مراسم تجلیل از مقام علمی آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی برگزار شد

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم تجلیل از مقام علمی آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی به عنوان اولین برنامه تجلیل از مفاخر علمی ـ فرهنگی در دوره جدید سازمان استاد و کتابخانه ملی عصر روز چهارشنبه 18 اسفندماه با حضور جمعی از اساتید و پژوهشگران حوزه و دانشگاه به همت اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی در محل این اندیشگاه برگزار شد.

در ابتدای این مراسم علی‌رضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن خوش‌آمد گویی به حاضران، به معرفی کتاب «با جوانان؛ مجموعه اخلاقی، تربیتی از رهنمودهای حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی» پرداخت و در ادامه پیام آیت‌الله استادی به صورت تصویری پخش شد.

کسانی که در پی یقین هستند کتاب منتخب الاثر را بخوانند

در این پیام آیت‌الله استادی به تشریح روند تهیه و چاپ کتاب منتخب الاثر و ویژگی‌های آن پرداخت و گفت: در این کتاب مسائل مهم مهدویت مانند طولانی بودن غیبت مستند به یک، دو یا پنج روایت نیست و آنطور که من مطالعه و یادداشت کرده‌ام برخی از عناوین 140 تا 150 روایت دارد. آنانی که در پی یقین و درصدد هستند تا اعتقاداتشان محکم و شبهاتشان برطرف شود این کتاب با آماری که در آن است را مطالعه کنند، حتماً یقین پیدا می‌کنند.

وی تصریح کرد: بسیاری از شبهاتی که در زمان ما مطرح می‌شود را می‌توان با مراجعه به این کتاب و روایات برطرف کرد چون هرچه روایات بیشتر باشد، بیشتر مورد یقین قرار می‌گیرد. بحث یک یا دو روایت نیست، هزار و 300 روایت است و در برخی از موضوعات بیش از 100 روایت نقل شده و هر کسی ببیند و مطالعه کند، بیشتر یقین می‌کند.

در ادامه مراسم پیام آیت‌الله امامی کاشانی به این همایش پخش شد. در این پیام آیت‌الله امامی کاشانی به معرفی ویژگی‌های شاخص کتاب منتخب الاثر پرداخت و گفت: معنویت آیت‌الله صافی گلپایگانی، اخلاص ایشان و‌ عشق ایشان به اهل بیت علیه السلام در تأثیرگذاری دینی کتاب منتخب‌الاثر در دل‌های خوانندگان بسیار مؤثر بود.

سخنرانی حجت‌الاسلام رضا مختاری، مؤلف کتاب سیمای فرزانگان بخش دیگر این مراسم بود. وی با اشاره به اینکه در سال 1379 قمری یعنی 64 سال پیش، دیوانی از شاعر سوری به نام احمد‌بن حاج رشید مندو به نام «سوانح الأفکار فی مدح الرسول و آله الأطهار» چاپ شده که در این دیوان شعری در تقریظ و ثنای کتاب شریف منتخب الاثر است، بخشی از این شعر را قرائت کرد و گفت: این شعر نشان می‌دهد که 64 سال پیش کتاب منتخب‌الاثر به دست این شاعر رسیده است.

