جهاد تبیین رویکرد نوین شعرای آیینی باشد

تاریخ شاهد اتفاقات گوناگون است که هریک ما را به پیشینه و رویدادهای مهم پیوند می‌زند. ایران در برهه‌های زمانی شاهد رویدادهای متعددی است که هریک به نوعی با هویت ما گره خورده است که از آن جمله می‌توان به جنبش تنباکو، لغو قرارداد ننگین کاپیتولاسیون، سالروز ورود امام راحل در 12 بهمن سال 57، پیروزی انقلاب در 22 بهمن 57، قیام 15 خرداد سال 42 و دیگری ارتحال حضرت امام خمینی(ره) در 14 خرداد سال 68 اشاره کرد. رویدادهای خرداد برای ایرانیان بسیار حائز اهمیت است که با استفاده از تمام ابزار به ویژه ابزار هنر در بخش‌های مختلف باید به نسل نوجوان و جوان معرفی شود.

ارتحال امام راحل یکی از رویدادهای مهم تاریخ انقلاب است که پس از گذشت سی و سه سال هنوز هم مورد توجه مردم ایران و دیگر کشورها است، تاجایی‌که برای عرض ارادت رنج سفر را برخود هموار کرده و مسافت بسیاری را طی می‌کنند. برای آشنایی نوجوانان با اندیشه‌های ناب و تفکرات آن حضرت باید از همه ابزار به ویژه نویسندگان و شعرا استفاده کرد. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با همکاری شهرداری اراک و سایر دستگاه‌های فرهنگی پیرو رسالت خود در این حوزه اقدام به برگزاری سوگواره در فراغ ایشان کرده است که این محفل با حضور شاعران افغانستانی، پاکستانی و شعرای بنام کشوری و استانی برگزار شد که خبرگزاری ایکنا در گفت‌و‌گویی صمیمانه با حمید محمدی، شاعر آیینی از استان مازندران، علیرضا حاج‌علی بیگی، معاون فرهنگی و رسانه‌ای ارشاد اسلامی استان و جواد مختاری، فعال قرآنی و شاعر آیینی استان مرکزی انجام داده است که در این گزارش می‌خوانید.

علیرضا حاج‌علی بیگی، معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، در خصوص برگزاری این محفل ادبی اظهار کرد: ظرفیت شعر برای انتقال مفاهیم انقلاب و ریشه‌های آن بسیار بالا است که باید مورد اهمیت واقع شود.

وی افزود: استان مرکزی مهد تربیت فرهیختگان، علما، نویسندگان و شعرایی حاذقی است که هریک با قلم و توانایی خود قادرند اندیشه‌های امام و فرهنگ انقلاب را نشر دهند. حضرت امام، شخصیتی عالم و عامل به مبانی دینی و قرآنی است که این مبانی باید در قالب‌های مختلف ازجمله شعر به نوجوانان معرفی شود. آن حضرت خود نیز در حوزه شعر دستی برقلم داشتند و اشعار بسیاری را تقدیم جامعه بشری کردند.

نقش شعرا در انتقال اندیشه‌های حضرت امام

حاج علی‌بیگی با بیان اینکه ویژه‌برنامه «رویداد بین‌المللی شعر روح‌الله» با حضور شاعران شناخته شده و آیینی از کشور افغانستان، پاکستان و شعرای داخلی برگزار شد، تصریح کرد: این برنامه در قالب ویژه‌برنامه از «بیت تا حجره» در بیت قدیمی آن حضرت در خمین و حجره طلبگی ایشان در اراک با هدف پرداختن به ابعاد وجودی حضرت برگزار و مورد استقبال جامعه هنری و شعری قرار گرفت. 

این مقام مسئول نقش شعرا در انتقال اندیشه‌های حضرت امام را اثرگذار توصیف کرد و افزود: شعر در حوزه تاریخ تمدنی ایران دارای ظرفیت بسیار بالایی بوده و این امر در ادبیات کهن ما مشهود است. شعر دارای پتانسیل بی‌بدیلی است و اگر شعر را از تاریخ و فرهنگ کشور حذف کنند خلأ بزرگی ایجاد خواهد شد. شعرا احساسات درونی خود را از طریق سروده‌های خود به دیگران به بهترین شکل انتقال می‌دهند.

حاج علی‌بیگی با بیان اینکه شعر دارای لطافت و جذابیت بسیار است، اظهار کرد: شعر قادر است افراد را به سمت فرهنگ و گفتار مدنظر جذب کند و بخش زیادی از بار تبیینی اهداف و آرمان‌های انقلاب و امام راحل برعهده شعر است که در قالب سرودهای حماسی، غیرحماسی  و شعر به مخاطب عرضه شده و بیش از رشته‌های دیگر با اثرگذاری بالا دارای عمق و ماندگاری است.

وی از عدم استفاده از ظرفیت شعر برای تبیین اهداف انقلاب و آرمان‌های امام راحل به طور شایسته انتقاد و گلایه کرد و افزود: برای استفاده از این پتانسیل باید برای تربیت شاعران در استان باید برنامه‌ریزی کرد. در استان ظرفیت‌های بالایی به ویژه در سرودن اشعار آیینی وجود دارد که باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد. خوشبختانه علاقه‌مندانی نیز وجود دارند که باید مورد آموزش قرار گیرند. البته 18 انجمن فعال ادبی ثبت شده و بیش از 20 انجمن ثبت نشده در استان وجود دارند که به صورت مستمر فعالیت دارند.

