خطای نابخشودنی چاپخانه‌های مصحف شریف + صوت

به گزارش ایکنا، پوشال‌هایی که از خرد شدن صفحات قرآن کریم (یا کتبی دینی که حاوی آیات قرآن کریم است) در میان جعبه‌ میوه‌های صادراتی به کشور عمان به کار رفته بود، هفته پیش در برخی رسانه‌های داخلی و خارجی رسانه‌ای شد. خبری که با تیتر هتک حرمت قرآن، حتی در رسانه‌های عربی نیز بازتاب داشت.

یکی از خبرگزاری‌های داخلی این رویداد را از حوزه صادرات بررسی کرد و با رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران گفت‌وگویی ترتیب داد؛ سیدرضا نورانی در این باره گفته است که این اتفاق در گذشته و حال رخ داده است و در آینده هم واقع خواهد شد. مگر اینکه رویه تجارت خود را عوض کنیم و قبل از اینکه یک صادرکننده وارد این حوزه شود، حتما برای او کلاس‌های آموزشی بگذاریم.

نورانی در این گفت‌وگو تصریح کرده است: این اتفاق یک ماه گذشته رخ داده است. همان زمان که عکس این رویداد ناگوار را دریافت کردم، برای مسئولان سازمان توسعه تجارت ارسال کردم. آنها هم متاسف شدند. نحوه نظارت به این شکل نیست که مثلا یک محموله ۱۰ هزار کارتنی یکی یکی بازدید شود. این امر غیرممکن است. کالاها را رندم باز می‌کنند. باید این شرکت که دست به این کار زده است، شناسایی و مورد بازرسی قرار گیرد. به نظر می‌رسد کالای این شرکت هم مرجوع شده است.

جدا از اینکه این خبر و عکس صحت داشته و باید با صادرکننده برخورد داشت و با آموزش و نظارت دقیق بر روی صادرکننده‌ها از چنین اشتباهاتی که به صادرات کشور لطمه می‌زند، جلوگیری کرد، اما این پرسش برای رسانه قرآن مطرح شد که چاپخانه‌های مصحف شریف یا دیگر کتب دینی و قرآنی در صورتی که کاغذ بازیافتی داشته باشند با آن چگونه مواجه می‌شوند؟ آیا آن را بدون در نظر گرفتن نوع امحای آن به بازیافتی‌ها می‌فروشند؟ به منظور پاسخ به این پرسش‌ها با محمد بابایی، مدیر انتشارات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران، اسحاق ابراهیمی‌ورکیانی، مدیر صحافی صداقت و غلامرضا محمدخانی، مشاور و مسئول چاپ چاپخانه بزرگ قرآن(قم)، گفت‌وگو داشتیم که در ادامه می‌خوانید؛

محمد بابایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا گفت: قبلاً موارد مشابه‌ای رخ داده است، زیرا چاپخانه‌های متفرقه هم، قرآن را چاپ می‌کنند و هنگامی که برخی از صفحات مصحف شریف دچار اشکال چاپی می‌شود یا رنگش به خوبی تنظیم نشده است، باید با احترام بسته‌بندی و در نهایت خمیر شود.

بابایی با تأکید بر اینکه صفحاتی از مصحف شریف که اشکال دارد باید بسته‌بندی و خمیر و در چاپخانه از آن برای تولید جلد قرآن استفاده ‌‌شود، اظهار کرد: خیلی از چاپخانه‌ها این کار را انجام می‌دهند. متأسفانه برخی از آنها صرفاً مسئله اقتصادی برایشان اهمیت دارد و خیلی از موازین همچون مسائل شرعی را رعایت نمی‌کنند و حتی صفحات چاپ‌شده به زیر دست و پا می‌رود، آنها را جمع می‌کنند و کیلویی می‌فروشند و اینگونه برایشان به‌صرفه‌تر است تا نخواهند هزینه‌‌ای را برای خمیر کردن بپردازند.

مدیر انتشارات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه  چاپخانه بزرگ قرآن به این منظور تأسیس شده است که البته این اتفاق در آن نمی‌افتد، بیان کرد: قرآن نباید هر جایی چاپ شود، بلکه باید انتشارات‌ها و افراد دارای صلاحیت آن را چاپ کنند و صلاحیت شرعی داشته باشند. همچنین مسائل فنی و تخصصی در چاپ مهم است؛ یعنی باید در بهترین فضا و با بهترین دستگاه‌ها انجام شود. چون قرآن، پرفروش است، متأسفانه چاپخانه‌های متعددی مصحف شریف را چاپ می‌کنند تا از سود اقتصادی بهره‌مند شوند.

