موزه باید در محیط فرهنگی باشد نه پردیس حکومتی + صوت
حجت‌الاسلام والمسلمین صابری بر این باور است که مهم‌ترین مشکل موزه ملی قرآن کریم، واقع شدن این موزه در پردیس حکومتی است در صورتی که موزه باید در محیط فرهنگی باشد.
موزه ملی قرآن کریم تنها موزه‌ای است که به صورت تخصصی با موضوع قرآن و آثار ارزشمند قرآنی شکل گرفته است. این موزه در محوطه کاخ مرمر قرار دارد و از سال 1384 تاکنون فعال است.
موزه ملی قرآن کریم در ابتدا با 41 اثر تاریخی و 152 تابلو خوشنویسی معاصر با مضامین قرآنی آغاز به کار کرد و امروز بیش از 700 اثر در موزه ملی قرآن کریم گردآوری شده است. این مجموعه‌ها به نوبت و به مناسبت‌های مختلف در فضای موزه عرضه می‌شوند. آثار موزه در چهار محور به نمایش در آمده است که به اینگونه دسته‌بندی می‌شود: محور اول، نسخ و کتاب‌های تاریخی است که مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی قرآن کریم، ادعیه‌ها، مرقعات، قباله‌جات و دیوان‌های شعری است.
محور دوم موزه ملی قرآن کریم عبارت از اشیای نفیس که شامل جعبه قرآن، قلمدان، گلدان، کشکول، شمشیر و... است. این اشیاء عموماً منقش به نقوش و خطوط قرآنی هستند. محور سوم از آثار پارچه‌ای تشکیل شده است که می‌توان به تن‌پوش قرآنی اشاره کرد. این تن‌پوش متعلق به 480 سال قبل یعنی اوایل دوره صفویه است. محور چهارم این موزه از تابلوهای خوشنویسی از آیات الهی تشکیل شده است.
گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین فخرالدین صابری، مدیر موزه ملی قرآن کریم درباره مشکلات این موزه داشته‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید؛
ایکنا - پیش‌تر از کم‌توجهی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به موزه قرآن کریم سخن‌هایی به میان آمده بود، آیا وضعیت در دوره جدید تغییر کرده است؟
آقای مهندس ضرغامی شخصاً به مدت دو ساعت از موزه ملی قرآن کریم بازدید کردند و نسبت به نقاط قوت و ضعف موزه نظر داشتند و رهنمود‌هایی را ارائه کردند. همچنین در رابطه با نوع حفاظتی که از موزه صورت می‌گیرد نظر اصلاحی داشتند تا یک‌سری از محدودیت‌هایی که اعمال می‌شود برای تسهیل بازدید عموم از موزه قرآن رفع شود.
اقدامات خوبی تاکنون صورت پذیرفته و جلسات خوبی برگزار شده است و حمایت‌های مادی و معنوی ارزشمندی تا این لحظه از موزه قرآن کریم شده است.
ایکنا - موزه‌ها چه نقشی در اعتبار فرهنگی یک جامعه دارد و موزه ملی قرآن کریم این نقش را چطور ایفا می‌کند؟
مهم‌ترین رسالت موزه‌ها انتقال فرهنگ اصیل و هویت گذشته به نسل جدید است. یعنی یک پل ارتباطی بین نسل امروز با نسل‌های پیشین است. همچنین معرفی کننده بنیه فرهنگی و هنری یک جامعه و ملت محسوب می‌شود. ما از طریق موزه‌ها متوجه می‌شویم که پیشینیان ما در عرصه‌های فرهنگی و هنری چه فعالیت‌هایی داشتند و چه موارد و مسائلی برای آنها حائز اهمیت بود.
بازدید از موزه‌ها باعث بالندگی انسان می‌شود و فرد حس می‌کند که ریشه‌دار است. ریشه‌دار بودن، اصالت یک جامعه، خلاقیت، هنرمندی و... را از طریق موزه‌ها متوجه می‌شویم. جالب این است ک آثاری که در موزه‌ها نگه داشته می‌شود همه ابتکاری است و تقلیدی نیست. این موضوع نشان دهنده این است که گذشتگان ما همه برخوردار از خلاقیت ویژه‌ای بودند که می‌توانستند اثری را خلق کنند.
ما در موزه قرآن چند فایده می‌بینیم که عبارت‌اند از: اصالت قرآن کریم به وسیله آثار بر جای مانده از گذشتگان در قالب نسخه‌های خطی قرآن ثابت می‌شود. قرآنی که امروز در اختیار ماست 78 هزار کلمه و 114 سوره دارد و همین موضوع در قرآن‌هایی که در 900 سال قبل هم که به وسیله کاتبان هنرمند نوشته شده است، صادق است و یک حرف جابه‌جا نشده و یک کلمه مورد تحریف واقع نشده است و موزه قرآن ثابت‌کننده اصالت قرآن کریم است.
فایده دوم این است که بعضی از مسلمانان غیر شیعی در 55 کشور مسلمان جهان القا می‌کنند که شیعیان برای قرآن اهمیتی قائل نمی‌شوند و بیشتر به اهل‌بیت(ع) می‌پردازند که وجود موزه ملی قرآن کریم در پایتخت جمهوری اسلامی ایران اثبات‌کننده این مطلب است که این حرف درست نیست و شیعیان مانند دیگر مسلمانان برای قرآن اهمیت فوق‌العاده‌ای رسیدند. همانگونه که هنرمند خوشنویس ما در گذشته بدون داشتن امکانات با ایمان ویژه و غیرتمندی خاص حوصله می‌کردند و وقت می‌گذاشتند تا قرآنی را کتابت کنند و آن را در اختیار دیگر مسلمانان بگذارند تا آنها با قرآن آشنا شوند.
