مجالس روضه خالی از تلاوت قرآن نباشد / قاریان پیشقدم انس قرآن و عترت باشند

عـزاداری بـرای سیدالشهدا(ع) در طول سال محدود به زمان خاصی نمی‌شود، اما محرم و صفر به ویژه دهه نخست آن، به دلیل حوادث عظیمی که بر اباعبدالله الحسین(ع) و خاندان اهل‌بیت(ع) روی داد، رنگ و بوی متفاوتی دارد.

یکی از مهمترین حقایق ناب پیام امام حسین(ع) در جریان حادثه کربلا همانطور که می‌توان از گفتار و سیره‌شان برداشت کرد، دلدادگی به باریتعالی و مؤانست ایشان با کتاب خدا و آیات الهی بود. حضرت سیدالشهدا(ع) به اندازه‌ای به قرآن دلداده بود که می‌توان گفت یکی از حوادث شگفت‌انگیز پس از کربلا که مورخان و مقتل‌نویسان آن را گزارش کرده‌اند، قرآن خواندن سرمبارکشان بالای نیزه و نزد یزید ملعون بود.

بنابر این توجه به موضوع قرائت قرآن در هیئات حسینی در کنار میزان اهتمام به دعوت از سخنران و مداح باید مورد توجه بانیان و سوگواران ایشان باشد. موضوعی که طی دهه نخست ماه محرم در گفت‌وگو با پیشکسوتان، قاریان و خادمان قرآن کریم به بررسی آن خواهیم پرداخت. در ادامه گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌ و‌المسلمین حمید درایتی، حافظ کل، مفسر قرآن کریم و استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد را می‌خوانید؛

اهم مواردی که در این گفت‌وگو به آن اشاره شد؛

• حفظ حدود الهی و آیات قرآن و احکام از مسائل مهمی است که در قیام امام حسین(ع) نمایان است.
• مجالس روضه، خالی از تلاوت قرآن نباشد.
• قاریان قرآن به صورت افتخاری برای اظهار ادب و ارادت به ساحت قرآن و امام حسین(ع) در این امر پیشقدم شوند.
• ارتباط و  همراهی قرآن و عترت باید فرهنگ شود.

ایکنا ـ با توجه به فرصتی که حضرت سیدالشهدا(ع) در شب عاشورا از لشکر یزید برای تلاوت قرآن گرفت، تلاوت سر مبارک بالای نیزه که همگی نشانه جایگاه قرآن در قیام حسینی است. چه راه‌هایی را برای ورود قرائت قرآن، ترجمه یا تفسیر در این مراسم پیشنهاد می‌دهید؟

پیام امام حسین(ع) برای حفظ تمامیت دین، قرآن، احکام و معارف قرآن و مجموعه آنچه که در سنت و سیره رسول الله(ص) وجود داشت، بود. از این جهت از مسائل مهم و نمایان در قیام ایشان، حفظ حدود الهی و آیات قرآن و احکام است.

انس و ارتباط حضرت سیدالشهدا(ع) و یارانش با قرآن و اهتمامشان به این قضیه از مسائل مهمی است که درباره واقعه عاشورا باید مورد توجه باشد.

پیشنهاد می‌کنم عزیزان حداقل، روزانه یک جزء از قرآن را تلاوت کنند و ثوابش را به امام حسین(ع) و یارانشان هدیه کنند. حضرت در عصر تاسوعا از لشکر عمربن سعد یک شب مهلت خواستند و گفتند: «خدا می‌داند نماز و تلاوت قرآن را بسیار دوست دارم.» بنابر این ما آن کاری که امام حسین(ع) دوست داشت، انجام دهد (عبادت و تلاوت قرآن) و به خاطرش از لشکر دشمن مهلت خواست را انجام دهیم.

در روایت سفارش شده به اینکه قرآن، تلاوت و ثوابش به معصومین هدیه شود. فردی، خدمت حضرت موسی بن جعفر(ع) رسید و گفت: من طبق عادت پدرم، ختم قرآن زیاد می‌کنم و ثواب آن را به پدر و جدتان و حضرت زهرا(س) هدیه می‌کنم و آخرین ختم قرآن را برای شما خواندم. از شما می‌پرسم در برابر این تلاوت‌ها، چه ثوابی برای من است؟ امام فرمودند: ثواب این کار این است که با ما در بهشت خواهید بود.

