ازدواج به تنهایی ارزش نیست/ نگاه واقع‌بینانه اسلام را نادیده نگیریم

ژیلا مرادپور، استاد دانشگاه کردستان در گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: این روزها بانوان مجردی که ترس و هراس از تجرد و نداشتن زمینه ازدواج عامل آمدنشان به مراکز مشاور شده است، روز به روز بیشتر می‌شود. به تعبیری می‌توان گفت بسیاری از آنها فوبیای تجرد دارند.

وی با اشاره به عوامل تأثیرگذار در ایجاد ترس و هراس بیمارگونه نسبت به مجرد ماندن افزود: به‌طور کلی سن ازدواج در کشورمان رو به افزایش است و عواملی از جمله نابسامانی اقتصادی و گرانی و توقعات بالای خانواده‌‌ها و سخت گرفتن ازدواج و نبودن شغل و... از عوامل جامعه‌شناسی این امر است. از طرف دیگر فقر فرهنگی یا نگاه اجتماعی مسموم تزریق شده به ذهن دخترانمان از کودکی تا بزرگسالی هم عامل مهم دیگر در بزرگ شدن معضل تجرد است.

این استاد دانشگاه کردستان بیان کرد: دختران ایرانی از این نگاه ناسالم اجتماعی بسیار آسیب دیده‌اند. نگاهی که بیشتر سنتی است تا دینی! چراکه در دین اسلام ازدواج به خودی خود ارزش نیست بلکه ازدواج در اصل مستحب است و حالت استحبابش مشروط به داشتن نیاز به آن و توانایی برآوردن مسئولیت آن است و اگر شخصی نیاز به آن نداشت و یا توانایی اجرای مسئولیت را نداشت دیگر مستحب نیست بلکه می تواند بسته به مورد، مکروه یا حرام یا مباح شود.

دیدگاه اسلام به ازدواج

مرادپور با اشاره به اینکه اسلام معقولانه به ازدواج می‌نگرد نه آرمان‌گرایانه و مطلق، افزود: متأسفانه در نگاه سنتی به جوانان از کودکی چنان تزریق می‌شود که ازدواج هدف و آرمان هر انسانی است و بدون آن ارزشی ندارد به ویژه این تزریق مسموم در دخترانمان آسیبش بسیار زیادتر است.

وی گفت: یکی از این آسیب‌ها این است که چون دختر مطلوب است نه طالب و نمی‌تواند بخاطر عرف جامعه که آن هم ایراد دارد به خواستگاری برود همین نگاه او را بیشتر دچار نگرانی بابت تجرد می‌کند و هرچه سنش بالاتر می‌رود، انتخابش در ازدواج غیر معقول‌تر می‌شود و ترس مجرد ماندن یکی از مهم‌ترین عوامل این انتخاب‌های نامناسب می‌شود.

ازدواج موفق و مناسب ارزش است

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه متأسفانه جوامع امروزی نسبت به ازدواج نگاه افراطی یا تفریطی دارند، اظهار کرد: نه ارزش‌گذاری برای تجرد و ترجیح آن بر ازدواج نگاه درستی از نظر روانشناسی و جامعه‌شناسی و ادیان است و نه ارزش‌انگاری ازدواج صرف! بلکه ازدواج خوب و موفق و مناسب ارزش است نه صرف ازدواج یا صرف تجرد و تجردی که فرد بتواند شکوفا شود و برای خود و جامعه مفید باشد بهتر از تأهلی است که فرد را سربار خانواده و جامعه کند و به خود فرد و جامعه آسیب جدی برساند.

وی با تأکید بر اینکه نباید با عادی جلوه دادن مجرد ماندن آن را به ارزشی نهادینه شده تبدیل کرد، افزود: همان‌طور که خود ازدواج به تنهایی ارزش نیست تجرد هم به طور قطع ارزش نیست. به ویژه آسیب‌هایی هم به فرد و جامعه وارد می‌کند، اما وقتی به خاطر عزت نفس بسیار پایین، دختران جامعه‌مان حاضر شوند به هر قیمت تن به ازدواج حتی با بدترین شرایط مانند ازدواج با فرد معتاد و هرزه و... دهند چراکه ازدواج را تنها راه خوشبختی بدانند، باید این نگاه را تعدیل و واقع‌بین کرد.

این مشاوره ازدواج گفت: امروزه دفاتر مشاوره پر از مراجعان دختری است که فوبیای تجرد دارند حتی تعداد زیادی از آنها زیر ۳۰ سال سن دارند و هنوز به سن تجرد قطعی که بالاتر از ۳۷ و۳۸ سال است نرسیده‌اند!

