راهکار ورود تلاوت قرآن به عنوان برنامه اصلی هیئات / هدف «نذر تلاوت» به درستی تبیین شود
قاری بین‌المللی کشورمان با تأکید بر اینکه مسئولان هیئات باید به مسئله قرآن مانند دعوت از مداح و سخنران اهمیت دهند، گفت: مسئولان هیئات، تلاوت قرآن را به عنوان برنامه اصلی نگاه کنند و به صورت تشریفاتی و تبرّکاً نباشد.
عـزاداری بـرای سیدالشهدا(ع) در طول سال محدود به زمان خاصی نمی‌شود، اما محرم و صفر به ویژه دهه نخست آن، به دلیل حوادث عظیمی که بر اباعبدالله الحسین(ع) و خاندان اهل‌بیت(ع) روی داد، رنگ و بوی متفاوتی دارد.
یکی از مهمترین حقایق ناب پیام امام حسین(ع) در جریان حادثه کربلا همانطور که می‌توان از گفتار و سیره‌شان برداشت کرد، دلدادگی به باریتعالی و مؤانست ایشان با کتاب خدا و آیات الهی بود. حضرت سیدالشهدا(ع) به اندازه‌ای به قرآن دلداده بود که می‌توان گفت یکی از حوادث شگفت‌انگیز پس از کربلا که مورخان و مقتل‌نویسان آن را گزارش کرده‌اند، قرآن خواندن سرمبارکشان بالای نیزه و نزد یزید ملعون بود.
بنابر این توجه به موضوع قرائت قرآن در هیئات حسینی در کنار میزان اهتمام به دعوت از سخنران و مداح باید مورد توجه بانیان و سوگواران ایشان باشد. موضوعی که طی دهه نخست ماه محرم در گفت‌وگو با پیشکسوتان، قاریان و خادمان قرآن کریم به بررسی آن خواهیم پرداخت. در ادامه مشروح گفت‌وگو با محمدرضا پورزرگری، قاری بین‌المللی کشورمان خواهد آمد؛
اهم مواردی که در این گفت‌وگو به آن اشاره شد؛
- تعامل قاریان و سخنران هیئات در انتخاب آیات و بیان نکات تفسیری
- سخنرانان در کنار قال الصادق(ع) و قال الباقر(ع) و ... از قال الله تبارک و تعالی نیز استفاده کنند
- مردم باید بدانند که نهضت حسینی بر مبنای قرآن و وحی اتفاق افتاده است.
- هدف «نذر تلاوت» را اشتباه نگیریم که هر قاری در هر هیئتی بگوید، می‌خواهم تلاوت کنم. من این را شأن قاری نمی‌دانم.
- و...
ایکنا ـ درباره نقش تالیان قرآن در ترویج قیام امام حسین(ع) بگویید.
نهضت حسینی از ابتدای آغاز با شخصیت بی‌بدیل حضرت اباعبدالله الحسن(ع) (نماد قرآن مجسم و قرآن ناطق)، همراه بود و همواره یکی از موضوعاتی که در همه مراحل محاجه با مخالفان و در راه تبیین حرکت و نهضت قیام حسینی، ایشان به آن استشهاد کرده‌اند، آیات شریف قرآن بوده است. لذا قاریان قرآن با تلاوت در محافل حسینی می‌توانند، نقش مهمی در معرفی نهضت حضرت سیدالشهد(ع) داشته باشند.
حضرت در دوران شروع نهضتشان (چه از مدینه تا مکه و چه در سرزمین وحی و چه مهاجرتشان از سرزمین وحی به عراق و ورودشان به کربلا و چه ایامی که در کربلا بوده‌اند و تا روز عاشورا) در مقاطع مختلف، هم در بین اصحاب و هم در مواجهه با دشمنان از آیات استشهاد کردند و آیاتی در تاریخ ثبت شده است که حضرت در مواقع مختلف قرائت کرده‌اند و حتی این تمسک ایشان به قرآن به حدی بود که بعد از شهادت (از معجزات امام حسین(ع) است) سر مبارکشان چه بر بالای نیزه و در محفل یزید ملعون تلاوت کردند و آیه 9، سوره مبارکه کهف «اَمْ حَسِبْتَ اَنَّ اَصْحابَ الْکَهْفِ وَ الرَّقِیمِ کَانُوا مِنْ آیَاتِنَا عَجَباً» و آیه 227 سوره مبارکه شعرا «وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا اَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ» جزو این آیات بود.
لذا از هیئات مذهبی و مسئولان تکایای حسینی، تمنا می‌کنم به مسئله تلاوت قرآن در هیئات به شکل برنامه اصلی نگاه کنند و تلاوت به صورت تشریفاتی برگزار نشود. اینگونه نشود که تبرّکا تعدادی از آیات مصحف شریف را در ابتدای مجالس بخوانیم در حالی که هنوز تعداد مستمع مناسبی برای قرآن در جلسات حضور پیدا نکرده است.
