اولویت دوران ظهور؛ اصلاح فوری نظام تربیتی جامعه اسلامی

رضا نباتی، کارشناس برنامه درسی قرآن دفتر تألیف کتب درسی و از مؤلفان کتاب‌های درسی قرآن وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایکنا با تأکید بر اصلاح فوری نظام تربیت، اولین اولویت دوران ظهور است، گفت: با توجه به شرایط خاص زمانی و مکانی و اجرای سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش و با توجه به اهمیت اصلاح نظام تعلیم و تربیت در دوران ظهور حضرت مهدی(عج)، چند سؤال مطرح می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که امام زمان(عج) پس از ظهور، سیطره در اختیار و اراده مردم خواهد داشت یا خیر، گفت: خیر؛ زیرا اراده الهی بر هدایت انسان بر اساس اختیار، اراده و آزادی خود او است و بر اساس آیات شریفه قرآن، اصلاح جامعه و اجرای عدالت، هدف اصلی هر پیشوای الهی است اما نه با استفاده از تثلیث زر و زور و تزویر.

نباتی در پاسخ به این سؤال که از چه طریق و با چه ابزاری اصلاح جامعه صورت می‌گیرد؟، افزود: مسلماً اصلاح فوری نظام تربیتی جامعه اسلامی، اولویت دوران ظهور است چرا که اولویت رسالت نبوی، طبق آیه دوم سوره جمعه، تعلیم و تربیت اسلامی است. نظام فعلی آموزش و پرورش نه بر اساس هدف تربیت الهی، بلکه بر اساس شرایط فعلی نظام های بشری طراحی و اجرا می شود.

این مؤلف کتاب‌های درسی قرآن وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سؤال که تفاوت این دو نگاه تربیتی در چیست؟، گفت: در نگاه بشری و مکاتب تربیتی ساخته دست انسان، اهداف تعلیم و تربیت اغلب اهداف خاص کوتاه مدت و دنیوی، موقتی، تک بعدی و ناقص طراحی شده و اجرا می‌شود و نهایتاً در اهداف غایی نیز بسیار آرمانی، شعاری و غیرقابل دسترسی و ارزیابی هستند.

وی ادامه داد: رویکردهای تربیت دینی هم در این پارادایم طراحی شده و از این مقوله خارج نیست. بنابراین از ابعاد مختلف دارای نواقص فراوان و نهایتاً با توجه به توجیه پذیر نبودن جایگاه آن در مکاتب بشری در حاشیه سایر بخش‌ها و دروس است‌. در حالی‌ که طبق مکتب اسلام ناب محمدی، هدف در تربیت مهدوی، همان هدف تربیت نبوی و علوی است. در تربیت مهدوی، زمینه‌سازی هدایت انسان از طریق خود، خدا، خلق و خلقت است. بنابراین هر یک از دروس، موضوعیت ندارند بلکه کاملا طریقیت دارند و بهانه‌ای هستند برای ارتباط متعلم (دانش‌آموز) با چهار عرصه خود، خدا، خلق و خلقت. برای تحقق چنین ارتباطی، لازم است از عناصر پنجگانه تفکر و تعقل، ایمان و باور، علم، عمل و اخلاق به خوبی استفاده شود.

نباتی با اشاره به تعریفی از تربیت مهدوی، افزود: بنابر آنچه بیان شد، در تعریف تربیت مهدوی می‌توان گفت «ایجاد زمینه مناسب برای رشد و شکوفایی فطرت الهی در جهت درک مراتبی از عبودیت الهی در راستای حیات طیبه مبتنی بر رضایت حجت خدا».

وی درباره نقش معلمان و مربیان در زمینه‌سازی و دوران ظهور، گفت: معلمان، مهمترین و حساس‌ترین توفیق و وظیفه را در زمینه‌سازی ظهور حضرت حجت(عج) برعهده دارند. از این رو شاکر و قدردان چنین فرصت و نعمتی باشند که در طول عمر با برکت خود، خداوند ایشان را برای معلمی و تربیت هدایت نسل‌های بشری برگزیده است. چراکه هر فردی خودش شغل خود را انتخاب می‌کند به جز شغل و هنر معلمی که خدای حکیم طبق آیه ۳۲ فاطر برای معلمان و مربیان و مبلغان انتخاب می‌کند «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ» و بکوشیم جزو گروه اول و دوم از این معلمان نباشیم بلکه جزو گروه اول باشیم یعنی سابق بالخیرات یعنی «وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ، أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ، فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ».

نباتی اضافه کرد: از سوی دیگر باید سعی کنیم تا تعریف ارائه شده درباره تربیت مهدوی را مبنای فکر و عمل و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی خود، کلاس درس و مدرسه خود قرار دهیم.

وی در پاسخ به این سؤال که با توجه تعریف تربیت مهدوی، فاصله نظام موجود با نظام مطلوب آموزشی و تربیتی تا چه حد است؟، اظهار کرد: اسناد تحولی موجود با توجه به رویکرد شکوفایی فطرت‌گرایی توحیدی قابل توجیه و پذیرش است. اما مشکل در اجرای این اسناد است. مسائلی چون ترس و نگرانی و عدم تمرکز ارکان نظام آموزشی بر مبانی نظری و نیز کم توجهی شدید بر تربیت معلمان از جمله موارد و دلایل فقدان عزم جدی و ملی در این مسیر است. امید است مدیران نظام آموزشی کشور نیز در این خصوص ورود داشته و مقصد را تربیت مهدوی قرار دهند.