اعمال ولایت در اسلام منحصر به پیامبر و معصومان نیست

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، در ادامه تفسیر سوره مبارکه نور که 17 تیرماه در فضای مجازی بارگزاری شده است، به آیه 62 این سوره«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۶۲﴾» اشاره کرد و گفت: در این آیه بیان شده است که مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبر ایمان دارند و در عین حال اگر با پیامبر(ص) بر یک امر جامعی پیمان ببندند بدون اذن ایشان از آن خارج نمی‌شوند.

وی افزود: شیخ طوسی  امر جامع را موضوع بسیار وسیعی فرض گرفته و گفته هر چیزی که اقتضاء اجتماع کند ولو نماز جمعه باشد ولی علامه طباطبایی آن را محدود گرفته و به برخی امور مانند جنگ مثال شده است که نیازمند مشورت و همراهی جدی مردم است و بنده هم این معنا را نزدیکتر به مفهوم آیه می‌دانم.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: در ادامه فرموده است اینکه این افراد از پیامبر(ص) اذن می‌گیرند نشانه ایمان آنهاست زیرا اگر ایمان نداشتند بدون اجازه از جنگ خارج می‌شدند، در این آیه خطاب به پیامبر(ص) شده که اذن دادن به افراد منوط به تصمیم پیامبر(ص) است و به هر کسی صلاح می‌داند اذن بدهد و از پیامبر خواسته که برای این افراد طلب مغفرت در محضر خدا داشته باشد و خداوند اهل رحمت و مهربانی و مغفرت است. 

ولایت فقیه در تداوم ولایت پیامبر(ص)

آیت‌الله هادوی تهرانی اضافه کرد: شیخ طوسی فرموده است طلب اذن در آیه اشاره به پیامبر دارد ولی محدود به ایشان نیست و شامل امام معصوم و حتی فردی غیر از امام که ولایت او مورد قبول شرع است(ولی فقیه) جاری و ساری است و این طلب اذن نشانه ایمان است. این آیه تاکید دارد که اعمال ولایت شرعی منحصر به پیامبر و امام نیست و مردم هم وظیفه تبعیت در همه موارد را دارند. 

وی افزود: در آیه 63 «لَا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضًا قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ لِوَاذًا فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۶۳﴾» خداوند خطاب به مسلمانان فرموده است که دعای پیامبر را در بین خودتان مانند دعای بعضی از خودتان نسبت یکدیگر قرار ندهید؛ شیخ طوسی دو معنا برای این مسئله ذکر کرده است؛ اول اینکه دعای پیامبر با دعای مردم عادی تفاوت دارد؛ از قول ابن عباس نقل کرده است که وقتی شما پیامبر را عصبانی می‌کنید بترسید از اینکه پیامبر دعای بدی در حق شما بکند که عواقب بسیار سختی به همراه دارد و حتما مستجاب است.

استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد:  مجاهد و قتاده گفته‌اند مقصود از دعاکردن پیامبر دعای اصطلاحی نیست که ایشان از درگاه خدا حاجتی برای خود و یا مردم بطلبد بلکه مراد، نحوه صدازدن پیامبر است و مسلمین باید مراقب باشند وقتی ایشان را صدا می‌زنند مانند صدا کردن افراد معمولی نباشد، کما اینکه برخی اعراب جاهلی با همان تیپ نامناسب خود پیامبر را از پشت در خانه و با صدای بلند خطاب می‌کرد و حتی در برخی روایات نقل است که برخی افراد سرشان را روی پای پیامبر (ص)می‌گذاشتند و می‌گفتند محمد، قصه برای ما بگو.

آیت‌الله هادوی تهرانی افزود: شیخ طوسی این دو قول را از اهل تسنن نقل کرده است بدون اینکه قولی را ترجیح بدهد ولی علامه طباطبایی معتقد است که هر دومعنا غلط است؛ یعنی نه صدا زدن پیامبر(ص)و نه دعاکردن ایشان است؛ بلکه دعوت پیامبر(ص) از مردم برای انجام کاری است؛ یعنی وقتی پیامبر شما را به سمت نماز و عبادت و امور دنیا و آخرت دعوت کرد نباید مانند دعوت مردم عادی تلقی کنید. دعوت پیامبر دعوت به ایمان و عمل صالح و مشورت در امور کشور، اقامه نماز جماعت و جمعه و ... است.

وی اضافه کرد: وقتی پیامبر امری فرمود مؤمن واقعی کسی است که بدون تاخیر اجابت کند، نه مانند رفتار با دیگر مسلمین معمولی که ممکن است برخی دعوت‌های آنها از سوی دیگران اجابت شود و ممکن است نشود؛ به عقیده بنده این فرمایش هم قابل دفاع است.