند. همین اتفاق برای ما هم رخ می‌دهد. آن بخش‌هایی که متکی به حضور مهمانان است، یا به شکل مجازی باید برگزار می‌شد، یا به‌طور کامل حذف می‌شد. امسال بازار فیلم که محل خوبی برای سینمای ایران و منطقه است، به شکل مجازی برگزار می‌شود. جشنواره جهانی فجر در منطقه جزو معدود محل‌هایی است که بقیه می‌توانند از آن استفاده کنند مهمترین تصمیم ما این بود که این بخش به شکل مجازی برگزار شود و مهمترین مسأله هم در این باره پلتفرم امن بود. درضمن حدود یک سال‌و‌نیم پیش، سر همین موضوع جشنواره‌ها به مسئله خوردند، پلتفرمی در جشنواره کن استفاده شد که «سیناندو» نام داشت. این پلتفرم برخی از مسایل خود را حل کرد و حالا بستری کاملاً امن است. ما با این پلتفرم به جمع‌بندی رسیدیم و برای این بخش ۶۰ پکیج را در نظر گرفته‌ایم و ۴۰۰ ظرفیت استفاده‌کننده هم خواهد داشت. نحوه استفاده از این پلتفرم کاملاً تخصصی است، اما مخاطبان عادی نمی‌توانند به آن ورود کنند، بلکه مشخص است چه کسانی به آن ورود پیدا می‌کنند.

عسگرپور تاکید کرد: یکی دیگر از بخش‌های جشنواره کارآگاه‌های آموزشی است که آن را هم به شکل مجازی برگزار می‌کنیم. اساتید خوبی در این کارگاه‌ها خواهیم داشت. در حالت عادی ممکن بود این اساتید نتوانند به ایران سفر کنند، اما حالا می‌توانند به‌صورت مجازی آموزش بدهند. ما امسال مهمان خارجی نخواهیم داشت، اما درخواست زیادی داشتیم که افراد دوست داشتند به صورت فیزیکی بیایند. ترجیح دادیم مهمان به صورت فیزیکی نداشته باشیم.

 

وی در توضیح دیگر بخش‌های سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: مشابه بخش مسابقه ایران و مسابقه بین‌الملل که برای سینمای بلند است، بخش‌های فیلم‌های کوتاه هم وجود دارد. «جام جهان نما» و «جشنواره جشنواره‌ها» که مربوط به فیلم‌های مطرح و فیلم‌هایی است که به جشنواره‌های خارجی رفته‌اند هم برگزار می‌شود. بخش «مستند زیر ذره‌بین» مربوط به سینمای مستند، نمایش فیلم‌های مرمت‌شده را نیز خواهیم داشت در این بخش ۱۰ فیلم بلند خارجی و ۴ فیلم ایرانی خواهیم داشت که عناوین آن را بعدا عنوان می‌کنیم. یکی از این فیلم‌ها مجموعه مستند‌های از دهه ۲۰ ایران است اولین فیلم رنگی است که در کشور ما فیلمبرداری شده و آمریکایی‌ها ساخته‌اند. در بخش سینمای ژانر که روی فیلم‌های ژانر تمرکز می‌کنند ۵ تا ۷ فیلم و بخش شاخه‌های زیتون هم فیلم‌هایی خواهیم داشت.

دبیر جشنواره درباره کارگاه‌های این دوره از جشنواره توضیح داد: کارگردانی، موسیقی فیلم، تدوین و... موضوع کارگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، پردیس چارسو محل برگزاری خواهد بود که در این محل نمایشگاه پوستر خواهیم داشت که شامل فیلم‌های دهه ۶۰ و ۷۰ سینمای ایران خواهد بود. نکته مهم وجود گرافیست‌های مطرح است پوستر‌هایی هم برای فیلم‌هایی است که در کشور کوبا به نمایش درآمدند. چند گذر سینما هم خواهیم داشت که نام مکان آن‌ها را بعدا می‌گوییم که با همکاری شهرداری اتفاق خواهد افتاد. یکی از موضوعات این دوره، تجربه استفاده از سالن‌های روباز برای اکران است. پردیس چارسو فضایی را در طبقه بالایی دارد که به سینمای روباز اختصاص داده است. یک سالن سینمای کانون هم از سال‌های دور سینمای روباز بوده و از آن استفاده نمی‌شده است. در چارسو یک سالن دیگر هم داریم که رو باز نیست، اما هوای خوبی در آن جریان دارد و می‌توان از آن استفاده کرد.

