رجبی‌معمار: شجریان لحن زیبایی در قرائت قرآن داشت

گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، آیین گشایش نمایشگاه «نغمه مانا» همراه با نکوداشت زنده‌یاد محمدرضا شجریان با حضور چهره‌های برجسته حوزه موسیقی و فرهنگ و هنر شامگاه جمعه ۱۲ آذر در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

استاد شجریان در قرائت قرآن بسیار لحن زیبایی داشتند

در ابتدای این مراسم، مجید رجبی‌معمار، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران گفت: نمایشگاه «نغمه مانا» به بهانه نکوداشت خسرو آواز ایران استاد محمدرضا شجریان برگزار شده است. ایشان به معنای واقعی ذوالفنون بودند؛ هم در موسیقی، هم در آواز و شناخت شعر و ادبیات. ایشان نقشی جدی در احیای شعر پارسی، کهن و حتی سپید و در خوشنویسی نیز مهارت داشتند. ایشان در قرائت قرآن کریم نیز بسیار لحن زیبایی داشتند. هیچ‌وقت خود نمی‌پذیرفتند مسئولیتی را در سمتی قبول کنند و بر این نکته استاد امیرخانی صحه می‌گذارند اما همواره به‌عنوان مشاور عالی در کنار خانه هنرمندان بودند و کمک کردند تا اینجا مأمنی برای هنرمندان باشد.

وی افزود: از افتخارات خانه هنرمندان ایران این است که استاد شجریان دو بار در این محل کارگاه تخصصی و نمایشگاه داشته‌اند. ملت ایران قدرشناس هنر است و استاد شجریان علاقه خود را به تاریخ فرهنگ و هنر ایران ثابت کرده‌اند. استاد شجریان به گل و گیاه علاقه زیادی داشتند و به نظرم گویی این هنرمند بزرگ بعد از درگذشت تازه شکفته شدند.

همه ملت ما به هم‌عصری با استاد شجریان افتخار می‌کنند

غلامحسین امیرخانی؛ هنرمند برجسته خوشنویس و رئیس انجمن خوشنویسان ایران هنرمند دیگری بود که در این مراسم به سخنرانی پرداخت. وی عنوان کرد: سعادت و برکتی است که به بهانه نکوداشت استادی عزیز دورهم جمع شده‌ایم. شاید خانه هنرمندان ایران بتواند تمهیدی بیاندیشد که جلسات فصلی یا مستمر برگزار کنیم و هنرمندان عزیز دست‌کم از دیدار یکدیگر بی‌نصیب نمانند. پیشنهاد می‌کنم که به‌طورجدی خانه هنرمندان ایران بر این امر برنامه‌ریزی و اقدام کند.

وی افزود: دو نوع نگاه را باید به‌عنوان ملت ایران مدنظر داشته باشیم. به یکی از اشعار عبدالمجید طالقانی استاد خط شکسته استناد می‌کنم:

 تو ای متاع محبّت چگونه کالایی

 که قیمت تو نه بایع، نه مشتری داند

 نه من به بندگی خواجه دگر راضی

 نه خواجه‌ام روش بنده پروری داند

اما نگاه دوم این است که ما به‌عنوان نماینده ملت پرفرهنگ ایران و میلیون‌ها هموطن عزیز دیگر و همه کسانی که بافرهنگ ایران در هر جای دنیا آشنا هستند قدر و قیمت هنر ایران را می‌دانند و باید به این نگاه دوم اعتبار بدهیم و این بیت مصداق اعلای همان نگاه دوم است که در قلب عاطفه ما همواره جاری بوده است:

غیر از هنر که تاج سر آفرینش است

دوران هیچ منزلتی جاودانه نیست

امیرخانی ادامه داد: ما خوشنویسان زانوی ادب زده‌ایم و نسبت به آثار گران‌بهای موسیقی و ادبیات شاگردی دائمی داریم و همه عمرمان اینطور می‌گذرد. اساساً جنس هنر خوشنویسی با ادبیات همراه و هم‌قدم است. من تنها به‌عنوان ستایشگر استاد شجریان می‌توانم نکته‌ای را درباره ایشان بر زبان بیاورم اما معرفتشان را باید از زبان بزرگان این هنر بشنویم. اگر به نقطه‌ای رسیده باشیم که شاگرد شایسته‌ای برای فرهنگ و ادب کشور باشیم، باید به خودمان افتخار کنیم و با صدای نازنین استاد شجریان دوباره با این فرهنگ آشنا می‌شویم. از این بابت مدیون استاد شجریان هستیم.

