وقف مشارکتی؛ راهی برای محرومیت زدایی از چهره جامعه

محمدعلی فاضلی نسب، معاون فرهنگی و اجتماعی اداره کل اوقاف استان، در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی اظهار کرد: وقف مشارکتی، یک اقدام نیک و خدا پسندانه‌ای است که همه افراد جامعه با توان مالی متوسط رو به پایین می‌توانند در راستای محرومیت زدایی و تامین بخشی از نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه در آن سهیم باشند.

وی گفت: تمامی مسلمانان و مومنان جامعه اسلامی، کمک به حل مشکلات هم نوعان خود و برآورده ساختن نیازهای ضروری و حل مشکلات دیگران را بر خود وظیفه می‌دانند و بر این اساس صدقه می‌دهند و یا بخشی از اموال خود را در این راه وقف می‌کنند.

فاضلی نسب، با تاکید بر این‌که بخش اعظمی از کمک‌های مالی به مردم می‌تواند تنها از طریق موقوفات و نیات واقفان خیراندیش تامین شود، گفت: صدقه دادن افراد، تنها شامل مبلغی است که یک بار به فرد نیازمند کمک می‌کند و تمام می‌شود و دیگر در طول زمان‌های متمادی استمرار ندارد، یعنی این کمک و اجر و پاداش واقف در پیشگاه خدا فقط یک بار انجام می‌گیرد.

معاون فرهنگی و اجتماعی اداره کل اوقاف آذربایجان‌شرقی، متذکر شد: اما در اقدام خدا پسندانه وقف، فرد واقف یک ملک و یا موقوفه‌ای را مشخص می‌کند و می‌گوید که مثلا عایدات و ثمرات این ملک در طول تاریخ برای قشری مشخص از جامعه مثل فقرا، دانش آموزان بی بضاعت، آزادی زندانیان جرایم غیرعمد، نشر فرهنگ و معارف اهل بیت (ع) و... اختصاص یابد که در این صورت منافعی که از این طریق از موقوفه عاید می‌شود و به دست می‌آید در طول تاریخ از دوران حیات واقف گرفته تا دوران پس از مرگ او، خرج تامین نیازمندان می‌شود و محدودیت زمانی ندارد. به عبارتی واقف با وقف مال خود علاوه بر حل مشکلات جامعه و رسیدن به قرب الهی نام خود را در طول تاریخ جاودانه میکند.

وی تاکید کرد: به عموم مردم و مومنان توصیه می‌کنیم که برای بهره‌مندی از منافع این امر کار نیک و خدا پسندانه، بخشی از اموال خود را وقف کنند که البته ضرورتی ندارد واقف، اداره اوقاف را متولی موقوفه خود کند بلکه خود واقف و یا هر شخص و یا موسسه‌ای را که امین او باشد، می‌تواند به عنوان متولی اجرای نیت و هزینه کرد درآمد موقوفه کرده و اداره اوقاف فقط ناظر این امر باشد.

فاضلی نسب، با اشاره به این‌که در گذشته اکثر وقف‌ها فردی و شخصی بود و تنها یک شخص با بضاعت مالی بالا، بخشی از اموال خود را وقف می‌کرد و یا به عنوان ثلث مال خود وصیت می‌کرد، افزود: اکنون برای تنوع بخشی و ایجاد سازکار بهره مندی اکثریت مردم جامعه از فیض وقف، نوع جدیدی از وقف که با عنوان «وقف جمعی» و یا «وقف مشارکتی» از آن یاد می‌شود، از طرف سازمان اوقاف مطرح شده است.

معاون فرهنگی و اجتماعی اداره کل اوقاف آذربایجان‌شرقی افزود: در وقف جمعی، برای برخی از افراد جامعه که از توان مالی چندانی برخوردار نیستند و امکاناتی در حد متوسط و رو به پایین دارند اما می‌خواهند نام خود را به عنوان واقف ثبت کنند و از لذت معنوی کمک به نیازمندان جامعه و از الطاف و رحمت الهی بهره مند باشند، امکان بهره مندی وجود دارد.

وی ادامه داد: در وقف مشارکتی، ممکن است ۱۰۰ نفر و یا حتی هزاران نفر جمع شوند و هر یک با سرمایه‌های اندک و جزئی خود، یک مبلغ قابل توجه را مهیا سازند و با همان پول بتوانند یک ملکی را بخرند و یا بسازند و سپس همان ملک را در جهت حل نیازهای جامعه و با هر نیت خیری که خود واقفان اراده کنند، وقف شود.

فاضلی نسب، در خصوص فرایند انجام وقف مشارکتی، گفت: گروهی از مردم و یا خانواده‌ای که می‌خواهند وقفی انجام دهند، یک نفر را به عنوان امین و یا چندین نفر را به عنوان هیئت امنا برمی‌گزینند و این افراد با مراجعه به ادارات اوقاف شهرستان‌ها و یا معاونت فرهنگی اداره کل درخواست وقف جمعی را ثبت می‌کنند.

معاون فرهنگی و اموراجتماعی اداره کل اوقاف آذربایجان‌شرقی متذکر شد: در این درخواست، باید نیت وقف که بنا به علایق افراد و با نگاه به نیازهای جامعه و منطقه است از جمله کمک به فقرا، زنان بی سرپرست، ایتام، دانش آموزان یا دانشجویان بی بضاعت، آزادی زندانیان مالی غیرعمد، کمک به خانواده‌های زندانیان و یا کمک‌ به نشر فرهنگ غنی تشیع مشخص می‌شود.

وی ادامه داد: پس از تعیین مبلغ پروژه و سقف مالی و سپس زمان اتمام، آن پروژه برای بررسی به اداره کل اوقاف استان ارسال می‌شود و پس از بررسی، مجوز ایجاد وقف جمعی برای متقاضیان صادر می‌شود.

فاضلی نسب اظهار کرد: در این نوع وقف، یک شماره حساب در یکی از بانک‌ها باز می‌شود و تمامی واقفان، خرده سرمایه‌های خود را در این حساب تجمیع کرده و سپس با نظارت اوقاف امین و یا هیئت امنا، واقفان اقدام به ساخت و یا خرید پروژه می‌کنند، پس از آن نیز وقف نامه رسمی ثبت شده و در راستای نیات واقفان هزینه می‌شود.

وی تاکید کرد: مردم مومن، متدین و خیر اندیش جامعه به خوبی می‌دانند که اولین واقف در اسلام، خود پیامبر گرامی اسلام(ص) و بعد از ایشان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بوده‌اند. واقفان و افراد خیراندیشی که می‌خواهند با الگو گیری از حضرات معصوم(ع) در زندگی مسیر این بزرگواران قرار بگیرند و به این امر خداپسندانه اقدام کرده و نام و یاد خود را به نیکی جاودانه کنند.

معاون فرهنگی و اجتماعی اداره کل اوقاف آذربایجان‌شرقی افزود: افراد می‌توانند به صورت فردی و یا جمعی وقف کنند و در این راستا به ادارات اوقاف در شهرستان‌های خود و یا به اداره کل اوقاف استان مراجعه کنند تا جزو واقفان خیر اندیش قرار گیرند.