زندگینامه خودنوشته آیت‌الله العظمی صافی

وی ادامه داد: در زندگینامه خودگفته‌ای از مرحوم آیت‌الله صافی که در شماره 14 کتاب شیعه منتشر کرده‌ایم و قبل از چاپ هم ایشان مطلب را ملاحظه و به تأییدشان رسید، در خصوص کتاب منتخب‌الاثر فرموده‌اند: «در آن زمان خیلی بر این کتاب زحمت کشیدم. آنوقت کتاب کم بود. در تمام قم، کتاب‌هایی که ممکن بود مصدر کتابی مثل منتخب‌الاثر باشد، به قدر همین کتابخانه بنده که خیلی جزئی و مختصر است کتاب نبود. برخی کتاب‌ها را با زحمت پیدا می‌کردم. برای پیدا کردن برخی کتاب‌ها به تهران یا جاهای دیگر می‌رفتم، تاریخ بغداد 14 جلد است؛ من تمام آن را از اول تا آخر خواندم تا چند روایت پیدا کنم؛ یک صفحه نبود که ندیده باشم. یا مسند احمد و کتاب‌های دیگر که در مقدمه نوشته‌ام. تمام اینها را با زحمت دیده‌ام. دو سه سالی شب و روز مشغول این کتاب بودم حتی در راه. بعد فرمودند: همه این روایت‌ها را خودم استنساق و بعد پاکنویس می‌کردم. بعد هم چون در تهران چاپ می‌شد خودم هر روز مقداری مطلب برای چاپخانه حیدری توسط دانشمند محترم آقای حاج میرزا حسن مصطفوی که از فضلا است ارسال می‌کردم؛ به این صورت که هر روز عصر به گاراژ ترانسپورت می‌رفتم تا اگر مسافری آشنا باشد، مطالب را به او بدهم و خواهش کنم که به ایشان در تهران برای چاپ برساند. در این کتاب ثابت کرده‌ام که روایت‌های منتخب الاثر و یا بالاتر روایات غیبت شیخ طوسی، نعمانی، کمال‌الدین و امثال آن، همه قبل از اینها بوده است و پیش شیخ و دیگران کتاب‌های اصیل موجود بوده که قبل از ولادت حضرت ولی عصر تألیف شده‌اند».

حجت‌الاسلام مختاری در ادامه گفت: این مختصری از آن چیزی بود که آیت‌الله صافی گلپایگانی در خصوص این کتاب فرموده بودند.

توجه به حفظ میراث تشیع و نشر میراث مکتوب شیعه

وی به بعضی از خدمات آیت‌الله صافی گلپایگانی نیز اشاره کرد و گفت: توجه به حفظ میراث تشیع و نشر میراث مکتوب شیعه از خدمات ایشان است. از جمله زمانی خدمت ایشان پیشنهاد شد که تعدادی نسخه خطی نفیس هست اگر خریداری نشود ممکن است به خارج از ایران منتقل شده و از دسترس خارج شود. ایشان فرمودند که شما خرید اینها را برای حفظ میراث تشیع و نشر شیعه مفید و لازم می‌دانید؟ بنده و یکی از دوستان به ایشان گفتیم بله حتماً لازم است. بلافاصله دستور دادند پول کتاب‌ها پرداخت شود و نسخه‌ها تهیه و عکس‌برداری و به آستان قدس رضوی منتقل شد.

حجت‌الاسلام مختاری ادامه داد: همچنین کتابخانه ممتاز العلما در لکهنوی هند در دسترس ما نبود و شامل اسناد بسیار زیادی از شیعه از جمله حدود 20 نامه از صاحب جواهر بود که اصل نامه‌ها آنجاست. ایشان تمام هزینه این کتابخانه را پرداختند و تصویری از کل دو هزار نسخه کتابخانه تهیه و در اختیار مؤسسات قرار گرفت.

وی تصریح کرد: آیت‌الله صافی هر جایی که احساس می‌کردند قدمی و قلمی برای نشر تشیع و تقویت مبانی عقیدتی لازم است برداشته شود از هیچ اقدامی فروگذار نمی‌کردند. نمونه این کار حدود 9 سال پیش بود که از ایشان تقاضا شد در مراسم رونمایی کتاب شفاء بزرگ تهرانی و کتاب‌های مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه شرکت و سخنرانی کنند که علاوه بر شرکت، میزبان مراسم شدند و مراسم در دفتر ایشان برگزار شد.

حجت‌الاسلام مختاری اضافه کرد: یکی از فضلا در خصوص زیارت عاشورا کتابی به اسم «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» نوشته و صدها نسخه خطی و منابع را بررسی کرده است و خلاصه حرف این کتاب این است که زیارت عاشورای اصیل همین زیارّّّتی است که اکنون در دست ماست و بعضی نسخه‌ها اگر بخشی از مطالب را ندارد بنا به تقیه حذف شده است. این بزرگوار کمتر از یک ماه قبل از وفاتشان تقریظ جالب و عالی برای این کتاب نوشته‌اند که به زودی این کتاب منتشر خواهدشد.

