حوزه پایگاه علم‌سنجی علوم اسلامی در جهان شود / پرهیز از افراط و تفریط نسبت به سنت‌های حوزه
مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر اینکه ما ضمن بهره‌گیری از تجربیات جدید نباید سنت‌های پژوهشی حوزه را رها کنیم، گفت: برخی در سنت می‌مانند و آمادگی شنیدن حرف‌های جدید و آشنایی با مناهج نو را ندارند و برخی هم وقتی با وضع مدرن روبرو می‌شوند، همه سنت‌ها را به دست فراموشی می‌سپارند که هر دوی اینها درست نیست.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، پنجشنبه 5 اسفند، در مراسم اختتامیه بیست و سومین همایش کتاب سال حوزه، گفت: ما افتخار داریم که حوزه‌های علمیه، بنیان عقاید، معرفت و زندگی اسلامی و ایمانی را با الهام از کتاب و سنت و عقل سلیم و حجت بر پایه منطق اجتهادی و اصیل قرار داده‌اند؛ علی الاصول حوزه‌ها در گذر تاریخ و همه ادوار خود حوزه‌های دانش‌بنیان و علم‌محور و برپایه تحقیق و منطق و روش اجتهادی بوده است.
وی افزود: مراحل مختلفی بر حوزه گذشته و قبض و بسط‌های متنوعی در سیر تاریخی حوزه شاهد هستیم؛ حوزه‌هایی که در شهرهای مختلف شکل گرفت، گرایشات و مکاتب مختلفی پدید آمد ولی حوزه همواره متکی بر مناهج دقیق علمی و اجتهادی بوده است.
اعرافی با بیان اینکه گاهی حاشیه‌ها و ضعف‌هایی را در روند حوزه شاهد بوده‌ایم، تصریح کرد: با این وجود حوزه، روند علمی خود را حفظ کرده است؛ در صد سال اخیر، حوزه به بالندگی‌های ویژه دست یافته و بعد از انقلاب، قله‌های بنلدی را فتح کرده است. در صد سال اخیر شاهد گسترش دامنه علوم انسانی هستیم، حجم بالای آثار فقهی، تفسیری، اصولی، ادبی و تاریخی و ... در صد سال اخیر با رشد کمی و کیفی مواجه شده است.
اعرافی بیان کرد: ما همچنین شاهد برداشتن گام‌های جدید در حوزه و شکل‌گیری قلمروهای جدید در علوم اسلامی و انسانی هستیم. ورود به فلسفه مضاف، علوم اجتماعی از منظر دینی و نقد نظریات غرب و تضارب افکار در قلمروهای فلسفی، کلامی و حدیثی و ... را هم شاهد هستیم.
مدیر حوزه‌های علمیه گفت: گسترش و تنوع ابزراهای تحقیق و عرضه تحقیق در قالب آثار مکتوب و بکارگیری شیوه‌های جدید از مسائل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و بکارگیری فناوری‌های جدید، همچنین گسترش روش‌های تحقیق از دیگر موفقیت‌های حوزه در صد سال اخیر است. گسترش و تنوع ادبیات آثار حوزوی با حفظ اتقان لازم هم باید به این مجموعه اضافه شود.
عبور از مرزهای دانش
مدیر حوزه با بیان اینکه به برکت گسترش بین‌المللی حوزه، شاهد ترجمه‌های بیشتر آثار و شاید به 20 تا 30 زبان هم هستیم، به همایش کتاب‌سال حوزه اشاره کرد و گفت: کتاب‌سال حوزه پدیده مبارکی است و باید در این همایش بر سرمایه‌ها، وظایف آینده و آمال و اهداف و هم کاستی‌ها هم تاکید کنیم. با توجه به برخی کاستی‌ها، وظیفه ما این است که با اتکاء به منابع اصیل دینی و اسلامی و عقلی و با بهره‌گیری از ظرفیت بزرگان، کیفیت کار را بالا برده و از مرزهای موجود عبور کنیم.
