راعی: آموزه‌های اسلامی توسط هنر ایرانی بیان شد/ دولت جای هنرمندسازی حمایت کند + صوت

مجتبی راعی، کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون هنر بومی و ویژگی‌های آن چنین توضیح داد: هر کشوری برای خود هنر یا ادبیات بومی دارد. در ایران نیز چنین امری مشاهده می‌شود البته در هنر بومی ما، مفاهیم دینی پررنگ‌تر از دیگر مفاهیم است. این ویژگی نیز تنها به ایران بعد از از اسلام خلاصه نمی‌شود، بلکه قبل از آن هم، هنر و ادب این سرزمین ریشه دینی داشته‌اند که بر هنرمندان و شعرای ما تاثیر مستقیم داشته است و اگر حافظ در کشوری دیگر متولد می‌شد شاید چنین شکوفایی در اشعارش نداشت.

وی افزود: هنرهایی نظیر مینیاتور، فرش یا معماری وقتی وارد ایران می‌شود شکلی دیگر به خود می‌گیرد، برای همین هم معماری ما با کشورهای عربی بسیار متفاوت است. این امر نیز ریشه در تاریخ هنر این سرزمین دارد که در آن گرایشات مذهبی و شیعی نیز وجود دارد. در این رابطه تابلوی «عصر عاشورا»ی استاد فرشچیان را مثال می‌زنم. این کار به هیچ وجه عربی نیست، بلکه کاری تماماً ایرانی و شیعی است. یک نکته را در این بحث حتماً باید مد نظر قرار داد آن هم اینکه هنر اسلامی مترادف با هنر ایرانی نیست.

این فیلمساز اضافه کرد: هنر اسلامی می‌تواند در تمامی جغرافیای جهان اسلام وجود داشته باشد اما این فرق وجود دارد که اسلام هر کجا رفته رنگ بومی آن منطقه را به خود گرفته است. در ایران نیز هنر اسلامی شکل ایرانی به خود گرفته است، حتی می‌توان گفت بالاترین شکل هنر اسلامی را در هنر ایرانی می‌توان مشاهده کرد. این گفته نیز از روی تعصبات ملی بیان نمی‌شود، بلکه اگر نگاهی به هنر و ادبیات این سرزمین بیندازید به خوبی متوجه چنین امری خواهید شد. وقتی مولانا با گذشت هفتصد سال هنوز هم در حال درخشیدن است متوجه می‌شویم مفاهیم اسلامی و دینی به بهترین شکل در کلام بزرگانی چون مولانا، فردوسی، سعدی، نظامی، خیام، حافظ و... مدنظر قرار گرفته است.

بیشتر بخوانیم

زارعی: نمایش‌های بومی را فراموش کرده‌ایم/تئاتر چیزی جز مکارم اخلاق نیست

اسماعیل شفیعی: ذات هنر آسمانی است + صوت

فتحعلی‌بیگی: تعزیه سرمایه ملی است/ عملکرد مسئولان مطلوب نیست + فیلم

راعی در پاسخ به این سوال که دولت چگونه قادر است به هنر این سرزمین یاری رساند؟ گفت: بهترین کاری که دولت در این رابطه می‌تواند انجام دهد این است که با هنر کاری نداشته باشد، اما متفکران می‌توانند برای هنر تاثیرگذاری بزرگی داشته باشند. در غرب فیلسوفی بزرگ درباره سینما کتاب می‌نویسد و نوشته او جریانی بزرگ را در هنر این سرزمین رقم می‌زند اما در کشور ما هنر چندان از سوی متفکرانی جدی گرفته نمی‌شود و به آن عموما نگاهی مبتذل یا سرگرم‌‎کننده دارند! نکته تاسف‌آور اینکه برخی از متفکران متصورند اگر درباره سینما یا موسیقی حرف بزنند از منزلتشان کاسته می‌شود!

کارگردان فیلم «تولد یک پروانه» در بخش دیگری از این گفت‌وگو پیرامون فیلم سینمایی «عصر روز دهم» و مفهوم عاشورایی آن، اظهار کرد: هر فردی اگر بر مبنای میل درونی خود در چنین حوزه‌هایی کار کند موفق خواهد بود وگرنه اگر بخواهیم در این عرصه ملاحظات خاصی را مد نظر قرار دهیم آن کار دچار آسیب خواهد شد. برای مثال اینکه بخواهیم کار مورد نظرمان مقبول جشنواره‌ها واقع شود. البته اینکه یک فیلم عاشورایی در جشنواره‌ای سینمایی موفق باشد امری ناخوشایند نیست بلکه بسیار هم پسندیده است ولی اینکه انگیزه ساخت این موضوع باشد کار را با آسیب مواجه خواهد کرد.

راعی اضافه کرد: محتوا، امری دستوری یا سفارشی نیست که آن را بتوان در کاری جای داد. حافظ وقتی اشعار خود را بیان می‌کند در حقیقت آنچه در قلبش می‌گذرد را می‌گوید. در کلامی دیگر هنرمند ساختنی نیست وگرنه اگر اینگونه بود باید امروز حافظ‌های بسیاری در کشورمان داشتیم. این توضیح تنها مختص به جفرافیای کشورمان نمی شود بلکه در اروپا نیز این اتفاقات را می‌شود مشاهده کرد، زیرا اگر غیر از این بود ایتالیایی‌ها باید چند میکل آنژ داشتند.

کارگردان فیلم «عصر روز دهم» در پایان تصریح کرد: توضیحاتی که بیان کردم مغایرتی با بحث حمایت ندارد، چون وقتی هنرمند شکل می‌گیرد با حمایت می‌توان به رشد کیفی او کمک کرد. این اتفاق مثال‌هایی بسیاری در طول تاریخ هنر دارد که با مرور جزئی، می‌توان به آن رسید.

گفت‌وگو: داود کنشلو