فقه قرآن‌محور از ویژگی‌های فقاهتی آیت‌الله صانعی بود

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدکاظم تقوی، مدیر مرکز تحقیقات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) شامگاه 8 آذرماه در مراسم رونمایی از کتاب المکاسب المحرمه و الملحقات العروة الوثقی از آثار آیت‌الله صانعی که در دفتر این مرجع تقلید برگزار شد، گفت: دغدغه اصلی آیت‌الله صانعی در اجتهاد و فقاهت و در تالیف و تدریس، پرداختن به تحولات و تطورات زیاد و سریعی  بود که در نظام بشری حتی ساعت به ساعت رخ می‌دهد.

وی اضافه کرد: از منظر ایشان این سؤال مطرح بود که آیا فقهی که فقها در مناسبات گذشته و شرایط آن دوران استنباط کرده‌اند با شرایط امروز منطبق است؟ پرسشی که جواب آن از دیدگاه گوینده و نویسنده مشخص است؛ در واقع ماحصل این نوع نگاه به فقه همان است که امام خمینی(ره) در منشور روحانیت بیان فرموده و بر نقش مکان و زمان در اجتهاد تاکید کرده است.

تقوی اظهار کرد: تحولات و تطوراتی که موضوعات را در مناسبات بیرونی دچار تغییر می‌کند قطعا در نوع استنباط مرجع هم باید لحاظ شود که در واقع همان نظریه نقش زمان و مکان امام خمینی در بحث فقاهت است.

این استاد و پژوهشگر بیان کرد: البته به ظاهر، موضوعات فقهی همان موضوعاتی هستند که در گذشته هم مورد بحث بوده است ولی شقوق جدیدی پیدا کرده و شاخ و برگ‌هایی بر آن افزوده شده است که نوع نگاه فقهی جدیدی را می‌طلبد و آیت‌الله صانعی هم به تبعیت از امام خمینی(ره) واجد این نوع نگاه بود.

تقوی با بیان اینکه تحولات غور جدیدی را در مبانی فقهی می‌طلبد، اظهار کرد: مجتهد باید به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد و به گمان بنده فقه آیت‌الله صانعی در چنین فضا و با این نگاه شکل گرفت و ایشان با به کارگیری اصل عقلی که از ادله و سنت و تراث ارزشمند شیعه به دست آمده، نتیجه ارزشمندی برای فقاهت و فقه‌پژوهان ایجاد کرده است.

وی اضافه کرد: ویژگی‌های فقهی ایشان را استادان و فضلا در درس و بحث این مرجع تقلید درک کرده بودند و چندان نیاز به توضیح ندارد؛ و دو جلد کتاب مکاسب محرمه و تعلیقه عروه که امشب رونمایی می‌شود جزء آثار یک دهه آخر عمر ایشان است. ایشان در تعلیق عروه و در پاسخ به استفتائات قضایی، سبک مخصوص به خودشان داشتند و با پشتوانه استدلالی قوی به پرسش‌ها و استفتائات جواب می‌دادند و برای پرسش پرسشگر احترام قائل بودند.

تقوی بیان کرد: ایشان به خصوص در بحث ربا مباحث مفصلی دارد، و همین تعلیق بر کتاب القضای عروه خودش یک فقه استدلالی است؛ ایشان در عموم مسائل اصلی و مبنایی مبحث قضا مانند شرطیت ایمان و اجتهاد و ... نظر جدید با استدلال و نظر تفصیلی دارد. در تعلیقه 48 مبحث ربا در 28 صفحه مطلب دارد و در این صفحات به ادله مسئله، اقوال و نظرات و استدلال و براهین و ابراز فتوا پرداخته است.

وی تاکید کرد: ویژگی ایشان در فقه استدلالی توجه به فقه قرآن‌محور به صورت جدی است همچنین نگاه ایشان به قواعدی مانند قاعده لاضرر و به کلیت فقه، نگاه به فقه زندگی است و تلاش کردند استفتائات فنی و تخصصی از امام(ره) داشته باشند که مثلا آیا در فلان مورد قاعده لاحرج کارآیی دارد یا خیر؟ ما نمی‌توانیم با قاعده لاحرج که تصویری در شریعت است گرهی از زندگی مؤمنان بگشاییم.

وی تاکید کرد: ایشان با نگاه قرآن‌محور به فقه و شریعت سمحه و سهله مباحث فقهی را با نگاهی نو مطرح کردند و به همین دلیل مرجعی نوآور و محققی دقیق‌النظر بودند.

در این مراسم از المکاسب المحرمه و تعلیقات عروه آن مرحوم با حضور برخی استادان حوزه از جمله آیت‌الله تبریزی و حجت‌الاسلام سروش محلاتی رونمایی شد.