سلطان محمدی: مخاطب فضای مجازی با بیننده تلویزیون فرق دارد

حسین سلطان محمدی، کارشناس و منتقد سینما در گفت‌‌و‌گو با ایکنا پیرامون بحث نظارت بر محصولات شبکه نمایش خانگی، گفت: دوستانی که برای دادن حق نظارت به ساترا نقد دارند باید راهکار قانونی را برای بیان اعتراض خود در نظر گیرند. دادن حق نظارت به ساترا، امری است که از طرف مجلس به ساترا واگذار شده است پس توصیه می‌کنم مخالفان این امر دستآورد چند ماهه این امر را گردآوری کرده و به مجلس ببرند تا اگر بی‌کفایتی صورت گرفته، مجدد نمایندگان مجلس این امتیاز را به ارشاد بازگردانند.

وی افزود: اولین قدم نیز در این رابطه اقناع کمیسیون فرهنگی مجلس است، چون باید به آنها این نکته تفهیم شود که با عوض شدن دولت، قرار است اتفاقات جدی صورت گیرد. وقتی دولت و مجلس یکدست شده‌اند و دغدغه‌های فرهنگی آنها یکی است دیگر نیازی به این حاشیه‌سازی‌ها نیست.

این کارشناس رسانه متذکر شد: تمام آثاری که در وی.او.دی‌ها عرضه شده‌اند در نهایت مجوز پخش گرفته‌اند و شاید تنها چند صحنه در تعداد معدودی سریال، وجود داشته باشند که سانسور شده‌اند، هرچند برخی از این سانسورها به‌نوعی باعث بیشتر دیده شدن کارها شده است. مطلب بعد اینکه، فیلمسازان مگر با قواعد و چارچوب‌های تلویزیون آشنا نیستند؟ اگر آنها این آگاهی را دارند باید بدانند چه کاری تولید کنند که با مشکل مواجه نشود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا از اساس نظارت ساترا روی تولیدات شبکه نمایش خانگی امری صحیح است؟ چنین توضیح داد: نمایش فیلم در وی.او.دی‌ها، یعنی دیدن فیلم یا سریال از طریق قاب تلویزیون، برای همین برداشت اولیه این است که هر آنچه از طریق قاب تلویزیون به نمایش در می‌آید به معنای زیرمجموعه بودن سیماست، البته معیارهای دیگری هم برای این دسته‌بندی وجود دارد آنهم اینکه تولیدات شبکه نمایش به لحاظ فنی، معیارهای تولیدات سینمایی را ندارد، پس در دسته‌بندی جز تولیدات هنر هفتم محسوب نمی‌شود.

سلطان محمدی ادامه داد: ممکن است عده‌ای بگویند تصمیمی که از سوی مجلس گرفته شد توسط آدم‌های فرهنگی گرفته نشده است پس پایه و اساس منطقی ندارد. اگر چنین است مطمئناً عده‌ای بوده‌اند که به کمیسیون فرهنگی مجلس مشاوره داده‌اند تا آنها به این نتیجه رسند شرایط تولید در وی.او.دی ها نامطلوب است. پس دوستان ارشاد، استدلال‌های خود را تنظیم کرده و به کمسیون فرهنگی مجلس بقبولاند در دوره جدید حساسیت‌ها و نگرش‌ها با مجلس یکی شده و دیگر نیازی به این جدا‌سازی نیست. این اتفاق بهترین رویکردی است که می‌تواند رخ دهد.

این سینماگر اضافه کرد: در همین رابطه ممکن است این سوال پیش آید مگر هیئت نظارت وزارت ارشاد صلاحیت لازم را ندارند که حتماً می‌بایست ساترا در این حوزه ورود داشته باشد؟ این بحث از قدیم وجود داشته و چیز جدیدی نیست. پاسخ این گفته همان سخن قبلی است. مدیران سینمایی و ارشاد قادرند با جلساتی که با قوه مقننه می‌گذارند این نکته را مشخص کنند هیئت نظارت دولت جدید همسو با مجلس است، برای همین دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.

این کارشناس رسانه تاکید کرد: برخی فیلمسازان در کارهایش عریان‌‌کاری انجام می‌دهند که به نظرم صحیح نیست. برای مثال سکانس حذف شده‌ای در «زخم کاری» وجود دارد که به مخاطب رابطه نامشروع را تفهیم می‌کند اما نحوه نشان دادن این امر مناسب نیست، درصورتیکه در فیلم «عرق سرد» یا «کاغذ بی‌خط» این موضوع نشان داده می‌شود با این تفاوت که در این دو فیلم معیار و ممیزها نیز مدنظر قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: بگذارید مثالی دیگر بزنم. فیلم سینمایی «رستاخیز» مدتهاست در توقیف است چون در آن چهره حضرت ابوالفضل (ع) ترسیم شده است. این مسئله موجب اعتراض یکی از مراجع (آیت الله حسین  وحید خراسانی) شده است البته ممکن است عده‌ای بگویند این فیلم به گواه سازندگان مورد تایید چند تن از علماست اما نکته‌ای در این میان وجود دارد. آنهم بحث احترام به مراجع است، چون اگر حتی یکی از علما پیرامون این موضوع اعتراض داشته باشد باید به نظر ایشان احترام گذاشته شود.

این پژوهشگر فرهنگی ادامه داد: این حساسیت نیز چندان بی‌مورد نیست، چون جامعه ما هنوز به آن جایگاه نرسیده تا بدانند آنکه نقشی را بازی می‌‌کند، ربطی به کاراکتر ندارد. در چنین فضایی طبیعی است وقتی فردی تمثال حضرت ابوالفضل (ع) را نشان می‌دهد این حساسیت‌ها وجود داشته باشد. گواه این ادعا اظهار نظر محمد فیلی بازیگر نقش شمر در «مختارنامه» است که گفته بود مادر وی بابت این نقش وی را مذمت کرده است!

سلطان‌محمدی در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر  اینکه اگر حساسیتی در این عرصه وجود دارد چرا پخش سکانس‌های حذف شده در «رستاخیز» و «مختارنامه» در فضای مجازی اتفاق خاصی را پیش نیاورد؟ چنین توضیح داد: مخاطب فضای مجازی را به لحاظ کمیت نمی‌توان با تلویزیون مقایسه کرد، هرچند عده‌ای در پی این هستند تا بگویند تلویزیون مخاطب کافی ندارد، اما مطمئن باشید سریال‌های تلویزیونی تماشاگر بسیار است. این تصور اشتباه کم مخاطب بودن سریال‌های سیما بیشتر از سوی رسانه‌های خارجی  شایع شده که ربطی به واقعیت ندارد.