عسگرپور در پاسخ به این سؤال که دلیل اصرار بر برگزاری جشنواره جهانی فجر در شرایط کرونایی به‌رغم تعطیلی رویدادهای جهانی چنین توضیح داد: این سؤال احتمالاً وجه قالب بسیاری از سؤالات درباره جشنواره جهانی فجر باشد که در طول دو سال گذشته خیلی‌ها با آن مواجه شدند. اولاً اینکه جشنواره‌هایی در دنیا کامل ملغی شده‌اند، برمبنای اطلاعاتی است که روزمره با چند جشنواره کلی مواجهیم. ما فهرستی از جشنواره‌هایی که برگزار شدند، داریم. جشنواره‌های ونیز، تورنتو، سن سباستین، بوسان، لندن، قاهره، آنتالیا به صورت حضوری برگزار شدند. بخشی به‌صورت مجازی و بخشی فیزیکی. پس گاهی اوقات ما بر مبنای اطلاعات روزنامه‌ای صحبت می‌کنیم و گاهی اطلاعات حرفه‌ای. یکی از مسائل ما به شکل طبیعی چون شغل ما این است و مسئولیت برگزاری جشنواره را دارم، باید ببینم چه جشنواره‌هایی چطور برگزار شده‌اند. نکته دوم اینکه آیا در همین کشورها که جشنواره‌های خود را فیزیکی یا دوگانه برگزار کردند، جماعتی هم حضور داشتند که تا این حد اعتراض کنند؟ مثلاً بگویند به جای برگزاری جشنواره این پول را بدهیم به بی‌بضاعت‌های سینما! من قصد تحقیر یک بخش را ندارم. من حداقل با این پدیده مواجه نشدم. این کشورهایی که اسم بردم همه جز کشورهای قدرتمند اقتصادی نیستند. کشورهایی که عرض و طولشان از جهات مختلف به ما نزدیک است. من روی این قائله اصلی که خیلی‌ها اشاره می‌کنند، سؤال دارم.

وی افزود: کسانی که به ما اعتراض می‌کنند، با آمار و ارقام صحبت کنند. دو جشنواره را ملاک قرار ندهند. من به عنوان دبیر جشنواره و فیلمسازی که سابقه مدیریت صنفی هم داشتم، یکی از مشکلات تاریخی‌مان را این می‌دانم که اکوسیستم یک موضوع را متوجه نمی‌شویم. این مشکل بسیاری از کشورهایی است که شاید در رده‌بندی کشورهای جهان سوم باشند. اگرچه ما در بسیاری از موضوعات جهان سوم نیستیم، ولی هر موضوعی یک اکوسیستمی دارد. ما وقتی می‌گوییم سینما چیست، بعضی از دوستان به تولید و عرضه اشاره می‌کنند و هرکس از دید خود می‌نگرد. وقتی می‌خواهیم به عنوان خبرنگار، مدیر، پخش‌کننده یا هر چیز دیگری وارد موضوع شویم باید متوجه این اکوسیستم باشیم. جشنواره‌ها در طول سال‌ها شکل گرفته‌اند، آیا این جشنواره‌ها فقط مهمانی‌اند؟ این تفکر روزنامه‌های زرد است که جشنواره را مهمانی و دورهمی می‌دانند که انگار عده‌ای با هم می‌نوشند، می‌رقصند و جوایزی هم می‌دهند! حالا ممکن است یکی به جشنواره کن رفته و فقط یک چیزی دیده، اما اکوسیستم یک رویداد فقط همین نیست.  بخشی نمایش فیلم است، بخشی بازار است. باید کامل دید. درضمن برخی از دوستان می‌گویند پول جلوی ما را گرفته، ولی مگر چه منفعتی برای ما دارد؟ من اگر در همین ایام یک سریال می‌ساختم، ده برابر چیزی که جشنواره برای من داشت، عایدی به من می‌داد. من دوست دارم دوستانی که در این خصوص صحبت می‌کنند، با تحقیق صحبت کنند. این دو جمله را همه می‌توانند بگویند، نکته مهم این است که تحقیق کنند، اکوسیستم چه لطمه‌ای خورده، اگر لطمه خورده چرا ما اینقدر تولید داریم و این تولیدها برای نمایش در کجا ساخته می‌شود؟