امیرخانی به اشاره به خاطراتی از محمدرضا شجریان توضیح داد: همه ملت ما به هم‌عصری با استاد شجریان افتخار می‌کنند. در طول تاریخ چراغ‌های روشنی داشته‌ایم که جغرافیای فرهنگی ما را روشن کرده و آنان که مشتاق زیبایی و کمال و لطافت و معرفت و هنر هستند، از صدای آسمانی استاد شجریان، مشام جان خود را معطر کرده‌اند و این بهره‌مندی همچنان ادامه دارد. متأسفانه ملت ما به دلایلی که مفصل است، مأموریت دارد گویی خودش را معرفی نکند.

شجریان استاد تمام هنر است

محمدجواد حق‌شناس نیز در ادامه بیان کرد: تکریم بزرگان یک رسم دیرین ایرانی است. نمایشگاه «نغمه مانا» با مشارکت هنرمندان طراح، گرافیست و خوشنویس ادای دینی به خسرو آواز ایران دارد. استاد شفیعی کدکنی هنگام صحبت از شجریان می‌گوید حق خودم نمی‌دانم درباره هنر او صحبت کنم. جایگاه او در هنر آواز ایران به‌مثابه جایگاه حافظ در شعر ایران است.

در حق او جز ستایش و احترام چیز دیگری نمی‌توان گفت. بی‌گمان او از سرآمدان هنر ایران و نکوداشت او وظیفه‌ای فرهنگی است. ویژگی ممتاز شجریان جامعیت اوست و استاد تمام هنر است.

وی افزود: اهتمام او به هنر این هنرمند را از ایفای نقش اجتماعی و مسئولیت‌های انسانی غافل نساخته بوده است. او بخش برجسته‌ای از تاریخ هنر معاصر ایران است که امیدوارم مقامات و مسئولان فرهنگی به مسئولیت فرهنگی خویش به شایستگی عمل و دین خود را به استاد شجریان ادا کنند. آثار او چنان متنوع و تأثیرگذار است که سال‌ها پویش و پایش در این باغ ارغوان می‌طلبد.

نام شجریان...

حسین علیزاده نیز در بخش بعدی آیین گشایش نمایشگاه «نغمه مانا» به روی سن رفت و گفت: آسمان تهران امروز آبی است و من صبح زود از خواب بیدار شدم و دلم می‌خواست واژه امید را که در آسمان دیده می‌شد، از دست ندهم. گویی همه‌ روزه‌ای ما مثل هوایمان بی‌امید است اما امید باید باشد. هنر امیدآفرین است و شاید به همین دلیل عده‌ای دوستش ندارند زیرا آن‌ها با زندگی مخالف هستند. باید از آسمان آبی لذت ببریم. 

علیزاده با انتقاد از کاربرد برخی توضیحات درباره شجریان در شبکه‌های خارجی بیان کرد: رادیو و تلویزیون که اوضاعش مشخص است و این میان ما به فرستند‌ه‌های دیگر گاهی مراجعه می‌کنیم زیرا همه‌مان بغضی داشتیم که تا امروز هم همراهمان است اما من دیدم که این فرستنده‌ها هم حرف‌هایی می‌زدند مثل‌ اینکه شجریان هنرمند بااستعدادی بود. یا مثلاً در یک برنامه فردی که اصلاً خواننده نبود، به یاد محمدرضا شجریان خواند. در کل باید بگویم در دنیای متضادی زندگی می‌کنیم اما نام محمدرضا شجریان خود اتحاد ایجاد می‌کند و همیشه این اتحاد را خوانده است. اکنون هم نام شجریان است که اینجا ما را کنار هم جمع کرده است. در جامعه نام او را همه می‌شناسند حتی اگر هنرش را نشناسند زیرا پشت همه این هنرها شعور، جسارت و شجاعت است.

