نیازمند نظام صلاحیت حرفه‌ای در دانشگاه‌ها هستیم

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با موضوع «تبیین سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت علوم در حوزه پژوهشی»، امروز یکم اسفندماه در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

محمدسعید سیف، مدیر کل دفتر ارتباط جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این نشست سخنرانی کرد که در ادامه می‌خوانید:

 

در زمینه ارتباط جامعه و صنعت و مسائلی که دغدغه مردم و مسئولان است برنامه‌ها و اقداماتی را در وزارت علوم مشخص کرده‌ایم و یکی از مهم‌ترین کارها این است که گزارش کاملی برای طرح تحول در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی آماده‌ کرده‌ایم تا یک عضو فعال برای جامعه باشند و فقط منتظر نباشند تا برای انجام کارها به آنها مراجعه کنند بلکه خودشان به استانداری‌ها و دیگر مراکز مراجعه و کارهایی که آنها نیاز دارند را انجام دهند. باید مسائل و مشکلاتی که در بخش صنعت وجود دارد توسط دانشگاه‌ها شناسایی شود و حدود 85 دانشگاه به طور مستمر در این زمینه فعالیت دارند.

موضوع دیگری که باید به میزان بیشتری به آن توجه کنیم صلاحیت حرفه‌ای است. در کشور ما نظام‌های صلاحیت حرفه‌ای همانند نظام مهندسی و کانون وکلا مورد توجه قرار گرفته لذا در دانشگاه‌ها نیز باید این مسئله مورد توجه قرار گرفته و دانشجویان، خودشان را با نظام صلاحیت‌ها وفق دهند. تاکنون در 40 دانشگاه مراکز هدایت شغلی و کاریابی راه اندازی شده و حمایت‌هایی را وزارت علوم انجام داده و خود دانشگاه‌ها زحمت کشیده و از این مراکز حمایت کرده‌اند و امیدواریم این مراکز در بهبود آشنایی دانشجویان با محیط کار مؤثر باشند. 

 

نکته دیگر درباره فرصت‌های مطالعاتی است که در سال‌های اخیر رشد خوبی داشته و در آخرین آمار ما 260 عضو هیئت علمی در بخش‌های مختلف خصوصی و دولتی فعال بوده‌اند و یک لینک ارتباطی برای آینده پژوهشی خودشان ایجاد کرده‌اند و امیدواریم با برنامه‌ریزی معاونان پژوهشی از این ظرفیت بیشتر استفاده شود. این نکته‌ای است که اساتید برای تبدیل وضعیت خودشان نیز باید آن را در نظر داشته باشند.

 

در آخر هر سال می‌‌توانیم گزارش عملکردی از هر دانشگاه در زمینه ارتباط جامعه با صنعت و اثربخشی آن در محیط اطراف داشته و به طور مشخص در جریان باشیم آن دانشگاه در کجای کار قرار گرفته است. پیشنهادات مشخصی نیز برای دانشگاه‌ها داریم و اختیاراتی نیز در زمینه تشویق‌ها و ارتقا به آنها داده شده و این‌کارها می‌تواند تقاضامحور کردن پایان‌نامه‌‌ها را تسریع کند.

مأموریت‌گرایی موضوعی اساسی است و اسناد بالادستی در این زمینه همانند آمایش آموزش عالی را داریم و در برنامه ششم هم تأکید شده که دانشگاه‌ها باید بر برنامه‌های ملی و منطقه‌ای متمرکز شوند لذا دانشگاه‌ها باید بخشی از توان خود را در این راستا اختصاص دهند. در استان‌های کشور چنین کاری شروع شده تا ابتدا به شکل تمرینی مشخص شود که چه اندازه می‌توانیم موفق عمل کنیم. در کشور ما نهادهایی همانند دانشگاه‌ها و بنیاد نخبگان دارای ماموریت‌هایی در مناطق محروم هستند و باید بتوانند با فراغ بال به برنامه‌ریزی در این مورد بپردازند. برخی از برنامه‌ها در دانشگاه‌ها در این زمینه به شکل موفقیت‌آمیزی اجرایی شده و برنامه‌های بیشتری نیز در دست اقدام است.

 

تعامل با سایر دستگاه‌های اجرایی دولتی و خصوصی نیز باید به صورت جدی در دستور کار دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها باشد تا جای پای واقعی در پروژه‌های اجرایی پیدا کنند. در این صورت حتی می‌توانیم کمبود بودجه‌های دولتی را جبران کنیم. معرفی اعضای هیئت علمی برتر نیز از اقدامات مهمی است که باید از سوی دانشگاه‌ها انجام شود چراکه این افراد اثربخشی جدی در دانشگاه‌ها داشته‌اند. البته چنین کاری در یکی دو سال اخیر آغاز شده اما باید با سرعت بیشتری انجام شود.