ایکنا ـ اشاره داشتید به فرصتی که حضرت سیدالشهدا(ع) از لشکر یزید در شب عاشورا برای تلاوت قرآن گرفت، تلاوت سرمبارک بالای نیزه و در محفل یزید؛ اینها نشانه جایگاه قرآن در قیام حسینی است. چه راه‌هایی را برای ورود قرائت قرآن، ترجمه یا تفسیر در این مراسم پیشنهاد می‌دهید؟
قاریان می‌توانند با سخنران جلسات هماهنگ باشند و با توجه به موضوعات جلسه، آیات قرآن را انتخاب و قرائت کنند. این موضوعی است که می‌تواند در احیای نشر معارف قرآن و معرفی این مصحف شریف و انس بیشتر و شناخت بیشتر در جلسات و هیئات مذهبی، نقش بزرگ داشته باشد و قاریان این نقش را به شایستگی می‌توانند چنانکه با تلاوت‌های زیبا، تلاوت آیات مناسب با آن جلسه و بر محور صحبت‌های سخنرانان محترم ایفا کنند. همچنین سخنرانان نیز با قاریان هماهنگ باشند و در کنار موضوعی که انتخاب کرده‌اند، آیات تلاوت شده را ترجمه و تفسیر کنند تا هم روشنگری کرده باشد و از سوی دیگر زمینه‌ای فراهم شود تا مردم بیش از گذشته قرآن را بشناسند و با آن انس پیدا کنند.
سیدالشهدا برای اصلاح در امور امت جدش قیام کرد ایشان برای نشر معارف قرآن قیام کرد ما معارف قرآن را تنها و تنها از طریق مکتب اهل‌بیت(ع) و نهضت اباعبدالله الحسسن(ع) می‌توانیم به مردم معرفی کنیم. تفسیر و روشنگری آیات قرآن از مسیر اهل‌بیت(ع) است، لذا خیلی از افرادی که در مواجهه با سیدالشهدا(ع) قرار گرفته‌اند با قرآن آشنا و حافظ قرآن بودند و برخی قاری بودند، اما شناخت آنها از قرآن از طریق مکتب اهل‌بیت(ع) و خاندان وحی نبود، یعنی از طریق افرادی که اولی هستند چنانکه نص صریح است «اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا».
چه خوب است که سخنرانان در کنار قال الصادق(ع)، قال الباقر(ع) و .. از قال الله تبارک و تعالی نیز استفاده کنند کما اینکه این کار اتفاق می‌افتد و این با تلاوت قرآن همراه شود تا تبدیل به فرهنگ در جلسات مذهبی شود. در گذشته این موضوع کمتر اتفاق افتاده بود و جلسات فقط حول سخنرانی، عزاداری و در پایان سینه‌زنی انجام می‌شد اما در حال حاضر برخی از هیئات موفق عمل کرده‌اند به طوری که در جلساتشان یکی از برنامه‌های مهم و محوریشان «تلاوت قرآن» است که حتی آن را در اواسط جلسه انجام می‌دهند، گاهی اوقات در روز عاشورا در وسط عزاداری آیاتی را با صدای خوش قرائت و یا در شام غریبان نیز سوره الرحمن را برای حضرت سیدالشهدا(ع) تلاوت می‌کنند. اینگونه رفته رفته می‌توانند نگاه مردم را به مسئله قرآن از اینکه فقط باید در مجلس ختم تلاوت شود یا اینکه قرآن فقط برای ماه مبارک رمضان است، اصلاح کنند.
با این روش مردم متوجه می‌شوند که ما همواره باید در کنار قرآن باشیم، به عبارت دیگر خط مشی‌مان را باید از قرآن و دستورات و رهنمودهای کلام وحی بگیریم. در کنار منبرهای اساتید محترم و وعاظ، قاریان قرآن بسیار می‌توانند نقش خوبی را ایفا کنند.
ایکنا ـ تلاوت کدام آیات را مناسب این ایام می‌دانید؟
آیات زیادی را در این ایام می‌شود تلاوت کرد، آیات متناسب با موضوع جهاد و شهادت، امر به معروف و نهی از منکر و ... مردم باید بدانند که نهضت حسینی بر مبنای قرآن و وحی اتفاق افتاده است. امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) ممسوس فی ذات الله هستند و همه نگاهشان الهی است. آنها از قرآن و مکتب وحی خط مشی گرفته‌اند، بنابراین باید خودمان، دلمان و افکارمان را به امام و مکتب اهل‌بیت(ع) بسپاریم تا ما را به سوی رستگاری رهنمون کنند و در پایان حیات طیبه در دنیا و آخرت نصیب شود.