وی در ادامه از اخلاق نبوی و تواضع ستودنی ایشان یاد کرد و گفت: هر قدم و کاری که تشخیص می‌داد به نفع شیعه است، استنکاف نمی‌کرد و با ذوق و شوق انجام می‌داد و در قبال این همه اسناد و نسخه‌هایی که در اختیار ما می‌گذاشت به هیچ شکلی کمترین منت و توقعی نداشت و چون یکبار از ایشان شنیدم که فرمود قصیده شیخ بهایی در مدح صاحب الزمان از بهترین قصائد عربی است، شعری از شیخ بهایی در رثای پدر بزرگوارشان را اینجا قرائت می‌کنم.

حجت‌الاسلام محمد علی مهدوی‌راد، دیگر سخنران این مراسم بود. وی با اشاره به اینکه سخن گفتن در محفلی به یاد عالمی بزرگ و امیر قلم حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی هم فخر است و هم سخت، گفت: چند آیه و روایت را توضیح می‌دهم و می‌خواهم در حد فهم خودم چهره منور ایشان را ببینم و نشان دهم.

وی ادامه داد: ما عمل صالح، حَسَن و فاسد داریم. عمل صالح، عملی است که به لحاظ خاستگاه خدایی باشد و در همه آیاتی که عمل صالح مطرح شده قبل از آن ایمان بیان شده است و به لحاظ ظرف وقوع یعنی زمان و جغرافیایی که در آن قرار می‌گیرد باید ضروری‌ترین باشد. فرض کنید مؤمنی ‌تنگ‌دست است و اظهار نیاز می‌کند و مؤمن دیگری مشغول عمل مستحبی و حسنی است. رسیدگی به مؤمن تنگ‌دست عمل صالح است چون در آن مرحله این کار ضروری و لازم است.

بیشتر ببینید:

گزارش تصویری مراسم تجلیل از مقام علمی آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی

حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد اضافه کرد: بنابراین اگر کسی آگاهی این را داشته باشد که افزون بر اینکه عمل را برای خدا انجام دهد، بداند که چه زمانی وقت حرف زدن، قلم زدن، فریاد زدن یا سکوت کردن و ... است عملش می‌شود عمل صالح. برای همین است که از جمله مصادیق این استثناء که «الا الذین امنوا و عملوا الصالحات»؛ حضرت علی و امام حسین(ع) هستند. علی(ع) تمام زندگیش حرکت در عین نیاز، ضرورت، کارآمدی و نقش‌آفرینی است.

وی با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) که می‌فرمایند: «علماى شيعه ما، نگهبانان مرزى هستند كه در آن سويش ابليس و ديوهايش قرار دارند و [اين علما ]جلوى يورش آنها به شيعيان ناتوان ما و تسلط يافتن ابليس و پيروان او بر ايشان را مى‌گيرند» گفت: مرزبان باید حوزه مرزبانی خود را بشناسد وگرنه نمی‌تواند مرزبانی کند، ابزاری را هم که باید با آن از مرز دفاع کند را نیز باید بشناسد، دشمن را هم باید بشناسد. اگر عالمی متوجه شد که زمان چه اقتضایی دارد و باید چه بنویسد و چگونه بنویسد مرزبان و عالم شیعه است.

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد افزود: در ادامه حدیث آمده است که عالم باید بداند که آنچه که باید و شاید است و نقش آفرینی کرده و انسان را به بلندی‌ها می‌رساند، معارف آفتاب گون ثقلین است و بس.

استقبال عالمان مصری از کتاب «مع الخطیب فی خطوطه العریضه»

وی به کتاب «مع الخطیب فی خطوطه العریضه» آیت‌الله صافی اشاره کرد و گفت: بسیاری از عالمان مصری در استقبال و تأیید این کتاب نامه نوشته‌اند. ای کاش در چاپ جدید این کتاب این نامه‌ها چاپ می‌شد. ادب نفس و بحث در این کتاب به زیبایی و آمیختگی با آیات و روایات رسول‌الله ذکر شده است.

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد به کتاب کوچک «ایران تسمع و تجیب؛ ایران می‌شنود و جواب می‌دهد» نوشته آیت‌الله صافی نیز اشاره کرد و گفت: ایشان دقیقاً کسی است که تجسم عینی عمل صالح و کار برای خدا است و دقیقاً آگاه است از اینکه کی این کار انجام بشود و کی وقت حمله، ایستادن، فریاد زدن و ... است.