وی اضافه کرد: حوزه نیازمند نظریات جدید و اصیل و عبور از مرزهای دانش است و نیازمند تربیت مردان بزرگان و بانوان فاضله و شخصیت‌های حوزوی هستیم تا به افق‌های بلند بیندیشند؛ ما باید بزرگانی مانند علامه طباطبایی و شیخ مفید و طوسی و ... را الگوی خود قرار دهیم همانطور که وقتی شهید صدر و مطهری وارد این میدان شدند، خروجی آن عمق اجتهادی بود.
پرهیز از افراط و تفریط نسبت به سنت‌های حوزه
اعرافی با بیان اینکه حرکت ما باید ناظر به نیازهای جدید و در عین حال عمیق و با روش اجتهادی صحیح باشد، اظهار کرد: ما ضمن بهره‌گیری از تجربیات جدید نباید سنت‌های پژوهشی حوزه را رها کنیم؛ نباید افراط و تفریط در این مسئله صورت بگیرد. برخی در سنت می‌مانند و آمادگی شنیدن حرف‌های جدید و آشنایی با مناهج نو را ندارند و برخی هم وقتی با وضع مدرن روبرو می‌شوند همه سنت‌ها را به دست فراموشی می‌سپارند و هر دوی اینها درست نیست.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: در حرکت پژوهشی و تحقیق، باید تحقیقات کاربردی و راهبردی به توازن لازم برسند و این نیازمند نقشه جامع هست. البته این وظیفه یک محقق نیست و وظیفه نهاد حوزه هست که در صدد انجام آن هم هستیم.
اعرافی با بیان اینکه همچنین باید از فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی استفاده شود، تصریح کرد: با توجه به تدوین درختواره دانشی و طبقه‌بندی علوم، انتظار ما تقویت این درختواره است و ما دست خود را به سوی استادان و اندیشمندان حوزه دراز می‌کنیم.
حوزه پایگاه علم‌سنجی علوم اسلامی شود
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: حوزه باید پایگاه علم‌سنجی برای علوم اسلامی و انسانی نه در جهان اسلام بلکه در همه دنیا باشد و الحمدلله کارهای خوبی با همکاری مرکز کامپیوتری نور در حال انجام است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: موضوع دیگر رتبه‌بندی پژوهشگران است که آیت‌الله نوری همدانی هم به آن اشاره کردند؛ ما باید رتبه‌بندی متناسب با فضای بومی و داخلی خود را داشته باشیم و مراکز و مؤسسات پژوهشی، مجلات، پژوهشگران را رتبه‌بندی کنیم و زمام آن در دست نظام حوزه باشد. الان دنیا در قالب این رتبه‌بندی پیشرفت‌های خوبی داشته و ما هم در مدارس شروع کرده‌ایم.
100 طرح تحقیقی برای پاسخ به نیازهای نظام
وی تاکید کرد: نیازهای نظام اسلامی هم از محورهای مهم دیگری است که باید انجام شود؛ الان بیش از صد طرح تحقیقاتی معطوف به نیازهای نظام تدوین شده و در آن صنایع فرهنگی و مراکز رشد مورد توجه هست و البته موفقیت اینها منوط به نقشه جامع حوزه است.
اعرافی بیان کرد: ضمن قدردانی از محققان و متولیان کتاب سال، تأکید می‌کنم که کتاب سال نماد تحقیق و پژوهش است و باید تحلیل سالانه و چندسال یکبار، مقایسه‌ای و تطبیقی دقیق از آن داشته باشد و نتایج آن در اختیار فضای حوزه قرار گیرد. البته این فرایند از چند سال قبل شروع شد و ادامه دارد.
وی افزود: توسعه کتاب‌سال حوزه به سمت تحقیقات بانوان و فضای بین‌الملل و حتی استان‌ها و شهرهای ایران مبارک است و باید تداوم داشته باشد. ضمن اینکه از جهت محتوایی هم گسترش خوبی داشته است. البته در این عرصه(محتوا) امکان گسترش بیشتری وجود دارد و در این راستا از ایده‌ها استقبال می‌کنیم. همچنین تاکید می‌کنم بحث صدمین سال حوزه در آثار سال آینده مورد توجه قرار گیرد.
دریافت 1586اثر در همایش کتاب‌سال
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحمید جزایری، دبیر همایش کتاب‌سال با بیان اینکه همایش کتاب سال توانسته است در ارتقای سطح پژوهشی و پاسخگویی به نیازهای جامعه مؤثر باشد، گفت: در مراسم امروز از آثار برگزیده سال 1399 تجلیل می‌شود و بلافاصله همایش بیست و چهارم از روز 15 اسفند ماه فراخوان داده خواهد شد.