عسگرپور در پاسخ به سؤالی دیگر، درباره ارتقای بخش «شاخه‌های زیتون» در این دوره از جشنواره بیان کرد: در این بخش چند فیلم خوب در حوزه مقاومت داریم و در منطقه فیلم‌های خوبی در حال ساخت است. این بخش برای این است که به موضوع مقاومت توجه شود. در طول این سال‌ها وقتی این بحث مطرح شد که نگاه ملی و غیر ملی داریم. گاهی آسیب‌زننده بود باید با یک جریان طبیعی رو‌به‌رو شویم این جداسازی‌ها خیلی کار دست سینماگران داده است. یکی از کارکردهای جشنواره‌ها این است که به بخش‌هایی تمرکز و  توجه بیشتری می‌کنند.

وی در ادامه درباره بودجه جشنواره هم‌چنین توضیح داد: جریانی در طول این چند سال به نام شفاف‌سازی راه افتاده که اساسش در همه‌جا خوب است. یعنی اینکه بدانیم بودجه خبرگزاری‌ها و نهادها از کجاست؟ همه باید به این شفاف‌سازی پایبند باشند. نمی‌شود یکجا مدام بودجه‌اش را اعلام کند و بقیه جاها بودجه‌های خود را اعلام نکنند. ارشاد در این سال‌ها اطلاعات فعالیت‌های خود را اعلام کرده و این خوب است. کل بودجه جشنواره جهانی در زمانی که برگزار می‌شد به اندازه بودجه یک و نیم تا دو فیلم بود، در حال حاضر با حذفیات و وضعیت موجود، بودجه برگزاری به اندازه نیم فیلم خواهد بود. اگر فکر می‌کنید این بودجه نیم فیلم زیاد است، بنشینم با هم درباره‌اش صحبت کنیم. درباره بودجه سال گذشته جشنواره جهانی که در آمار فارابی آمد، یک‌و‌نیم میلیارد برایش خرج شده است. باید عنوان کنم برخی گفتند بودجه‌ای برای جشنواره برگزارنشده صرف شده، البته من می‌دانم گاهی با یک جریان رسانه‌ای مواجه هستیم. که برخی از آنها زرد هستند، ولی ما باید به همه جواب بدهیم. درباره جشنواره سال گذشته به آن روزها برگردیم ببینیم در اسفند شرایط کرونا چگونه بود، ما جشنواره را تا نزدیک برگزاری جلو برده بودیم. پروازها، هتل‌ها و... رزرو شده بود. اتفاقاً باید بیشتر هزینه می‌شد، اما احساس کردیم نمی‌دانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است و باید جلوی هزینه‌ها را بگیریم وگرنه خیلی باید هزینه می‌شد. بنشینید حساب کنید جشنواره‌‌ای به سه چهارم برگزاری رسیده پس باید حداقل شش، هفت میلیارد برایش هزینه می‌شد، در صورتیکه هزینه‌های ما کم بود. امسال امیدواریم با بودجه نیم فیلم جشنواره برگزار شود.