فایده سوم این موضوع این است که سیر تحول کتابت، تذهیب و دیگر هنرهای قرآنی از طریق موزه به علاقه‌مندان معرفی می‌شود. یعنی ثابت می‌کند که قرآن در قرن چهارم به خط کوفی نوشته شد و خط کوفی برای همه خوانا نبود. یک یا دو سده بعد از آن در دوره تیموری خط نسخ را ایرانیها ابداع کردند که یکی از زیبا‌ترین خط‌ها برای کتابت قرآن است. مصحف با خط عثمان طه که در اختیار ماست (این کاتب اهل سوریه، هم اکنون ساکن مدینة‌النبی است) با خط نَسخ که خطی ایرانی است، نوشته است. ایرانیها خطوط نسخ، محقق، ریحان، نستعلیق را ابداع کردند. این نشان می‌دهد که تحول کتابت قرآن چگونه در طول قرن‌های متعدد در گذشته به وجود آمد و الان قرآن به بهترین شکل در حال عرضه شدن است.
ایکنا - وضعیت معرفی موزه ملی قرآن کریم به مردم چگونه است؟
امسال برای اولین شورای راهبردی موزه ملی قرآن کریم توسط دکتر دارابی، قائم‌مقام وزیر شکل گرفت و چند تن از اعضای برجسته این شورای راهبردی از شخصیت‌های فعال در صداوسیما هستند به همین خاطر امسال اولین بار بود که معرفی موزه و آثار را از طریق شبکه یک، قرآن و برنامه درشهر شبکه تهران داشتیم. تاکنون تبلیغاتی برای موزه ملی قرآن کریم انجام نشده بود، اما در حال اوج‌گیری است.
ایکنا - در شورای راهبردی موزه پیرامون چه موضوعاتی بحث می‌شود؟
شورای راهبردی دومین جلسه خود را برگزار کرده است و در رابطه با تهیه سند راهبردی برای توسعه فعالیت‌های موزه، شناسایی چالش‌ها، امکانات، ظرفیت‌ها گفت‌وگو می‌کند.
ایکنا - بازدید عموم از موزه ملی قرآن کریم به چه صورت است و استقبال چگونه بوده است؟
در دوره تعطیلات نوروز و ماه مبارک رمضان شاهد افزایش استقبال از موزه بودیم. همچنین از زمانی که در کنار موزه ملی قرآن کریم، موزه کاخ مرمر افتتاح شد این موضوع سبب توسعه بازدید از موزه ملی قرآن کریم هم شده است و عموماً بازدیدکنندگان از آن موزه از موزه ملی قرآن کریم هم بازدید می‌کنند.
از طرفی نشست‌هایی با آموزش و پرورش، شهرداری منطقه و دانشگاه افسری امام علی(ع) داشتیم که تفاهم‌نامه‌هایی امضاء شد تا به صورت دسته جمعی افراد برای بازدید از موزه حضور پیدا کنند.
در حال حاضر بازدید برای عموم از ساعت 9 تا 16 به صورت رایگان صورت می‌گیرد و موزه روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل است.
ایکنا - مهم‌ترین مشکلی که در حوزه مدیریت موزه ملی قرآن کریم وجود دارد چیست؟
مهم‌ترین مشکل موزه ملی قرآن کریم، واقع شدن این موزه در پردیس حکومتی است. در صورتی که موزه باید در محیط فرهنگی باشد. از همین روی محدودیت‌هایی اعمال می‌شود. ما الان در حال تدارک رفع این محدودیت‌ها هستیم. اگر محدودیت‌ها برطرف شود دیگر مشکل خاصی وجود ندارد.
ایکنا - در رابطه با دیجیتال کردن آثار موزه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
یکی از لازم‌ترین و ضروری‌ترین اقدامات همین دیجیتال کردن آثار نسخ خطی است که فعلاً کاری انجام نشده است. ما اقدام کرده‌ایم که کاری صورت بگیرد و از اداره کل موزه‌ها برای این موضوع تقاضا کرده‌ایم تا امکانات را در اختیار ما قرار دهد تا این کار صورت پذیرد، ما هم امیدواریم که این کار بشود.
من الان دیگر مثل گذشته گلایه‌ای ندارم. زیرا من امروز می‌بینم که هر درخواستی که در رابطه با بهبود وضع موزه کردیم پاسخ مثبت دریافت کردیم.
ایکنا - چه زمانی آغاز دیجیتالی شدن آثار رخ می‌دهد؟
فکر می‌کنم تا دو ماه دیگر این کار را آغاز کنیم.
ایکنا - موزه ملی قرآن کریم چقدر در فضای مجازی فعال است و امکان بازدید مجازی از موزه را فراهم کرده است؟
ما سایت داریم ولی برای معرفی موزه در حال تصویربرداری، فیلم‌برداری و ساخت هستیم تا ان‌شاءالله این کار انجام شود.
ایکنا - موزه ملی قرآن کریم در بخش ارتباط با موزه‌های خارجی مخصوصاً موزه‌های کشورهای جهان اسلام چقدر ارتباط دارد و سعی کرده توریست‌های مسلمان و غیر مسلمان را به سمت خود جذب کند؟
هنوز ما در این زمینه به آن هدفی که داشته‌ایم نرسیدیم و در تدارک این هستیم که این اقدام را انجام دهیم. ما نسبت به موزه‌های دیگر به دلیل گرفتاری‌هایی که داشتیم، در این زمینه موفقیتی نداشتیم اما به دنبال آن هستیم که در شورای راهبردی هم این مسئله مطرح است و با قسمت امور بین‌الملل وزارتخانه در ارتباطیم که این کار انجام شود.
انتهای پیام