وی افزود: ایشان فقیه بزرگی است و درس خارج دارد ولی غافل نیست از اینکه در گوشه و کنار برای فرهنگ تشیع که نتیجتاً ضربه به فرهنگ کلان دین و اسلام است چه اتفاق‌هایی می‌افتد. شاید کم از عالمان بزرگ فقیهی داشته باشیم که به تعبیر قرآن دارای قدرت‌های متعدد باشند.

سخنران بعدی این مراسم حجت‌الاسلام حسن طارمی بود. وی طی سخنانی گفت: سال 54 وقتی دانشجو بودم سؤال‌هایی در خصوص غیبت داشتم؛ دو کتاب برای بنده مهم بود که یکی کتاب منتخب‌الاثر بود. هر کسی این کتاب را نگاه کند به خصوص کتاب قدیمی‌تر را، اول کتاب منابع معرفی شده است. در سال 1330، 60 کتاب مهم و درجه اول اهل سنت برای نگارش این کتاب خوانده شده است. در آن سال‌ها کدام طلبه‌ای می‌فهمد که باید این کتاب‌ها را ببیند.

حجت‌الاسلام طارمی در ادامه تعدادی از کتاب‌های مطرحی که به عنوان مرجع و کتاب‌های مطرح در بین علما مطرح است را بیان کرد و گفت: آیت‌الله صافی این کتاب‌ها را به عنوان مرجع آورده است. از 100 منبع شیعی درجه اول نیز استفاده کرده است.

وی در ادامه به شیوه ورود به موضوع مهدویت در این کتاب اشاره کرد و گفت: از بزرگ متقدمان ما یک نفر یعنی مرحوم لقمانی به این موضوع توجه کرده است که موضوع حضرت ولی عصر قبل از اینکه تاریخی باشد کلامی است. ما ادله قوی داریم بر وجوب نسل امام معصوم و ادله نقلی قوی داریم بر 12 امام؛ پس امام زمان(عج) هست.

حجت‌الاسلام طارمی افزود: نحوه ورود ایشان به بحث حضرت ولی عصر(عج) در متون این دوره تاریخی شاهکار بوده است و می‌دانید که بخش عمده روایت‌های 12 امام متعلق به اهل سنت است. آدرس‌هایی که ایشان بیان کرده‌اند بسیار دقیق بود، روش ارائه مطالب، پیشگیری از تکرار و هم پوشی مطالب نیز بسیار دقت شده است.

وی اضافه کرد: آقای صافی بسیار توجه داشتند که مسئله مهدویت ایجاباً مسئله اسلامی است و همه مذاهب اسلامی ایجاباً اعتقاد به آن دارند. این خیلی مهم است و خودشان هم می‌گویند من این را نوشتم تا هیچ کس نتواند ادعا کند که مهدی است یعنی در جامعه شیعه جلوی هر انحرافی گرفته شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر مقام معظم رهبری آخرین سخنران این مراسم بزرگداشت بود که ضمن رساندن سلام مقام معظم رهبری به شرکت‌کنندگان در این مراسم، گفت: ایشان در عین حال که یک دانشمند بود و در فقه و اصول زحمت زیادی کشیده بودند اما با قلم کارشان را انجام می‌دادند و هرگز قلمش از کار نیفتاد.

وی اضافه کرد: یکی از ویژگی‌های ایشان این است که آنچه شرع مقدس اسلام حرام یا واجب کرد، جزء به جزء عمل می‌کرد، مثلاً امر به معروف؛ اگر خلافی یا انحرافی می‌دید ملاحظه نمی‌کرد که حرفش به کجا بَرمی‌خورد. آنچه را که تشخیص می‌داد خلاف است، مطرح می‌کرد. ایشان به روز بودند. با اینکه در حاشیه بود، اما در عین حال در متن حضور داشت. اگر جمله‌ خلافی در گوشه‌ای از یک روزنامه‌ای نوشته می‌شد بلافاصله ایشان تذکر می‌داد.