راستین: جشنواره ما در جهان ممتاز است/ حضور هالیوودی‌ها معیار برتری نیست

شادمهر راستین؛ فیلمنامه‌نویس و مدیر باشگاه هواداران جشنواره جهانی فیلم فجر در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون این جشنواره اظهار کرد: این رویداد سینمایی چهارمین سال است که به‌ صورت مجزا از بخش ملی برگزار می‌شود. این اتفاق نیز تأثیر مثبت بسیاری داشت که مهم‌ترین آن را آقای محمدمهدی عسگرپور بیان کردند. این جشنواره با تلاش‌هایی که رخ داد در دنیا به‌عنوان رویدادی الف انتخاب شد. این امر در حالیست که نزدیک به ۲۰۰۰ جشنواره در دنیا برگزار می‌شود. البته تصمیمی که گرفته‌شده (انتخاب جشنواره جهانی فیلم فجر به‌عنوان رویدادی الف) بر پایه مدارک و بازدید‌هایی است که از جشنواره جهانی فیلم فجر به‌عمل‌آمده است. با این توضیح فستیوال جهانی فیلم فجر را باید هم‌ردیف فستیوال‌هایی، چون لوکارنو، برلین و... دانست.

وی افزود: بخش اصلی جشنواره فیلم فجر، بخش مسابقه آن است. منظور اینکه اگر در فستیوالی، اسپانسر برنامه، فردی (سلبریتی) را دعوت به حضور کند، دلیلی بر موفقیت آن رویداد محسوب نمی‌شود، والا اگر اینگونه بود جشنواره‌هایی که در برخی از کشور‌ها برگزار می‌شود و در آن چهره‌های مطرح هالیوودی حضور دارند باید جز رویداد‌های الف انتخاب می‌شدند.

این نویسنده ادامه داد: جشنواره فیلم ابوظبی هرساله مهمترین بازیگران مطرح هالیوود را دعوت می‌کند. جالب است به‌محض کاهش بودجه آن نیز، جشنواره تعطیل شد. این امر نشان می‌دهد چهره‌ هالیوودی هیچگاه قادر نیست عامل موفقیت یک رویداد سینمایی باشد. جشنواره‌های سینمایی به وجود آمده‌اند تا در مقابل سلطه‌گری سینمای آمریکا که مبنایش گیشه است بگویند به‌واسطه زبان هنری نیز می‌توان فعالیت کرد.

وی تأکید کرد: در جشنواره‌های مطرح و باکیفیت حضور بازیگران هالیوودی به‌نوعی پایین آوردن کیفیت کار است، درصورتی‌که در ایران خلاف این موضوع فکر می‌کنند، چون متصورند تنها حضور چهره‌های هالیوودی است که انتظار می‌رود عاملی برای موفق بودن محسوب شود. در جشنواره‌های سینمایی اصل ماجرا را هیئت داوران شکل می‌دهند. در جشنواره فجر همیشه عوامل مطرح و خوبی حضور دارند. برای مثال موسیقیدان یا فیلمبرداری که اسکار گرفته‌اند در دوره‌های مختلف جزء هیئت داوری بوده‌اند، ولی از نگاه برخی، این‌چنین افرادی اهمیت ندارند! بلکه تنها سلبریتی‌های هالیوود چهره مطرح شناخته می‌شوند.

فیلمنامه‌نویس فیلم سینمایی «امروز» بابیان اینکه سینمای گیشه در دنیا در اختیار هالیوود است، گفت: کسی منکر این امر نیست که سینما گیشه در دنیا در اختیار سینمای آمریکاست، اما اینکه سینمای هنری در هر کشوری وجود دارد را هم هیچ‌کسی نمی‌تواند انکار کند. ما در دعوت از مهمانان باید به دنبال افرادی باشیم که سینمای ایران را می‌شناسند و به آن نیز احترام می‌گذارند، وگرنه دعوت از افرادی که نه سینمایمان را می‌شناسند نه به آن احترام می‌گذارند ارزشی ندارد.

وی درباره کارکرد بازار فیلم جشنواره نیز چنین توضیح داد: تولیدات سینمای ایران، عمدتاً بر پایه مصرف بومی استوار است و کمتر به استاندارد‌های جهانی نزدیک شده، پس اگر صاحبان فیلم در پی این هستند که بازار جهانی داشته باشند باید استاندارد‌های خود را از حیطه کار‌های بومی بالاتر برند. بگذارید مثالی بزنم. از زمانی که اصغر فرهادی تصمیم گرفت برای بازار جهانی فیلم بسازد دیگر حتی نتوانست یک سریال ایرانی ببیند چه برسد به اینکه بخواهد سریال بسازد. این تصمیم باعث شد کسی که سالی ۵۰۰ قصه برای مجموعه‌های تلویزیونی می‌نوشت، دیگر حتی یک قسمت هم این کار را انجام ندهد. این مسئله برای عباس کیارستمی هم رخ داد. وی از زمانی که استانداردش جهانی شد دیگر نتوانست برای کانون پرورش فکری فیلم بسازد.

فیلمنامه‌نویس «خانه سبز» متذکر شد: تولید‌کنندگان وقتی قرار است وارد بازار جهانی شوند باید شیوه فعالیت خود را عوض کنند. در همین رابطه باید اضافه کنم با وجود مواردی که بیان کردم باز هم بازار فیلم جشنواره را موفق می‌دانم. این موضوع نیز بر پایه گیشه نیست، بلکه بازار فیلم فجر باعث شد فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی موفقیت‌های بسیاری کسب کند.

این فیلمنامه‌نویس اضافه کرد: ممکن است چند فیلم نام برده شود که در آن‌ها به استاندارد‌های جهانی نزدیک شده‌ایم، اما با یک یا چند کار نمی‌توان به بازار‌های جهانی دست یافت، در این راستا توصیه می‌کنم اگر این ظرفیت را نداریم لااقل آنچه داریم را از بین نبریم و اجازه دهیم رویکردی هنری که در جشنواره جهانی فیلم فجر وجود دارد، ادامه پیدا کند.

وی با بیان اینکه مواجهه ما با موفقیت‌های داخلی در جشنواره‌های خارجی مغرضانه است، بیان کرد: شاید جز معدود کشور‌هایی باشیم که نسبت به موفقیت‌هایمان عکس‌العملی منفی نشان می‌دهیم. یعنی می‌گوییم اسکاری که به دست آورده‌ایم سیاسی یا اتفاقی بوده است! من از این اتفاق به‌ عنوان نوع خودزنی نام می‌برم.

راستین در پایان تأکید کرد: انفعال در مقابل هالیوود به‌واسطه فرهنگ سلطه‌پذیری به وجود آمده که سینما آمریکا بر بسیاری از کشور‌های دنیا حاکم کرده است. در حقیقت ذهن برخی دوستان به‌اندازه‌ای تحت نفوذ سینمای آمریکا درآمده که دیگر سینمای کشورهایی، چون فرانسه را نیز قبول ندارند و سینما را تنها در هالیوود معنا می‌کنند!