به گزارش خبرنگار ایکنا؛ آیین بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی جمعه شب ۲۶ شهریورماه با حضور غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مسئولان استان آذربایجان شرقی در مقبره الشعرا تبریز برگزار شد.
حدادعادل، در این مراسم گفت: همیشه مشتاق سفر به آذربایجان و تبریز بودم و امشب خوشحالم که سفرم مصادف با بزرگداشت شهریار و شعر و ادب فارسی است. سخنم را با سه بیت از مثنوی مولانا جلالالدین آغاز میکنم که میگوید؛ «ساربانا بار بگشا ز اشتران/ شهر تبریز است و کوی دلبران/ شعشع عرشی است این تبریز را/ فر فردوسی است این پالیز را/ هر زمانی موج روحانگیز جان/ از فراز عرش بر تبریزیان».
وی افزود: اگر بخواهیم درباره تبریز سخن بگوییم باید هفتهها، سالها و ماهها از این شهر بزرگ و باعظمت تاریخی یاد کنیم. در هر برههای که بر تاریخ پرحادثه ایران گذشته است، از دوران صفویه، جنگهای ایران و روس در قاجار، مشروطیت و ثقةالاسلام و ستارخان و باقرخان، در انقلاب اسلامی، امام جمعههای شهید، فرماندهان شهید و ... نام تبریز میدرخشد و اینها ستارگان درخشان این شهرند.
حدادعادل تبریز را شهر علم، هنر، صنعت و تجارت خواند و گفت: تبریز، در طول تاریخ از همه جای ایران بزرگان را به جانب خود کشانده است، این مقبرةالشعرا که ما به یاد شهریار و شاعران بزرگ گردهم آورده، گنجینهای از بزرگان ایرانزمین است که جاذبه تبریز آنها را به اینجا کشانده است. اگر بخواهم به نام بعضی از شاعرانی که در مقبرةالشعرای تبریز آرمیدهاند اشاره کنم باید بگویم؛ این شاعران از دیرباز در این خاک، در همین منطقه، در کنار کوه سرخاب مدفون شدهاند، اسدی توسی، خاقانی شروانی، ظهیرالدین فاریابی، شمسالدین سجاسی، همام تبریزی، مغربی تبریزی، مانی شیرازی، لسانی شیرازی، شکیبی تبریزی و بالاخره در زمان ما شاعر بزرگ شهریار.
وی تصریح کرد: گمان نمیکنم در هیچ شهری در جهان مقبرةالشعرایی به قدمت و غنای تبریز وجود داشته باشد. این خاک در خود گوهرهایی نهان کرده است که سند اصالت این سرزمین و عظمت آذربایجان است. در یک دانشکدهای در فرانسه عبارتی به زبان فرانسه نوشته شده و من آن را ترجمه کردهام؛ «تاریخ چراغ راه آینده است، انکار گذشته جهان نتوان. هرچند گذشته برنمیگردد، با این همه پشت بر زمان نتوان. بنیاد بنای حال و آینده جز با مدد گذشتگان نتوان. آن خاک که مردهای در آن نبود خاکی است که در آن زندگی نتوان.» وقتی ما در کنار مقبرةالشعرایی هستیم که ۴۰۰ بزرگ نامدار را در خود جای داده است، پس دلیلی است بر اینکه میتوان در این خاک زندگی کرد.
شعرهای هیچ شاعر معاصری به اندازه شهریار مردمی نیست
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه تبریز شهر معنویت بوده است، بیان کرد: استاد بزرگ دکتر محمدعلی موحد که افتخار آذربایجان، تبریز و ایران است، اکنون و در ۹۷ سالگی ایشان در فرهنگستان زبان و ادب فارسی در خدمتشان هستیم. او کتابی درباره شمس تبریزی نوشته است و عنوان اولین مقالهاش «تبریز شهر هفتاد بابا» است. در این مقاله نوشته که تبریز مرکز عرفان بوده و پیران، مرشدان و رهبران طریقت زندگی میکردند و شمس تبریزی از این شهر برخاسته و زندگی مولانا را دگرگون و مولانا را مولانا کرده است. مولانایی که به عشق شمس تبریزی چندین هزار غزل سروده و این غزلها را در دیوان شمس باید یافت. مولانا به اندازهای به تبریز و کوه سرخاب دلبسته بوده که هرکس از تبریز به قونیه میآمد، میگفت هرکس میخواهد برای من هدیهای بیاورد، از خاک کوه سرخاب هدیه بیاورد و آنها را جمع میکرده تا در مدفنش با خود داشته باشد. در زمانه ما نیز شاعر بزرگی مثل شهریار زاده و تربیت میشود. شاعری که متعلق به همه ایران و افتخار آذربایجان و تبریز است.