اسحاق ابراهیمی ورکیانی، مدیر صحافی صداقت که از حدود سال‌ 44 وارد عرصه چاپ و صحافی شده است، گفت: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، چاپخانه‌ها، چاه بسیار عمیقی داشتند که کاغذ باطله‌‌های قرآنی را به داخل آن بیندازند.

مدیر صحافی صداقت گفت: پس از اینکه دستگاه‌های تبدیل بهتر شد و از ضایعات چاپخانه‌ها کارتن و مقوا درست می‌کردند، از مراجع استفتاء گرفتند و چون گفتند که با هم زدن دستگاه، آیات از بین می‌رود و خمیر می‌شود، اشکال ندارد در این عرصه استفاده شود.

وی ادامه داد: به احتمال زیاد در عکسی که از پوشال‌ها منتشر شده است ته فرم‌های قرآن‌های فرسوده را به جای پوشال استفاده کرده‌اند که نباید این کار انجام می‌شد. در حال حاضر ورق‌های قرآنی باطل در چاپخانه‌ها به اندازه‌ای در دستگاه هم‌ می‌خورد که خمیر می‌شود و هیچ حروفی بر روی آن باقی نمی‌ماند.

ابراهیمی در پاسخ به این سؤال که آیا احتمال دارد به دلیل هزینه خمیر کردن، ترجیح داده شود که کاغذها به پوشال‌سازی‌ها فروخته شود؟ اظهار کرد: بله احتمالش هست و متأسفانه ناظری نیست و این امر بستگی به وجدان آن فرد دارد. به طور مثال ما به پوشالی‌مان حتماً می‌گوییم که این بسته شامل قرآن است و باید خمیر شود. در حال حاضر چاپخانه بزرگ قرآن کریم قم مشغول به چاپ قرآن است و در چاپخانه‌های محدود تهران چاپ مصحف شریف انجام می‌شود. باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تمامی چاپخانه‌ها بخشنامه کند که این امور را رعایت کنند.

تهیه جلد قرآن از خمیر ضایعات مصحف شریف و ادعیه

در ادامه غلامرضا محمدخانی، مشاوره و مسئول چاپ چاپخانه بزرگ قرآن(قم)، با ابراز تأسف از کار انجام‌ شده و با تأکید بر اینکه چون این امر در کشورهای عربی به وقوع پیوست، به این اندازه سروصدا به پا کرد وگرنه در ایران چنین نمی‌شد، گفت: درباره ضایعات سفیدکارهای چاپخانه خودمان می‌گویم که آنها را برای بسته‌بندی میوه می‌فروشیم، اما مابقی آن چون چاپ ادعیه‌ها و قرآن‌‌ها از سراسر کشور به چاپخانه قرآن ارسال می‌شود، ضایعات آنها با نظارت چاپخانه خمیر و مقوای جلد قرآن می‌شود و به ضرس قاطع می‌گویم که هیچگاه این اتفاق در چاپخانه ما نیفتاده است.

وی تصریح کرد: شاید یکی از راهکارهای برون‌رفت از این‌گونه هتاکی‌ها این است که چاپ قرآن در دو یا چند مرکز متمرکز شود. هنگامی که این کار رخ نمی‌دهد و چاپ مصحف شریف در این صحافی و آن چاپخانه انجام می‌شود، این‌گونه اتفاقات رخ می‌دهد.

محمدخانی درباره چرایی اینکه آیات قرآن سر از پوشال‌ها درآورده است، بیان کرد: برای خمیر کردن، قیمت پوشال گران‌تر از ضایعات است و چاپخانه برای مقرون به صرفه بودن این کار را انجام می‌دهد. نظارت نمی‌تواند اثرگذار باشد، چون تعداد صحافی‌ها و چاپخانه‌ها کم نیست. راهکار دیگر این است که پوشال‌ها را به یک مرکز بسپارند تا توزیع کند؛ هر چند باز هم از عهده زیرزمینی‌‌ها بر نخواهند آمد.

وی با اشاره به خاطره از یکی از دوستانش، گفت: یکی از دوستانم اهل ‌تسنن بود و در چین قرآن چاپ می‌کرد و بعد به ایران می‌آورد. به کارکنانش متذکر شده بود که کاغذ‌های باطله را زیر دست و پا نریزید و این مورد را در قراردادشان ذکر کرده بود ولی آنها رعایت نمی‌کردند. می‌گفت که سرانجام عطای این کار را به لقایش بخشیدم و به دنبال چاپ مصحف شریف در یکی از چاپخانه‌های استانبول رفتم تا با این هتاکی‌ها روبه‌رو نشود و حاضر نشد به منفعت دست یابد و آخرتش خراب شود.