هر چه بتوانیم در ایام عزاداری امام حسین(ع) مردم را به قرآن و مفاهیم آن بیشتر متوجه کنیم، به اهداف قیام امام حسین(ع) نزدیک شده‌ایم. چه زیباست اینکه پیامبر فرمودند: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا ابداً... انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض...». بنابر این مجالس روضه ما خالی از تلاوت قرآن نباشد. خواهشم از هیئت‌های عزاداری و مجالس امام حسین(ع) این است که برنامه‌هایشان را با تلاوت قرآن آغاز کنند و گاهی از اوقات در میان مجلس عزاداری امام حسین(ع) خواسته‌ شود تا قاری قرآن بیاید و آیات متناسبی را تلاوت کند، بطوری که دل‌ها را با قرآن و امام حسین(ع) کاملاً متوجه و همراه کرده است.

برخی از اصحاب امام حسین(ع)، معلمان قرآن و قراء بنامی بودن چون «بُریر» که در مسجد کوفه، حلقه تعلیم قرآن داشت و به این صفت شناخته شده بود. حبیب بن مظاهر، حافظ قرآن بود و امام حسین(ع) در مرثیه و رثای او فرمودند: «تو شخصیتی بودی که شبی یک ختم قرآن داشتی». دیگر افراد و اصحاب ایشان افتخار انس ویژه با قرآن داشتند.

ایکنا ـ تلاوت کدام آیات را مناسب این ایام می‌دانید؟

قاری قرآن خوب است در این ایام توجه داشت باشد تا آیاتی که امام حسین(ع) بیشتر در مسیر و منازل واقعه کربلا تلاوت می‌کردند، قرائت کند. این آیات هر کدام مفهوم خاص دارد، چنانکه ایشان در شب عاشورا آیه 179 سوره آل عمران «مَا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَىٰ مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ» را مادام تلاوت می‌کردند یا هنگامی که حضرت علی اکبر(ع) به میدان مبارزه رفتند، حضرت سیدالشهدا(ع) این آیات را قرائت کردند: «إِنَّ اللّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمینَ/ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْض وَ اللّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ» یا هنگامی که بر بالین برخی از اصحاب حاضر می‌شدند، می‌خواندند: «مِنَ المُؤمِنينَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيهِ ۖ فَمِنهُم مَن قَضىٰ نَحبَهُ وَمِنهُم مَن يَنتَظِرُ ۖ وَما بَدَّلوا تَبديلًا».

بنابراین آیات زیادی است که امام حسین(ع) در واقعه کربلا در موقعیت و جایگاه‌هایی آن را تلاوت کردند و در بردارنده مفاهیم زیبایی است. همچنین سوره فجر را سورة‌الحسین نامیده‌اند؛ آن هم به دلیل آیات پایانی این سوره است.

ایکنا ـ نظر شما درباره حضور خودجوش قاریان به منظور تلاوت در هیئات مذهبی یا اصطلاحاً «نذر تلاوت» چیست؟

قاریان قرآن به صورت افتخاری و داوطلبانه برای اظهار ادب و ارادت به ساحت قرآن و امام حسین(ع) در این امر پیشقدم شوند که مجالس امام حسین(ع) را با تلاوت آغاز کنند.

ایکنا _ صحبت پایانی؛

باید این فرهنگ را ترویج کنیم که قرآن و عترت با هم هستند و نه مجالس روضه باید خالی از قرآن باشد و نه مجالس تلاوت خالی از کلمات معصومین باشد. این ارتباط و انس و همراهی این دو مسئله با هم، باید فرهنگ شود. اینگونه مردم نیز دلشان به نور قرآن روشن می‌شود. از سوی دیگر قاریان سعی کنند، نقش بیشتری در مجالس حسینی ایفا کنند و دست‌اندرکاران هیئات مذهبی نیز در ترویج این فرهنگ تلاش کنند تا هم خودشان فیض زیادی ببرند و هم مردم بهره‌مند شوند.

عاشورای امام حسین(ع)، جلوه قرآن ناطق بود که «و جاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ» را حضرت با عمل خود نشان داند و امیدواریم ما هم در غنای این فرهنگ و مراسم با تلاوت و بیان معارف و مفاهیم قرآن بیشتر بپردازیم.