همچنین محسن شریفی، مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در این نشست سخنرانی کرد که در ادامه می‌خوانید:

 

در زمینه پژوهش در سال‌های گذشته همواره رو به جلو بوده‌ایم اما لازم است همچنان برای پیشرفت برنامه داشته باشیم و حداقل موقعیت خود را حفظ کنیم. سهم ما از کل تولید علم در دنیا بالای دو درصد است و از نظر کیفی، سهم مقالات پر استناد ما بالای سه درصد است و این نشان می‌دهد فعالیت‌های ما در زمینه کیفی مثمر ثمر بوده‌ است. مقالات تولیدی مشترک با دانشمندان دنیا نیز به 35 درصد رسیده است که امیدواریم افزایش پیدا کند.

 

بالای 1400 مجله در وزارت علوم و مؤسسات وابسته به آن داریم که سهم زیادی در تولید علم دارند. یکی از برنامه‌های ما ورود به نمایه‌های بین‌المللی است و در حال حاضر در وزارت علوم 109 مجله در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی نمایه شده‌اند که لازم است این را هم افزایش دهیم و در این زمینه هم برنامه جدی داریم. البته وقتی تولید علم افزایش پیدا کند آفت‌هایی هم وجود دارد لذا باید آنها را هم در نظر داشته باشیم. امروزه یکی از آفات این است که بسیاری از نشریات خارجی مقالاتی را که ما تولید می‌کنیم و ارزش علمی خوبی هم دارند به دلیل برخی ایرادات جزیی رد می‌کنند که البته در‌باره سایر کشورهای دنیا هم این اتفاق رخ می‌دهد. از سوی دیگر مسئله مجلات سلب اعتبار شده هم وجود دارد. در ایران هم این روند رو به افزایش بوده و بالای 900 مقاله رد اعتبار شده‌اند لذا دانشگاه‌ها باید دانشمندان ما را به خوبی توجیه کنند که مقالات خوبی که دارند را به خاطر عدم رعایت برخی مسائل جزیی، با مشکل مواجه کنند.

برنامه جدی برای ارتقای نشریات داخلی داریم که یکی از آنها توسعه کمی و هدفمند و ارزیابی نشریات است که در سال‌های اخیر راه‌اندازی شده است. همچنین از نشریات حمایت مالی می‌کنیم تا جایگاه بین‌المللی پیدا کنند. آئین‌نامه نشریات علمی در سال 98 تدوین شد تا به خوبی بر آنها نظارت شود و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نیز در امر ارزیابی به ما کمک می‌کند. کارگروهی در وزارت علوم تشکیل شده که انواع کارها را برای آن تعریف کرده‌ایم تا در زمینه بین‌المللی شدن به ما کمک کند و در صدد هستیم نشریات مستعد را شناسایی و برای آنها کار بیشتری انجام دهیم تا هم تولیدات علمی بهتری داشته و هم بین‌المللی شوند. 109 مجله بین‌المللی ما آمار کمی است لذا دانشگاه‌ها باید تلاش کنند این آمار را افزایش دهیم.

 

بخش مهمی از فعالیت‌های دانشگاهی ما مبتنی بر تحصیلات تکمیلی است و معاونت‌های پژوهشی می‌توانند کمک کنند که پایان‌نامه‌ها و رساله‌های کشور به میزان بیشتری هدفمند شده و در خدمت نیازهای کشور باشند. موضوع دیگر رعایت اخلاق در پژوهش است که باید همه دست به دست هم دهیم و هم اقدامات پیشگیرانه و برگزاری کارگاه‌ها داشته باشیم. در همین راستا منشور اخلاق را ابلاغ کردیم. برخی اقدامات حقوقی نیز باید در این راستا انجام شود اگر هم همایش‌های صوری و جعلی برگزار شد نباید در آنها حضور پیدا کنیم.

 

بسیاری از پژوهشگاه‌های ما برنامه راهبردی برای ارتقا دارند و امیدوار هستیم آئین‌نامه ارتقای پژوهشگاه‌ها به طور کامل اجرایی شود. همچنین باید کادر انسانی پژوهشگاه‌ها تقویت شوند. از همه مهم‌تر نیازمند شبکه‌سازی و تقویت ارتباط پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها هستیم.

میلاد اوصیا