نگاه غلط جامعه

وی افزود: جامعه نگاه غلطی را از کودکی در ذهن دخترانمان تزریق می‌کند که به شناخت اشتباهی از خود و محیط اطرافشان می‌رسند و آن این است که جهت ارزشمند شدن و رسیدن به خواسته‌ها و رشد استعدادهایشان، ازدواج تنها راه است لذا دختر به هر دری می‌زند تا ازدواج کند.

مرادپور ادامه داد: این روزها که توقعات هم بالا رفته و گرانی و نابسامانی اقتصادی هم دست به دست آن داده تا ازدواج سخت شود از طرف دیگر ملاک‌های انتخاب همسر در آقایان مشکلات جدی به بار آورده همگی باعث ایجاد هراس و فوبیا در دختران نسبت به آینده‌شان شده است. تا جایی که بسیاری از دخترانی که جهت مشاوره می‌آیند از ترس اینکه مجرد بمانند در سن زیر ۳۰ سال هم می‌خواهند بدترین نوع ازدواج را بپذیرند و یا حتی حالت تأسف برانگیزترش اینکه مواردی هم دختر حاضر است زندگی زنان دیگر را بهم بزند تا بتواند ازدواج کند بدون توجه به عواقب کارش و ... همه این‌ها به ضعف شدید عزت نفس دخترانمان برمی‌گردد و آرمانی نشان دادن ازدواج و وابسته کردن ارزش یک دختر به ازدواج در جامعه و عرف عامل اصلیش است یعنی شناخت ناسالم از این موضوع دارند.

این استاد دانشگاه افزود: درست نیست نگاه واقع‌بینانه اسلام را به ازدواج نادیده بگیریم و آن نگاه سنتی اشتباه ‌که ازدواج را معیار ارزشمندی می‌کند ترویج دهیم که نتیجه‌اش بشود انسان‌های مجرد به ویژه دختران با عزت‌نفس بسیار پایین که در جامعه مشکل‌ساز شوند در حالی که می‌توانند بدون ازدواج هم استعدادهایشان را بیابند و به عزت نفس برسند و مفید باشند.

ازدواج نکردن با افراد نامناسب

وی افزود: ازدواج نکردن با افراد نامناسب خود ارزش است و آنچه ارزش نیست نداشتن قصد ازدواج بی‌دلیل موجه است. اینکه به دخترانمان می‌گوییم قدر خود را بدانید و به هرقیمتی تن به ازدواج‌های نامناسب ندهید به معنای جاانداختن فرهنگ تجرد نیست بلکه هدف برگرداندن عزت پایمال شده دخترانمان در جامعه است و این نوعی شناخت درمانی و اصلاح بینش خواهد بود.

مرادپور تصریح کرد: متأسفانه کسی که در کار مشاوره است از نزدیک تأثیر دردناک این فرهنگ بیمار را در دختران می‌بیند و زجر می‌کشد. به راستی دخترانمان در ایران از این جهت آسیب دیده‌اند. دختری که عزت نفس دارد حاضر نمی‌شود تن به هر ازدواجی دهد و حتی اگر خواستگارش تمام شرایط ایده‌آلش را داشته باشد اما خود دختر بداند این نوع ازدواج سبب آسیب دیدن افراد دیگر می‌شود بی سر و صدا از چنین موقعیتی دور می‌شود و تن به این ازدواج نمی دهد حتی اگر خواستگار مصر باشد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: اگر دختری عزت نفسش تضعیف شود و در جامعه یا خانواده مدام ارزشش منوط به ازدواج جلوه داده شود در آینده انسانی می‌شود که تن به بدترین ازدواج‌ها خواهد داد و حتی اگر با ازدواجش زندگی چند نفر را بهم بزند برایش مهم نیست. غالب اینگونه ازدواج‌ها نه تنها مشکل خود دختر را حل نمی‌کند بلکه خود عامل آسیب جدی به روح، روان، خودباوری و جایگاه دختر و نیز آسیب جدی به افراد دیگر و جامعه می‌شود.

وی در پایان یادآور شد: بهتر است فرهنگ اسلامی واقعی در باب ازدواج را ترویج دهیم اینکه ازدواج درست و مناسب، خوب است نه صرف ازدواج به هر کیفیتی! و یادمان باشد در اسلام ۵ نوع ازدواج واجب، مستحب، مباح، حرام و مکروه داریم و اسلام دو نوع حرام و مکروه را تجویز نمی‌کند یا پسندیده نمی‌داند.