تعارف و ترس حاکمان کشورهای اسلامی؛ بزرگ‌ترین مانع تحقق حج ابراهیمی

حجت‌الاسلام علی خیاط، معاون امور بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت، در گفت‌وگو با ایکنا، به تشریح تأثیر بین‌المللی حج بر کشورهای اسلامی پرداخت و گفت: حج فرصت عظیم و ظرفیت برجسته‌ای برای جهان اسلام است. اگر به تمام شعائر حج نگاه کنیم می‌بینیم اساس حج را بر این قرار داده‌اند که منافع حج علاوه بر خودسازی فردی زائران در بُعد بین‌المللی و سیاسی منافع دنیای اسلام را تأمین کند.

وی ادامه داد: اینکه خداوند در روزهای معلوم و مشخص این همه انسان را فرا می‌خواند و این همه انسان از نقاط مختلف جهان به سمت یک محور حرکت می‌کنند، جمع می‌شوند و اعمال عبادی خود را انجام می‌دهند، خود به خود این احساس را در آنها به وجود می‌آورد که باید نسبت به هم توجه داشته باشند.

2 پیام از حج برای 2 گروه 

حجت‌الاسلام خیاط تصریح کرد: فضای حج ایجاب می‌کند که مسلمان‌ها نسبت به هم احساس مسئولیت داشته باشند. حج قدرت، انسجام و توانایی مسلمانان را به رخ دشمنان جهان اسلام می‌کشاند و دو پیام به دو گروه دارد. به مؤمنان پیام اقتدار می‌دهد که شما چنین جمعیتی هستید و چنین امکانات و اقتداری دارید که مایه امنیت و اقتدارتان می‌تواند باشد و به دشمنان هم همزمان پیام می‌دهد که این اجتماع عظیم مسلمانان است؛ یکی از سیاستمداران غربی مطرح کرده بود که وای به حال دشمنان اسلام وقتی که مسلمانان درک کنند حج چه عظمت و قدرتی دارد.

تعطیلی حج چه خساراتی به جهان اسلام زده است؟

وی در پاسخ به اینکه تعطیلی حج چه خساراتی به جهان اسلام زده است؟ گفت: در بعد بین‌المللی خسارت بزرگی است که مسلمانان در میدان اقتدار خود حضور ندارند. مسلمانان در حج به همه دنیا و دشمنان پیام می‌دهند که اسلام این قدرت را دارد که مسلمانان را اینگونه واحد در یک جا جمع کند، طبیعتاً وقتی این اجتماع شکل نگیرد، خسارت بزرگی است.  

حجت‌الاسلام خیاط ادامه داد: از بعد معنوی نیز خسارت‌ها زیاد است. حج در بعد فردی پیام سازندگی، توبه و انابه و ... دارد و بهترین فرصتی است که زائر خود را در زلال معنویت شست‌وشو می‌دهند. در روایات آمده است کسی که وارد عرفات شود و از آن خارج شود مانند کسی است که از مادر دوباره زاده شده است حتی اگر در ذهنش این باشد(به شرطی که حق‌الناس به گردنش نباشد) خدا مرا نیامرزیده، نفس این ذهنیت گناه است.

وی در تشریح این مسئله که آیا راهی برای کاهش خسارات عدم برگزاری حج برای زائران همه کشورها وجود دارد؟ گفت: هیچ کاری این خسارت بزرگ را نمی‌تواند جبران کند اما می‌شد فضاسازی کنیم که عطر حج را در کشورهای اسلامی داشته باشیم. اینکه رسانه‌ها در ایام حج به مسئله حج بپردازند و در روز عرفه دعای عرفه پخش شود تأثیرگذاری خود را خواهد داشت.