عسگرپور در پاسخ به سؤال دیگری درباره حضور فیلم‌اولی‌ها در جشنواره سی‌وهشتم توضیح داد: جشنواره جهانی فجر نه فقط امسال که به استناد سال‌های قبل که به عنوان مخاطب، بعضی اوقات اثارش را دنبال کرده‌ایم، انصافاً محل خوبی برای معرفی فیلمسازان جوان ایرانی بوده و هست. نه فقط در بخش رقابتی که در بخش بازارهم  کل مبادلاتی که صورت می‌گیرد فرصت خوبی برای این جوانان بوده است. ما خوشبختانه در کشوری هستیم که هر سال جوانان زیادی اولین یا دومین فیلمشان را می‌سازند. بعضی از کشورهای اروپایی اصلاً این شرایط را ندارند و برای همین این لقب را هم به سینمای ایران داده‌اند که ایران بهشت فیلمسازان اول است. جشنواره امسال هم همین‌طور است و متوجه می‌شوید که آثاری از نسل جدید فیلمسازان در این رویداد حاضر است.

وی درباره تعداد آثار گفت: اطلاعات فیلم‌ها را در چند روز آینده منتشر می‌کنیم. چون با برخی از آن‌ها در حال مذاکره هستیم. سابقه نشان داده اعلام اخبار در بودونبود فیلم‌ها تأثیر می‌گذارد. امسال هم داشت این اتفاق رخ می‌داد، چون وقتی نام فیلم و کارگردانان در جشنواره  اعلام می‌شود، برخی به آن کارگردان پیام می‌دهند و می‌گویند با ایران همکاری نکنید. هر کدام از این افراد هم دلیلی برای خود دارند مثلاً برخی با من یا دیگر مدیران جشنواره رابطه خوبی ندارند. برخی از دوستان رأی افراد را می‌زنند. پس فهرست فیلم‌ها را بعداً اعلام می‌کنیم.

دبیر سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر درباره تأثیر برگزاری این رویداد بر ارتباط سینمای ایران با بازارهای جهانی توضیح داد: اگر اکوسیستم را در نظر نگیریم، هیچ چیزی حتی تولید هم دستاورد ندارد، ولی وقتی به اکوسیستم توجه می‌کنیم، یک نفر دویست و یکمین فیلم خود را برای بازاری در جای دیگر دنیا ارسال می‌کند. ممکن است بعضی از کشورها بازار را به تعطیلی بکشانند، آن فیلمساز آخری هم دیگر ساخت فیلم به دردش نمی‌خورد. کشورهایی که نامشان را بردیم و جشنواره را برگزار کردند، آن‌ها عقل نداشتند که برگزار کردند؟ شکمشان سیر بوده؟ یا آنها هم به اکوسیستم توجه کردند؟ من ندیدم به جشنواره‌ای بگویند تو اگر برگزار نکنی چه اتفاقی می‌افتد! نه فقط به جشنواره‌های بزرگ و تاپ، که حتی جشنواره‌هایی که صد اثر دارند هم با این پرسش مواجه نیستند. یکی از کارکردهای جشنواره‌ها برگزاری‌های منظم یکساله است که می‌تواند فیلمسازان را به بازارهای جهانی متصل کند.

عسگرپور درباره مواجه این جشنواره با فیلم‌های خارجی و ممیزی آثار بیان کرد: هر جشنواره طبق سیاست‌های خود حرکت می‌کند. مثلاً ما وقتی فیلم می‌سازیم می‌گوییم این فیلم به درد فلان جشنواره می‌خورد یا نه. درباره جشنواره فجر هم همین است. نه تنها ما بلکه خیلی از کشورها این موضوع را می‌دانند. در واقع آنها هم محدودیت‌های ما را به شکل کلی  شناخته‌اند، بنابراین باید فیلم‌هایی را انتخاب بکنیم که به دردمان بخورد که البته این موضوعات کار را سخت می‌کند گاهی به فیلم‌های بر می‌خوریم که نیاز به اصلاح کوچک دارد، این موضوع را با صاحب اثر مطرح می‌کنیم اگر مایل بود اصلاحیه انجام می‌شود اگر نبود فیلم از جشنواره خارج می‌شود، البته خیلی از فیلمسازها پاسخ مثبت به درخواست ما می‌دهند.

