زندگی امام حسن (ع) را در داستان صلح خلاصه نکنیم + صوت

محمد‌رضا سنگری، پژوهشگر فرهنگی، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره وقایع‌نگاری سینما و تلویزیون از صدر اسلام بیان کرد: معمولاً وقتی به شخصیت‌های مذهبی به ویژه ائمه(ع) در فضاهای هنری پرداخته می‌شود چند موضوع اهمیت دارد. ابتدا باید آن فیلم یا سریال ساختار روایی داشته باشد. یعنی به زندگی فرد مورد نظر توجه شود. البته در چنین آثاری نمی‌توان همه وجوه زندگی فرد را مد نظر قرار داد.

این پژوهشگر فرهنگی افزود: همچنین در آثاری که در آن شخصیت‌های برتر تاریخ اسلام روایت می‌شوند بیشتر به مخاطب ‌عام توجه می‌شود. در نتیجه سازنده از جذابیت‌های دراماتیک بهره می‌برد تا بیننده با اثرش ارتباط برقرار کند. علاوه بر این، از شخصیت‌هایی استفاده می‌شود که بتوان در کنار روایت زندگی ائمه(ع) به آنها توجه کرد، چون به دلیل محدودیت‌هایی که در تصویرسازی از ائمه وجود دارد، چنین امری غیر قابل اجتناب است. مثلاً در سریال امام علی(ع) مالک اشتر به عنوان شخصیت محوری مد نظر قرار گرفت تا با توجه به این کاراکتر، بخشی از زندگی حضرت امیر(ع) روایت شود. در سریال امام حسن(ع) نیز اساس قصه صلح امام حسن(ع) با معاویه بود.

وی تأکید کرد: برای اینکه مخاطب بتواند با اثر ارتباط برقرار کند کارگردان می‌کوشد که شخصیت را به انسان امروزی نزدیک کند. بنابراین نوعی گسست از زمان وجود آن شخصیت اتفاق می‌افتد و این تنگناها پیش روی کارگردان وجود دارد. وقتی به الزامات فیلم و سریال‌‌سازی نزدیک می‌شویم، ناخودآگاه خود را تا حدودی از اسوه‌هایی قرآنی مد نظر دور می‌کنیم و این وضعیت در آثاری با محوریت زندگی ائمه(ع) وجود دارد.

سنگری تصریح کرد: در سریالی که در کشورهای عربی ساخته شد و شبکه‌های وهابی هم آن را بارها پخش کردند، ما شاهد تحریف بودیم، چون چهره‌ای که از امام حسن(ع) و امام حسین(ع) می‌بینیم خلاف واقعیت است. بنابراین اگر قرار است درباره امام حسن(ع) یا دیگر ائمه(ع) کاری را تولید کنیم، باید برای مردم آموزنده باشد. یعنی تصویرسازی به گونه‌‌ای باشد که بتوان از آن الگویی را استخراج کرد.

وی بیان کرد: پیشنهاد من این است که برای ساخت فیلم یا سریالی درباره امام حسن(ع) باید به سخنان این حضرت رجوع کرد و باید از کتاب‌های معتبر استفاده شود. همچنین در تصویرگری زندگی امام حسن(ع) فقط درباره صلح او با معاویه حرف زده نشود، بلکه به دیگر وجوه زندگی ایشان نیز توجه شود، زیرا امام فقط چند ماه خلافت کرد.

سنگری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا ما در تصویرسازی از زندگی ائمه دقیق نیستیم؟ گفت: بدین منظور باید مطالعه و پژوهش کافی انجام داد و به همین دلیل شاید عده‌ای نخواهند که زحمت چندانی به خود دهند، وگرنه زندگی ائمه(ع) از جمله امام حسن مجتبی(ع) در تمامی وجوه نکاتی بسیار آموزنده دارد، نکاتی که توجه به هریک از آنها برای جامعه امروز الگوساز است.