حج موضوع داخلی یک کشور نیست

حجت‌الاسلام خیاط در پاسخ به این سؤال که تصمیم یکه‌تازانه عربستان در عدم دعوت از زائران سایر کشورها و دخالت ندادن سازمان کنفرانس اسلامی و کشورهای اسلامی در اتخاذ تصمیمات مربوط به حج ناشی از چیست؟ گفت: در این خصوص باید دو نکته را از هم تفکیک کرد. آنچه مربوط به داخل کشور عربستان است این است که ما به حاکمیت و تمامیت ارزی این کشور احترام می‌گذاریم و هر کشوری تصمیمات داخلی خود را می‌گیرد و جمهوری اسلامی هم قصد دخالت در مسائل داخلی یک کشور دیگر را ندارد اما حج را نمی‌توان در حد موضوع داخلی یک کشور دید.

وی ادامه داد: اگرچه حج در کشور عربستان رخ می‌دهد اما متعلق به همه کشورهای اسلامی است و باید در برگزاری یا تعطیلی حج و کیفیت آن با رؤسای بعثه‌های کشورهای اسلامی و سازمان کنفرانس اسلامی مشورت و یک تصمیم جهانی گرفته شود که اکثریت کشورهای اسلامی به آن رأی داده باشند. دلیل تصمیم انفرادی کشور عربستان این است که سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی در جاهایی که مربوط به مسائل مشترک مسلمانان است نقش صحیحی ایفا نمی‌کند. وقتی این سازمان در قد و قواره خود ظاهر نمی‌شود چنین تصمیماتی هم گرفته می‌شود.

معاون امور بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری اظهار کرد: همواره جمهوری اسلامی به این مسئله تکیه کرده که نظر کشورهای اسلامی در خصوص حج پرسیده شود و این کمک به کشور عربستان است نه دخالت؛ عربستان اگر از مشورت سایر کشورها بهره‌مند شود تصمیمی که می‌گیرند تصمیمی متکی به آرای همه کشورها و توجیه‌پذیر است و همه آن را می‌پذیرند.

خیاط در پاسخ به اینکه چطور اکنون که حج برای مردم دنیا تعطیل است، از دیپلماسی حج به نفع مسلمانان جهان استفاده کنیم؟ گفت: وقتی حج برگزار می‌شد، ایران پرچمدار دیپلماسی حج بود و هر ساله تعداد زیادی از رؤسای بعثه‌های کشورهای اسلامی با مسئولان سازمان حج و بعثه دیدار و به تبادل تجارب می‌پردازیم.

وی با اشاره به برگزاری نشست‌های متعدد بین‌المللی در حج، گفت: در حال حاضر که حج تعطیل است از فضای مجازی استفاده می‌کنیم. با سفرای کشورهای اسلامی نیز که در ایران هستند در حال رایزنی هستیم و رؤسای بعثه‌های کشورهای اسلامی دیدارهای مجازی داریم که طی یک ماه اخیر تعداد زیادی از این نشست‌های مجازی برگزار و تبادل نظر و گفت‌وگوهای زیادی صورت گرفته است.

بزرگ‌ترین مانع تحقق حج ابراهیمی؛ اراده حاکمان اسلامی

حجت‌الاسلام خیاط در پاسخ به این سؤال که بزرگ‌ترین مانع برگزاری حج ابراهیمی و حجی که عمیقاً در عرصه بین‌المللی بر جهان تأثیرگذار باشد، چیست؟ گفت: بزرگ‌ترین مانع اراده حاکمان کشورهای اسلامی است. با امین‌الحاج یکی از کشورها صحبت می‌کردم، وی تصریح داشت که گویا حاکمان کشورهای اسلامی اتفاق نظر دارند که در مسائل متفق نباشند. حج به ذات و طبیعت خود و براساس مناسکی که دارد اقتضا دارد که مظهر عزت، شوکت و اقتدار مسلمانان باشد.  

وی با اشاره به خطبه حضرت زهرا(س)، گفت: ایشان می‌فرمایند خداوند حج را برای مستحکم کردن بنای دین قرار داد. حج برای قوت بخشیدن به پایه‌ها و اساس دین است و اگر این اراده در مسلمان‌ها و حاکمان کشورهای اسلامی و به ویژه کسانی که برگزارکنندگان حج هستند وجود داشته باشد می‌توان حج ابراهیمی را محقق کرد.