وی با بیان اینکه امسال برنامه بزرگداشت‌ها را نخواهیم داشت، تأکید کرد:  بودجه ما همان‌طور که عرض کردم به اندازه نیم فیلم است و امیدواری داریم که در همین محدوده جشنواره را برگزار کنیم. ما نه تهیه‌کننده‌ای هستیم که ده یازده فیلم داشته باشیم نه چیز بیشتری! پس در محدوده همان بودجه نیم فیلم جشنواره را برگزار می‌کنیم و تجربه خوبی است که بتوانند در همین محدوده جشنواره‌ای برگزار شود که نیمی از آن هم مجازی باشد. این تجربه ناخواسته، شاید باعث شود که بعضی از جشنواره‌ها بخواهند بعضی از بخش‌هایشان را مجازی برگزار کنند.

وی درباره اینکه چه تلاشی شده تا جشنواره جهانی فجر به نام پیشنهادی «جشنواره تهران» تغییر نام بدهد، بیان کرد: تلاشی نشده است. چون بیش از سی سال است که در مقطع حساس کنونی هستیم و حالا خیلی این وضعیت حساستر شده است. بنابراین فعلاً در این زمینه تلاشی نخواهد شد. درضمن ما از کره دیگری به اینجا پرتاب نشده‌ام. سال‌ها در این سینما و جشنواره بوده‌ام جشنواره را دیده‌ام و دوستان را هم می‌شناختم. اینکه کدام دسته از فستیوال‌ها و خریداران حضور دارند، جزو سؤال‌های من از دوستانم بود. چون این بخش برایم مهم بود، بنابراین این بخش حالا برایم روشن است اگر می‌پرسیدم راندمان بازار چگونه است، این یک سؤال غیرحرفه‌ای بود و معلوم می‌شد من آدم غیرحرفه‌ای هستم.

وی افزود: جشنواره ما، جشنواره ملی فجر نیست، ما جشنواره جهانی هستیم که بخشی از سینمای ایران با بخشی از سینمای جهان رقابت می‌کند و در بازار همدیگر را ارزیابی می‌کنند. یک سؤال ما این است که فیلم‌های جشنواره ملی و جهانی یکی هستند؟ به نظر من واقعیت این است که بعضی از فیلم‌های جشنواره یا به بخش مسابقه نیامدند و اتفاقی برایشان نیفتاد، ولی در بازارها و جشنواره‌های خارجی اتفاقات خوبی برایشان افتاد. به همین دلیل ممکن است بعضی فیلم‌ها با جشنواره ملی سازگار نباشد و باید به فیلم‌هایی که در این مدیوم سازگارند توجه کرد.

عسگرپور درباره فرمول انتخاب آثار هم‌چنین توضیح داد: ما نباید فراموش کنیم که داریم از موجودی سینمای ایران آثاری را برای یک بخش انتخاب می‌کنیم. شما در نظر بگیرید ما می‌خواهیم برای اسکار فیلم معرفی کنیم، از یک سری از فیلم‌هایی که داریم انتخاب می‌کنیم. ما از ظرف موجود سینمای ایران باید استفاده کنیم. پارامترهایی که دوستان در نظر می‌گیرد که این آثار از جهت ساختار قابل رقابت با آثار خارجی حاضر در جشنواره باشند، ساختارهایی که برای انتخاب آثار خارجی هم در نظر می‌گیرم. البته جشنواره جهانی تلاش کرده در عین حالی که این پارامترها را در نظر بگیرد، سکویی برای آثار و فیلمسازان جدید هم باشد تا معرفی کند. اما از جهت مضامین، به طور خاص اگر سه فیلم داریم که حدوداً ساختار نمره خوبی دارند و پارامترهایی که گفتیم را رعایت کرده‌اند، به سراغ مضامینی می‌رویم که بیشتر نگاه ملی داشته باشند.

در بخش پایانی نشست رسانه‌ای سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر از پوسترهای این رویداد رونمایی شد. عسگرپور درباره پوسترها بیان کرد: پوسترهای سال‌های قبل جشنواره ترکیبی از عکس فیلم‌ها بود اما ما امسال پوسترها را طراحی کردیم. امسال دو پوستر داریم که یکی اصلی و دیگری در کنارش استفاده می‌شود. طراح این پوسترها حمیدرضا بیدقی است.