وی افزود: بعد از فراخوان آثار سال 99، 1586 اثر اعم از کتاب، مقاله، رساله‌های علمی سطح چهار و دکتری از سوی خواهران و برادران دریافت شد و آثار در گروه‌های علمی مختلف مورد ارزیابی اجمالی قرار گرفت و هر اثری را سه تا 5 استاد شایسته و متخصص در آن موضوع مورد ارزیابی اجمالی قرار دادند که در نهایت 375 اثر به مرحله بعدی ارسال شد و مورد ارزیابی تفصیلی قرار گرفت.
جزایری بیان کرد: کرونا، حوزه و روحانیت، زن و خانواده، علوم انسانی و اسلامی، پاسخگویی به شبهات و اقتصاد مقاومتی و ... از موضوعات و محورهای مورد تاکید دبیرخانه بود.
وی افزود: شورای علمی در 210 نفرجلسه، 76 اثر را به عنوان برگزیده، شایسته تقدیر و تحسین انتخاب کرد که امروز از آنها تجلیل می‌شود. البته این آثار بخشی از آثار تولید شده توسط حوزویان است.
رشد کمی و کیفی
دبیر همایش کتاب‌سال بیان کرد: ما در سال 99 نسبت به سال 98 با رشد کمی خوبی مواجه هستیم؛ مثلا در رساله، 155 درصد رشد را شاهد هستیم، در مقالات، 52 درصد و در کتاب، 25 درصد رشد وجود دارد کما اینکه رشد آثار علمی پژوهشی هم خوب است.
جزایری گفت: در همایش علاوه بر فضلای ایرانی از کشورهای عراق، افغانتسان، مصر، لبنان، بحرین، بنگلادش، سنگال، کلمبیا، هندوسان و پاکستان هم آثار خود را ارسال کردند. در این همایش حضور بانوان از جهت کمی و کیفی نسبت به همایش قبلی بیشتر بوده است.
وی با بیان اینکه فقه و اصول و کلام و علوم اجتماعی، امتیاز بیشتری نسبت به سایر گروه‌ها داشته است ، تصریح کرد: روشمندی علمی در تولید آثار بسیار مورد تاکید بوده و هست. همچنین پاسخگویی به نیازهای روز جامعه مورد توجه ارزیابان بوده است.
وی گفت: انشاءالله از 15 اسفندماه فراخوان آثار 1400 آغاز و جزئیات آن در آینده اعلام می‌شود.
یادآور می‌شود، در پایان این مراسم که با حضور آیات حسینی بوشهری؛ رئیس جامعه مدرسین، مرتضی مقتدایی؛ عضو شورای سیاستگذاری حوزه خواهران و فقیهی؛ استاد سطح خارج حوزه، سید محمد غروی؛ استاد سطح خارج حوزه، سیده زهره برقعی؛ مدیر الزهراء و شخصیت‌های دیگر حوزوی برگزار شد از نفرات برتر، شایسته تقدیر و تحسین تجلیل شد. البته به علت محدویت‌های کرونایی فقط از صاحبان آثار برتر و شایسته تقدیر، تجلیل و مقرر شد از آثار شایسته تحسین در آینده نزدیک و با اهدای لوح و جایزه تجلیل شود.
در ابتدای این همایش هم پیام تصویری آیت‌الله العظمی حسین نوری همدانی از مراجع تقلید پخش شد و در خاتمه به پاس 80 سال تلاش علمی، اخلاقی، سیاسی و فرهنگی این مرجع تقلید با لوح تقدیر به نماینده این مرجع تقلید از ایشان تجلیل شد. ایشان آثار علمی متعددی از جمله اخلاق و عرفان، اسلام مجسم، شرح حال علمای بزرگ اسلام، امر به معروف و نهی از منکر از دید اسلام، بیت‌المال از دید نهج‌البلاغه، جایگاه بانوان در اسلام، جهاد، خمس و انفال، شگفتی‌های آفرینش تالیف کرده است.
انتهای پیام
