مسئله فلسطین و سیاست یک بام و دو هوای مصر

رضا ابوعلی، فعال رسانه‌ای از مصر در یادداشتی اختصاصی برای ایکنا نوشت: حقیقت اینست که در جریان جنگ 12 روزه غزه رئیس‌جمهور و وزیر خارجه و برخی شخصیت‌های دینی و سیاسی مصر از یک سو و رسانه‌ها و مطبوعات مصر از سوی دیگر به دفاع از مردم فلسطین و غزه برخاستند و هر کدام از شخصیت‌های حکومتی از رئیس‌جمهور گرفته تا وزیر خارجه در طول این جنگ به مناسبت‌های مختلف از حقوق مردم فلسطین سخن گفتند و تجاوزات رژیم صهیونیستی را محکوم کردند تا جایی که عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور اعلام کرد این کشور مبلغ 500 میلیون دلار به بازسازی غزه کمک خواهد کرد اما شما هیچ‌گونه تحرکی را در سطح جامعه مصر نه از جانب احزاب سیاسی و نه از جانب جریان‌های دانشجویی دیده نشد، مردم کوچه و بازار نسبت به اقدامات وحشیانه صهیونیست‌ها اعتراض و دانشجویان و فرهیختگان مصری در فضای مجازی غوغا کردند؛ اما هیچ تجمع و یا تظاهراتی در سطح خیابان از جانب آنها دیده نشد.

دلیل این امر آنست که حکومت مصر اجازه هیچ اجتماع، تجمع و اعتراضی در سطح خیابان که پیکان آن به سمت رژیم صهیونیستی باشد نمی‌دهد؛ زیرا حاکمیت نمی‌خواهد عنان کار از دستش در رود و تظاهرات‌کنندگان احتمالی اقداماتی را رقم بزنند که مورد نظر آنها نیست و از نظر حکومت مصر، تظاهرات عبور از خط قرمزها به شمار می‌رود باید توجه داشت که بیشتر سیاستمداران مصری بندبازهای خوبی هستند آنها همواره تلاش می‌کنند از اتفاقات بین‌المللی و منطقه‌ای نهایت استفاده را به سود خود ببرند در موضوع غزه نیز ساده انگاریست که گمان کنیم موضع کنونی حاکمیت مصر درباره غزه ناشی از تغییر رویکرد آنهاست. خیر، اینگونه نیست.

می‌توان دلایل موضع‌گیری اخیر حاکمیت مصر را اینگونه برشمرد؛ 1 ـ در شرایط رکود اقتصادی و کسری بودجه ناشی از کاهش درآمدهای ارزی دولت، شرکت در بازسازی غزه با پول‌هایی که به زودی برای کمک به غزه جمع‌آوری می‌شود فرصت خوبی را برای اینکه اقتصاد مصر نفسی بکشد فراهم خواهد کرد. از سوی دیگر باید توجه داشت مبلغ 500 میلیونی که سیسی گفته به غزه کمک خواهد کرد در قالب کالا و مواد اولیه خواهد بود و نه پول نقد در این صورت رئیس جمهور مصر با یک تیر دو نشان زده است اول ژست حمایت از فلسطین گرفته و توجه مسلمانان را به خود جلب و دوم فضایی را برای کسب و کار و تجارت مصری‌ها فراهم و اقتصاد کشورش را از زیر فشار خارج کرده است.

2- شاید یکی از دلایل حمایت‌های پررنگ تر این‌بار حاکمیت مصر از فلسطینی‌ها در درگیری اخیر به خاطر فشار به  صهیونیست‌‌ها در مسئله سد النهضه اتیوپی باشد که در حال حاضر معضل بزرگی را برای مصری‌ها به وجود آورده در واقع حاکمیت مصر با حمایت از فلسطینی‌ها پیام غیر مستقیمی را به اسرائیلی‌ها در خصوص حمایت آنها از اتیوپی در قضیه سد النهضه و فروش تسلیحات پیش رفته به رژیم صهیونیستی مخابره کردند.

طبق برآورد کارشناسان مصری، اگر اتیوپی ظرف سه سال سد النهضه را پر کند، سهم مصر از آب نیل حدود ۵۰ درصد کاهش خواهد یافت. چنین کاهشی باعث خواهد شد که ۶۷ درصد زمین‌های کشاورزی مصر بایر شوند. چنین اتفاقی، باعث افزایش نرخ بیکاری مصر به ۳۴ درصد خواهد شد.

3- حاکمیت مصر با ورود پر قدرت به قضیه درگیری بین فلسطینی‌ها و صهیونیست‌ها به دنبال احیای اعتبار و جایگاه گذشته خود در منطقه و جهان است حاکمیت مصر به خوبی این نکته را درک کرده است که هر چقدر نقش منطقه‌ای مصر پررنگ‌تر شود و جایگاهش در نظام بین‌الملل و در میان کشورهای عربی و اسلامی ارتقا یابد قدرت چانه‌زنی آنها درباره موضوعاتی که مربوط به مصر است مانند سد النهضه و حکومت آینده لیبی که این روزها با تنش‌هایی برای تشکیل حکومت و حل بحران مواجه است، بالا خواهد رفت.

4- نکته آخری که باید به آن اشاره کنیم اینست که موضع حاکمیت مصر در خصوص غزه و فلسطین در درگیری اخیر بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها چندان تفاوتی با موضع‌گیر‌ی‌های گذشته آنها نداشت غیر از اینکه این‌بار آنها با بالابردن تُن صدا و مقداری با قاطعیت سخن‌گفتن و برخی کارهای تبلیغاتی و بزرگ‌نمایی رسانه‌ای به گونه‌ای وانمود کردند که انگار تغییری در رویکرد این کشور نسبت به قضیه فلسطین اتفاق افتاده است. اما اگر با دقت به این موضوع نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که حاکمیت مصر همچنان در بازگشایی گذرگاه رفح که تنها نقطه ارتباط غزه با دنیای خارج است خِسَت به خرج می دهد در حالیکه اگر گذرگاه رفح در طول سال به روی فلسطینی‌ها باز باشد بسیاری از مشکلات اقتصادی مردم غزه حل خواهد شد اما مصری‌ها فقط روزهای اندکی در طول سال این گذرگاه را برای رفت و آمد اهالی غزه باز نگه می‌دارند. در واقع زمانی می‌توان از تغییر رویکرد مصر در قضیه فلسطین سخن گفت که مصر اعلام کند این گذرگاه را در طول سال باز نگه می‌دارد و اجازه می‌دهد از این مسیر حمل و نقل کالای مورد نیاز مردم غزه به آسانی انجام گیرد.

 به قول یکی از دوستان مصری لازم نیست مصر 500 میلیون دلار به مردم غزه کمک کند اگر رئیس‌جمهور سیسی لطف کند و گذرگاه رفح را نبندد بیشترین کمک را به مردم فلسطین کرده است.