ایکنا ـ نظر شما درباره حضور خودجوش قاریان به منظور تلاوت در هیئات مذهبی یا اصطلاحاً «نذر تلاوت» چیست؟
قاریان قرآن جایگاه و شأنی دارند. در وجود قاریان عشق ابا عبدالله(ع) است و عاشقانه در محافل حسینی شرکت و تلاوت می‌کنند اما به شرط اینکه دعوت شوند. قاری قرآن نمی‌تواند خود را تحمیل کند و قاری قرآن نباید این کار را انجام دهد و درخواست کند قرآن بخواند و با جواب منفی بانیان روبرو شود. اینجا شأن و منزلت قاری قرآن افت می‌کند. در حالی که مسئولان جلسات و هیئات باید به مسئله قرآن مثل مسئله سینه‌زنی و مداحی و سخنرانی اهمیت دهند و برای آن ارزش قائل باشند و برایشان مهم باشد که حتماٌ قاری توانمند و مناسب و قاری که مسلط است و آمادگی خوبی دارد، دعوت کنند. این معیارها مهم است چون قاری دل‌های مردم را به قرآن و اهل‌بیت(ع) گره می‌زند و قاری هم به خوبی ایفای نقش کند و تلاوت ناب انجام دهد.
قرآن را باید اساساً محور تمامی امور خود قرار دهیم و یکی از راه‌ها این موضوع اینست که قرآن تلاوت شود کاری که پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) آن را انجام می‌دادند. در شب عاشورا هنگامی که تمامی اصحاب مشغول عبادت و نماز بودند و عده‌ای تلاوت قرآن می‌کردند، در عین حال سپاهی از لشکر عمر بن سعد برای سر زدن به اطراف لشکر امام حسین(ع) حرکت می‌کنند حضرت از دشمن برای تلاوت قرآن، فرصت گرفت. هنگامی که دشمن آمدند، حضرت با صدای بلند این آیه را قرائت کردند «وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ» اینجا نشان می‌دهد که حضرت با قرآن نیز با مردم صحبت کردند و از قرآن برای حقایقی که می‌خواستن دعنوان کنند، استفاده کردند و همچنین در محاجه‌هایی که داشتند، لذا قرآن بسیار راهگشا است.
اگر قرآن را بشناسیم، اهل‌بیت(ع) را شناخته‌ایم و اگر اهل‌بیت(ع) را بشناسیم، قرآن را خوب شناخته‌ایم. وظیفه ما این است که تمسک به قرآن و اهل‌بیت(ع) و عترت داشته باشیم «إِنِّی تَارِكٌ فِیكُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا- كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ» این حدیث شریف تأکید دارد قرآن و عترت (این دو) از هم هرگز جدا نمی‌شوند.
نکته‌ای که درباره نذر تلاوت دارم اینست که قطعاً قاریان قرآن با تمام وجودشان در جلسات حسینی شرکت می‌کنند. اما این قاریان هستند که باید به آنها مراجعه و از آنها دعوت شود تا در جلسات آیاتی را تلاوت کنند و آنها با تمام وجود خواهند آمد و در مراسم سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) قرائت قرآن می‌کنند. حتی بعضاً می‌توانند در یک جلسه، یک یا دو قاری دعوت شود تا به فواصل برنامه به تلاوت آیات بپردازد.
مسئله «نذر تلاوت» را اشتباه نگیریم به این معنا که هر قاری در هر هیئتی بگوید می‌خواهم تلاوت کنم! من این را شأن قاریان قرآن نمی‌دانم. کما اینکه سخنران و مداح دعوت می‌شود. البته قاریان خودشان نیز در هیئات دوستان و منطقه و محله می‌روند و شرکت می‌کنند اگر قاری در جلسه شناخته شد و حضور داشت، قطعا تلاوت قرآن می‌کند.
کما اینکه چند سالیست که قاریان قرآن در قالب «کاروان قرآنی نور» هم به سفر حج می‌روند و در بیت‌الله و در کنار حرمین شریفین تلاوت قرآن می‌کنند و هم به کربلای معلی برای اربعین حسینی اعزام می‌شوند و این از افتخارات جامعه قرآنی است.
ایکنا ـ آیا سفر تبلیغی به خارج از کشور در ایام محرم داشته‌اید تا خاطره‌ای از آن اعزام بیان کنید.
سفر تبلیغی در ماه محرم نداشتم اما در ماه رمضان به برخی از کشورها اعزام شدم. سالی در ماه رمضان به بحرین رفتم. در آن جلسه هم تلاوت قرآن انجام دادم و هم قطعاتی را با بضاعت قلیلی که داشتم، مدیحه‌سرایی کردم. هنگامی که از اهل‌بیت(ع) و امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) یاد می‌شود، دل‌های مردم واقعاً متحول می‌شود. اما بیشتر در کشور خودمان در خیلی از جلسات در وسط روضه، تلاوت قرآن کردم که تأثیر شگرفی را در بین مردم دیدم.
ایکنا ـ صحبت پایانی؛
امیدوارم بیش از پیش به قرآن اهمیت دهیم و قرآن را بیشتر بخوانیم، بیشتر بدانیم و بیشتر به آن عمل کنیم و اینگونه نیست که قرآن فقط برای ماه مبارک رمضان و مجالس ختم باشد. ما باید به عنوان مسلمان شیعه بعد از نمازهای یومیه، چند صفحه‌ای قرآن بخوانیم و بعضاً معنای آن را نیز بخوانیم تا متوجه شویم باریتعالی چه گفته است.
انتهای پیام