حدادعادل ادامه داد: شهریار هم، با شعر کهن انس داشت و هم بر تاریخ ادب فارسی مسلط بوده و هم با جریانهای معاصر شعر فارسی آشنا بود. او نه تنها دل در گرو سعدی، مولانا و حافظ داشت، بلکه در زمانه خودش با بهار و نیما هم مأنوس بود. سخن نیما را میفهمید و میدانست نیما چه میگوید. بهار، حدود سال ۱۳۱۴ مقدمهای بر دیوان شهریار نوشته است. آن شاعر بزرگ در شهریار جوان چه نبوغی دیده و چه عباراتی برایش نوشته است. شعر و غزل شهریار سرشار از احساس و عاطفه بوده و معنوی و دینی است.
وی در ادامه گفت: شعر «علی ای همای رحمت» به دل و جان همه ایرانیان نشسته است. به یاد دارم که طفل ۱۰ سالهای بودم و در هیئت مذهبی خودمان در تهران همه این شعر را میخواندند. در دوران معاصر هیچ شاعری شعرش به اندازه شهریار مردمی نشده است. مردم سراسر ایران، شعر او را در حافظه دارند. شهریار از حوادث مهم زمانه خود غافل نبود. دیوان او را که ورق بزنید ردپای حوادث مهم تاریخ آذربایجان را مشاهده میکنید. پیروزی انقلاب اسلامی برای او بشارت بود. برای بسیجیها شعر گفت و به میدان آمد و از ملامت ملامتکنندگان نهراسید. عاشق آذربایجان بود. به طوری که شعرش میگوید؛ پر میزند مرغ دلم به یاد آذربایجان/ خوش باد وقت مردم آزاد آذربایجان». با حیدر بابای خود جانی تازه به شعر ترکی داد و زمانی به ترکی شعر سرود که سخن گفتن و نوشتن به زبان ترکی و چاپ کتاب و روزنامه به این زبان جرم محسوب میشد. مقام معظم رهبری بسیار به شهریار علاقه داشت و گاهی به زبان ترکی حیدربابا خوانده و برای من ترجمه میکند.
حدادعادل بیان کرد: ما شهریار را نمونه کامل یک آذربایجانی تمامعیار و یک ایرانی غیرتمند میدانیم. شهریار به همان اندازه که به عاشق آذربایجان و زبان مادری خود است به ایران و ادبیات فارسی نیز علاقهمند است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تنها شهری که بنیادی ایجاد کرده، تبریز و به نام بنیاد شهریار است. الگوی ما شهریار است و اگر کسی بپرسد سیاست جمهوری اسلامی ایران در باب رابطه زبان فارسی و ترکی چیست؟ ما میگوییم شهریار الگوی ماست. شهریار به زبان ترکی شعر میگفت. سیاست جمهوری اسلامی این است که ترکی به عنوان زبان مردم آذربایجان و زبان فارسی به عنوان زبان ملی ما محترم شمرده شود و ما در فرهنگستان به این مسئله توجه داریم و دوگانهای به نام ترکی و فارسی نمیشناسیم. زبان ترکی و زبانهای غیرفارسی که در ایران تکلم میشود، سرمایههای فرهنگی ایران هستند و زبان فارسی از دیرباز زبان همه ایرانیان بوده است و بیش از هزار سال پیش فردوسی در غزنه شاهنامه را سرود و ۳۰۰ سال بعد سعدی در شیراز به زبان فارسی شعر گفت. زبان محلی مردم شیراز با زبان محلی مردم غزنه و قطران در تبریز فرق داشته است. اما سعدی به همان زبانی شعر میگفته که فردوسی در غزنه گفته شعر میگفت.
وی تصریح کرد: زبان و ادبیات فارسی پیوند مشترک همه ایرانیان در طول تاریخ بوده و امروز نیز چنین بوده و مایه افتخار ما در جهان است. شما تحقیق کنید بینید گلستان سعدی چند سال پیش به زبان فرانسه، انگلیسی و ... ترجمه شده و یا مثنوی مولانا و دیوان حافظ و ... به چه زبانهایی ترجمه شده است. این افتخار ادبیات فارسی است که ما روز شهریار را روز ادب فارسی نامیدیم. اگر میخواهید یک نمونه از قدرت شعر فارسی را بدانید، وقتی سلطان محمد قسطنطنیه را فتح کرد و خرابی شهر و کشتههای سربازان بیزانس را دید، این شعر فارسی را زمزمه میکرد؛ پردهداری میکند بر قصر قیصر عنکبوت/ بوم، نوبت میزند بر تارم افراسیاب».