وی خاطرنشان کرد: هیچ‌کس نمی‌توانست به شجریان زور بگوید. او خوش‌سفر بود و در سفرهایمان گاهی سربار و وسایل بچه‌ها را می‌گرفت و کمکشان می‌کرد وقتی اجازه ندادند سازهایمان را که تعدادش زیاد بود، با هواپیمایی در آمریکا جابه‌جا کنیم، او سوار هواپیما نشد و ما نصف روز در فرودگاه ماندیم تا بالاخره یک هواپیما شرایط را بپذیرد. او هرآنچه می‌خواست به دست می‌آورد. چیزی که این روحیه‌اش باید برای ما درس باشد. این که عادت نکنیم صرفاً یک خیابان به نامش کنیم. هنر او با شخصیتی شکل‌گرفته است که در واقع آن است که نمی‌تواند تکرار شود. صدای او صدای عشق است و اگر کسی با عشق خصومتی دارد با او خصومت دارد. هنر شجریان نیاز انسان است.

پدرم تک‌بعدی نبود 

همایون شجریان نیز در ادامه عنوان کرد: صحبت‌ها درباره پدر می‌تواند جنبه‌های مختلفی داشته باشد اگر بخواهم به‌طورکلی درباره او چیزی بگویم این است که پدرم تک‌بعدی نبود و بهتر است بگویم نیست زیرا رفتنش را باور ندارم و این موضوع را هرازگاهی کاملاً فراموش می‌کنم. او درباره هر مسئله‌ای کندوکاو می‌کرد شاید حتی درباره راز یک معما یا یک بازی یک ماه زمان صرف می‌کرد یا در کودکی می‌دیدیم بعدازاینکه شام می‌خورد به زیرزمین می‌رفت تا ماشین رختشویی را خودش تعمیر کند. همین مسئله باعث شد عشق و تمرکز و توانایی‌اش در آن را بر هر چیزی مصروف کند و در آن بدرخشد.

وی ادامه داد: خاطرات زیاد است و لذت‌بخش و بعضی‌هایش ما را به تعجب وامی‌دارد. عمویم خاطرات زیادی از او دارد که از او خواسته‌ام آن را مکتوب کند. از برگزاری این نکوداشت سپاسگزارم و در یک سال گذشته از رفتن به هر جمعی پرهیز کرده‌ام زیرا توانش را ندارم و سیل غم من را با خود می‌برد اما از سویی آنقدر حضور این عزیزان و زیر سایه‌شان بودن غنیمت است که خودش شیرینی‌هایی دارد.

فاطمه کرکه آبادی، رئیس هیئت‌ مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران نیز بیان کرد: این نمایشگاه ادای دین به کسی است که شخصیت ملی، جهانی و مذهبی‌اش او را در تاریخ این سرزمین مانا ساخته است.

در پایان حسن کریم‌زاده، دبیر نمایشگاه «نغمه مانا» درباره این نمایشگاه توضیح داد: این نمایشگاه شامل ۷۹ پوستر، ۲۷ نشانه و نشانه نوشته و ۲۱ تابلوی نفیس از هنرمندان عضو انجمن‌ خوشنویسان ایران با همراهی انجمن خوشنویسان ایران و خانه موسیقی ایران است که در خانه هنرمندان ایران گشایش یافته است.

همایون شجریان، حسین علیزاده، سهیل محمودی، غلامحسین امیرخانی، حمیدرضا نوربخش، علی دهکردی، مجید رجبی‌معمار، اسرافیل شیرچی، علی بوستان، هوشنگ اردلان، مظفر شفیعی،  علی جهاندار، بردیا صدرنوری، محسن سلیمانی و... در این مراسم حضور داشتند.