تواضع امام حسن(ع) باید برای همه الگو باشد

رضا محمدعلیزاده، عضو هئیت علمی دانشگاه تبریز، در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، با تأکید بر الگوگیری از سخاوت و تواضع امام حسن مجتبی(ع)، بیان کرد: تواضع و فروتنی دومین امام همام باید در جامعه ما الگو باشد و مسلمانان در این زمینه از ایشان پیروی کنند.

وی با بیان اینکه سخاوت امام حسن مجتبی(ع) به اندازه‌ای بود که هرگاه فرد غریبه‌ای وارد شهر می‌شد و به خانه ایشان مراجعه می‌کرد به گرمی پذیرایی می‌شد، گفت: دومین امام شیعیان اسوه کرامت و ایثار بود و ایشان را کریم اهل بیت(ع) می‌نامند.

محمدعلیزاده، در خصوص دوران زندگی ایشان اظهار کرد: دوران تولد تا بزرگسالی امام حسن(ع) را می‌توان به چند قسمت تقسیم بندی کرد؛ اولین دوره از زمان تولد ایشان تا هفت سالگی است که زندگی ایشان همراه با پیامبر اکرم(ص) بوده و لازمه‌ این همراهی، آموزش‌ و یادگیری‌های بسیاری است که در دوره‌ هفت سالگی ایشان انجام شد.

این استاد حوزه و دانشگاه، ادامه داد: اصلی‌ترین دوران زندگی انسان بر اساس آنچه که از لحاظ علمی نیز گفته می‌شود، هفت سال اول زندگی است که در این دوره علاوه‌ بر همراهی مادری چون حضرت فاطمه(س) و پدری چون امیرالمؤمنین(ع) با زندگی پیامبر اکرم(ص) که بهترین خلق خدا بود، همراه بود.

وی افزود: پیامبر اکرم(ص) نسبت به تربیت و آموزش امام حسن(ع) اهتمام و علاقه‌ بسیاری داشتند و در کتب اهل سنت و کتاب‌های تاریخی این موضوع به وضوح مشاهده می‌شود حتی پیامبر(ص)، امام حسن(ع) را از نظر اخلاقی و خلقی شبیه به خود می‌دانستند.

محمدعلیزاده گفت: منابع تاریخی به صورت تفصیلی به ویژگی‌ها و رفتار امام حسن(ع) نپرداخته‌اند اما آنچه که به‌صورت اجمالی در کتب تاریخی نوشته شده است، امام حسن(ع) در اوج حیا و خویشتن داری زندگی کردند و دوران کودکی و نوجوانی ایشان همراه با ادب، احترام، حیا و تقوا بوده است.

وی تصریح کرد: از آنچه که نسبت به امام حسن(ع) و رفتارهای ایشان نقل شده است، بدی وجود ندارد و ایشان به‌عنوان نوه پیامبر و فرزند حضرت فاطمه(س) و امام علی(ع) مورد توجه جامعه‌ مسلمانان بوده و آنچه که نقل شده است، همه خوبی است.

وی در خصوص القاب امام حسن(ع) یادآور شد: لقب‌های بسیاری برای امام حسن(ع) ذکر شده است که معروف‌ترین آن، مجتبی یا برگزیده و سیدا شباب اهل الجنة یعنی سرور جوانان بهشتی است، البته لقب‌های دیگری چون الطیب و التقی نیز گفته شده است.

این استاد دانشگاه تبریز در رابطه با ویژگی‌های رفتاری امام حسن(ع) تاکید کرد: آنچه که در تاریخ به آن بسیار پرداخته شده، صبر و حلم امام حسن(ع) است اما مهمترین وصف و ویژگی ایشان و تمامی امامان، هوش سرشار و رفتارهای عقلانی آنها است که در طول تاریخ می‌توان دید که پایه‌ی اخلاق و بزرگواری، عقلانیت و هوشمندی است که از آن بهره‌مند هستند.

وی اضافه کرد: علم بسیار زیاد نسبت به حوادث زمانی و دین اسلام ویژگی بعدی ایشان است و بر اساس آنچه که در تاریخ آمده است، امام حسن(ع) از منظر اهل سنت جزو عالم‌ترین به احکام دینی در تفسیر و احکام فقهی و مسائل کلامی بوده است و لازمه‌ی این علم، اوصاف رفتاری دیگری چون صبر، حیا و تقوا است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز گفت: اول و ابتدای آغاز راه اخلاق، آموزش درست و علم است که امام حسن(ع) از آن به صورت مکفی و کامل برخوردار بوده و اوصاف اخلاقی را به تبع آن دارا بودند.

محمدعلیزاده ادامه داد: اگر کسی بخواهد اخلاق خود را اصلاح کند، باید ساختار زندگی خود را درست کرده و علم خود را توسعه دهد و شروع به اصلاح رفتاری کند، یعنی عقل و علم قدم اول و اصلاح رفتار در قدم بعدی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز، بیان کرد: اگر کسی علم و دانش کافی به اسلام نداشته باشد، مانند خوارج شده و مانند آنها از نظر علمی در گمراهی و جهالت به سر می‌برد. آنچه که در تاریخ آمده است، در بسیاری از موارد به ایشان بی‌احترامی شده است اما ایشان بااخلاق خوب خود به آنها پاسخ دادند.

این استاد دانشگاه تبریز متذکر شد: وصف امام حسن(ع) نیز در فضای روز جامعه بسیار کاربرد دارد چراکه امام حسن در مقابل بی‌ادبی‌ها با بزرگواری، بدون بی‌ادبی و با آرامش برخورد می‌کند اما ما که پیروان ایشان هستیم، با اولین بی‌ادبی با بی‌احترامی و فحش پاسخ می‌دهیم اما این رفتاری نیست که امام حسن توصیه کرده باشد.

وی همچنین گفت: سخاوتمند بودن دومین ویژگی ایشان است که چندین بار تمامی اموال خود را به فقرا بخشیدند اما حتی یکبار هم انسان بخواهد، تمامی اموال خود را ببخشد، بسیار دشوار است که نشان از همت بزرگ و ایمان والای ایشان دارد. در حوزه‌ رفتارهای امام حسن(ع)، بسیاری از رفتارهای ایشان شبیه پیامبر اسلام(ص) بود و آنچه که در مورد پیامبر ذکر شده، در مورد ایشان نیز ذکر شده است.

محمد علیزاده بیان کرد: ایشان انسانی بسیار ملایم، مهربان و عالم بودند اما در مورد حدود الهی هیچ کوتاهی نمی‌کردند و زمانی که حدود الهی زیر سوال رفته و زیر پا گذاشته می‌شد، با جدیت برخورد می‌کردند.

وی با اشاره به ویژگی‌های رفتاری امام حسن(ع) که باید از آن الگو بگیریم، گفت: اولین و بهترین جنبه‌ الگو گرفتن از ویژگی امام حسن این است که سعی کنیم، علم خود را نسبت به دین توسعه دهیم و ساده انگاری نسبت به دین نداشته باشیم.

این استاد دانشگاه تبریز اضافه کرد: دومین ویژگی که باید الگو بگیریم این است که باید گوش شنوا به سخنان مخالفین داشته باشیم و هر نظر مخالفی را با برخورد سریع و تند کنار نگذاریم.

وی در پایان تأکید کرد: قبل از شنیدن حرف کسی به قضاوت و برخورد نپردازیم که لازمه‌ آن صبر و حلم است؛ سخن را کامل بشنویم و در قدم بعدی پاسخ و واکنش رفتاری دهیم و واکنش ما باید براساس رفتاری باشد که منجر به زیر پا گذاشتن حدود الهی نشود.