مشاور عالی مقام معظم رهبری با بیان اینکه شعر فارسی زبان فرهنگ و ادب همه سرزمینها از بوسنی تا چین، هند و آسیای مرکزی بوده است، گفت: ما امروز خوشحالیم که یاد شهریار را به عنوان یک آذربایجانی بزرگ و ایرانی غیور گرامی میداریم و با او تجدید ارادت میکنیم و پاسداری از شعر و ادب فارسی و احترام به شهریار و زبان مادری او را وظیفه خود میدانیم و سلام و درود خود را نثار همه مردم آذربایجان میکنیم که توانستهاند بزرگانی در دامن خود بپروراند.
آلهاشم: شهریار نابغه معاصر ایران بود
حجتالاسلام سیدمحمدعلی آلهاشم، امام جمعه تبریز در بخش دیگری از این مراسم گفت: بدون تردید استاد سیدمحمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در شمار نوابغ معاصر ایران بود. او توانست شکلهای تازهای از شعر معاصر را در ادبیات فارسی طرح و ارائه کند. شهریار شخصیتی منحصر به فرد است که هر انسان منصفی با هر نگرش به جامعیت، شهرت پیش از انقلاب او، تسلطش بر ادبیات کلاسیک و پدید آوردن سبکها و شیوههای جدیدش اذعان دارد.
وی افزود: از نظر مردمی بودن، فخامت زبان، زیستن با انقلاب و دفاع مقدس شخصیتی بینظیر داشت. زمانی شروع به سرودن غزل کرد که تصور میکردند دوران غزلسرایی به پایان رسیده است. اما شهریار با تصویرگرایی و روش نوین، مکتب و راهی را ایجاد کرد و به محبوبیت رسید. شهریار شاعر بزرگ و محبوب روزگار ماست و شاید کمتر ایرانی باشد که بیتی یا مصرعی از شهریار در ذهنش نباشد. اگر در سراسر ایران اسلامی از مردم در خیابان هم بپرسید، او را میشناسند و به نحوی با شعرهای او ارتباط برقرار میکنند.
حجتالاسلام آلهاشم ادامه داد: یکی از حوادثی که شهریار در بلوغ شعریاش تجربه کرد، انقلاب اسلامی بود. انقلابیون شعر شهریار را که متضمن اعتراض بر حکومت پهلوی بود، بر کاغذ زر مینوشتند. پیروزی انقلاب اسلامی روحی تازه در شهریار دمید و گویی دوباره جوان شد. شهریار و قسمت غالب شعر او را باید در زیر شاخه شعر متعهد انقلاب تقسیم کرد. دینداری و تعهد شهریار در شعرهایش همانند شعر «علی ای همای رحمت» بارز و برجسته است و این شعر فقط یکی از آثاری است که ارادت وافر این شاعر ولایی را به خاندان عترت نشان میدهد.
وی تصریح کرد: شهریار به دلیل تعهد به انقلاب از ملامت روشنفکران رژیم گذشته هراسی نداشت و سخن خود را بیان میکرد. با وقوع جنگ نیز ساکت ننشست و نیش قلمش را به سوی مسببان آنها کرد. عشق بینظیر او به سرزمین مادری یعنی آذربایجان نیز زبانزد است و منجر به خلق اثر «حیدر بابایه سلام» شد.
در ادامه این مراسم علیرضا اسماعیلی، معاون اجرایی وزیر ارشاد پیام محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد را قرائت کرد.
محمدرضا پورمحمدی استاندار آذربایجان شرقی نیز در ادامه این مراسم گفت: زبان فارسی هویت ملی و دینی ماست و مردمان این دیار را به یکدیگر پیوند داده است. یکی از قالبهای این هویت ملی زبان فارسی است. شعر در پیدایش و حفظ این زبان نقشآفرین بوده است.
وی افزود: ایران مهد شعر و سخنسرایی بوده و ترجمه و تألیف کتاب و مقاله درباره آثار ارزشمند مفاخر ایرانی، چون شاهنامه فردوسی، خمسه نظامی، غزلیات حافظ، رباعیات خیام از این جمله است.
در ادامه این مراسم، شاعرانی چون امیر آذرطلعت، دوستزاده و ... به شعرخوانی پرداختند و در ادامه به محمدعلی جدیدالاسلام در رشته عکاسی و جمشید علیزاده در رشته شعر نشان درجه یک هنری و یونس نصیری در رشته خوشنویسی نشان درجه دو هنری اهدا شد.
انتهای پیام