نشست‌های حج را از حالت تشریفاتی خارج می‌کنیم

حجت‌الاسلام خیاط از تلاش برای برگزاری منطقه‌ای نشست‌های بین‌المللی حج با همکاری کشورهای اسلامی خبر داد و گفت: برای ارتباط با زائران و مسئولان حج کشورهای اسلامی برنامه‌ریزی کرده‌ایم و تلاش داریم با جهت‌گیری‌های مشخص‌تری این ارتباط‌ها را دنبال و به نتایج ملموس‌تری در این خصوص برسیم و این نشست‌ها را از حالت تشریفاتی خارج کنیم.

وی افزود: همچنین تمام فرمایشات امامین انقلاب را مورد بازبینی قرار داده‌ایم تا ببینیم مطالبات این بزرگواران از معاونت بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری چیست و یک نقشه راه و راهبردهای مشخصی را بر همین مبنا تعریف می‌کنیم و این می‌تواند چراغ راه ما باشد تا مطالبات این بزرگواران را متناسب با آنچه از آن سند و اسناد بالادستی استخراج می‌کنیم محقق کنیم؛ همچنین در حال بازبینی فرایندها و برنامه‌‌ها هستیم.

تعارف یا ترس؛ مانع بیان دیدگاه‌ها در خصوص حج

معاون امور بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری در خصوص دیدگاه مسئولان سایر کشورها در خصوص عدم برگزاری حج برای زائران همه کشورهای اسلامی طی دو سال گذشته، گفت: همه اظهار تأسف و تأثر می‌کنند و راضی نیستند اما یکی از مشکلات همین است که یا به صورت تعارف یا از روی ترس نمی‌توانند به روشنی مواضع خود در خصوص حج را مطرح کنند.

وی ادامه داد: می‌توانیم به صورت واضح اظهارنظر و مطالبه‌گری کنیم اما مسئولان سایر کشورها همراه نمی‌شوند و توانایی اعتراض یا انتقاد را ندارند. همه از این اتفاق ناراحت هستند اما ظاهر اظهارات رسانه‌ای آنها حاکی از حمایت از تصمیم عربستان در عدم از دعوت از زائران سایر کشورهاست.

حجت‌الاسلام خیاط اضافه کرد: امسال عمره مفرده با حضور زائران کشورهای اسلامی برگزار شد. همین 60 هزار نفری که عربستان اجازه داده در حج امسال حضور داشته باشند را می‌شد بین کشورهای اسلامی تقسیم کرد. آنچه مشخص شده این است که داوطلبان حضور در حج امسال حتی به 60 هزار نفر در داخل عربستان هم نرسیده است در حالی که می‌شد همین 60 هزار نفر را از سراسر جهان دعوت کرد و اینکه به دلیل مسائل بهداشتی از کشورهای اسلامی برای حج دعوت نکرده‌اند توجیه‌پذیر نیست.

وی با اشاره به جایگاه مهم 10 روز اول ذی‌الحجه به عموم مردم و زائرانی که فیش دارند و می‌خواهند از معنویت حج برخوردار شوند، توصیه کرد تلاش کنند فضای مجازی حج را برای خودشان در خانه‌هایشان فراهم کنند. حجاجی که در سال‌های گذشته به حج مشرف شده‌اند در این ایام با حسرت مناسک حج را دنبال می‌کنند، می‌توانند زیارت حضرت سید‌الشهدا(ع) را به خصوص در روز عرفه انجام دهند و از فیلم‌های مراسم عرفه که در عرفات انجام شده استفاده کنند که تأثیر معنوی قوی دارد.

معاون امور بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری در پایان، گفت: حج رسانه بزرگی است. امام حسین(ع) برنامه عظیم و تاریخی خود را در حج کلید می‌زنند و در حالی که همه به سمت عرفات می‌روند جهت عکس انتخاب می‌کنند که یک کار آگاهی رسانی و رسانه‌ای بزرگ بوده  و این سؤال برای حجاج پیش می‌آید که چرا چنین می‌کنید که امام می‌ایستند و برای حجاج جهان اسلام توضیح می‌دهند که چرا  چنین می‌‌کنند تا وقتی به کشورهای خود می‌روند پیام امام حسین(ع) را به کشورهای خود ببرند.