حاج علی‌بیگی تربیت و پرورش شاعران جوان را یکی از برکات انقلاب اسلامی برشمرد و افزود: پرورش این تعداد شاعر در تمامی دوران‌ها بی‌نظیر است. پس از انقلاب به ویژه در دهه‌های اخیر شاعران بسیاری وجود دارند که اشعار خوب، با مضمون و قوی دارند که می‌توانند برای نسل‌های آینده الگو باشند. ظرفیت وجود دارد، اما باید برنامه‌ریزی جدی‌تری صورت گیرد، جای کار بسیار در حوزه شعر آیینی و انقلابی در کشور و به ویژه در استان وجود دارد و خیلی عقب هستیم که برگزاری نشست با شعرای کشوری مقداری از کمبودها را جبران می‌کند.

وی از برگزاری مجدد محفل ادبی «ترنم وفاق» پس از تعطیلی دوساله به دلیل شیوع کرونا خبر داد و گفت: برگزاری این نشست ادبی مشترک شعرای استان با یکدیگر و پس از آن با سایر استان‌ها در دستور کار است که انجام می‌شود. رویدادهای استانی و ملی شعر در دو حوزه جشنواره و سوگواره نیز داریم که اطلاعات آن متعاقباً اعلام خواهد شد.

شعر باید به تولید آثار فاخر ختم شود

جواد مختاری، فعال قرآنی و شاعر آیینی، نیز در گفت‌و‌گو با ایکنا اظهار کرد: محافل ادبی متعددی به مناسبت‌های مختلف در کشور در حال برگزاری است که هریک آثار و برکات بسیار دارند. برگزاری محافل ادبی به انگیزه‌های گوناگون زمینه تولید آثار فاخر ادبی را فراهم می‌کند. به طور مثال شعرای عاشورایی با مطالعه کتب و مقاتل متعدد برگزاری سوگواره‌های ملی را رقم می‌زنند که بعدها در قالب کتاب ماندگار می‌شود. شعرا در کنار مداحان قادرند اتفاقات بسیار خوبی را در مجالس روضه و ... ایجاد کنند.

وی ادامه داد: برگزاری جشنواره‌ها و سوگواره‌های ادبی در مناسبت‌های مختلف از جمله ارتحال امام(ره) یا تولد آن حضرت باعث می‌شود نسل امروز با اندیشه‌های امام آشنا شوند؛ چراکه کودکان و نوجوانان امروز فقط نامی از حضرت روح‌الله را شنیده‌اند و این وظیفه خطیر برعهده شعرایی است که در آن برهه زمانی زیست کرده‌اند. البته سرودن شعر یکی از ابزار انتقال مفاهیم انقلابی است و باید در حوزه‌های دیگر از جمله تولید فیلم، سریال، تئاتر و گروه‌های آوایی که کارهایی نظیر «سلام فرمانده» را تولید می‌کنند نیز ورود جدی‌تری داشت.

مختاری بیان کرد: کارهای فاخر و ماندگار در حوزه اهل‌بیت(ع) و انقلاب با استفاده از ظرفیت و جغرافیای کشور از سوی شعرا به ویژه شعرای آیینی و اهل‌بیتی در حال سرودن است، استان ما استان آفتاب است و باید بیش از این در حوزه شعر انقلابی و آیینی وارد شوند و لازم است نگاه ما به زندگی بنیانگذار کبیر انقلاب فقط به مراسمی همچون ارتحال آن حضرت ختم نشود. شعرای استان به دلیل وجود بیت قدیمی ایشان در خمین و حجره طلبگی آن حضرت در اراک مفاهیم بیشتری را نسبت به دیگر شعرا در اختیار دارند که باید مورد استفاده قرار دهند.

وی در ادامه توضیحات خود گفت: دیگر شعرا از یک پنجره و زاویه‌ای دیگر به شخصیت حضرت امام(ره) و دیگر رویدادهای تاریخ انقلاب نگاه می‌کنند، ممکن است آنان از بعدی نگاه کنند که شاعران استان مرکزی از این بعد به این مهم نپرداخته باشند؛ لذا آشنا شدن با این اندیشه و شعرایی با گویش‌های دیگر باعث می‌شود آثار بهتر و جدیدتری تولید شود. اندیشه‌های حضرت امام جهانی است و باید در سطح جهانی به آن پرداخته شود.

این فعال قرآنی به تأثیرگذاری قرآن در سرودن شعر نیز اشاره و اضافه کرد: قرآن میزان است و اگر در عرصه‌ای قرار گیرد همه تابع آن هستیم که همه کلمات و مضامین در مفاهیم آیات گره خورده و از خط سیر این مصحف شریف عبور کند. پیوند بین قرآن و شعر پیوند مبارکی است که به سرودن اشعار فاخر کمک می‌کند.

شعر آیینی به درستی معرفی نشده است

حمید محمدی، شاعر آیینی از شهرستان ساری، یکی از شعرای دعوت شده به این محفل ادبی است که در گفت‌و‌گو با ایکنا از برگزاری این نشست ادبی ابراز خرسندی کرد و افزود: این نشست در جای خود بسیار مطلوب برگزار شد و جا دارد از عوامل اجرایی آن تشکر کنم. این برنامه در خور ادبیات و شعر آیینی بود و کمتر شاهدیم استان‌ها با این نگاه به شعر و نحوه برگزاری برنامه‌های مناسبتی بها دهند.

وی با بیان اینکه شعر آیینی به درستی معرفی نشده است، اظهار کرد: برنامه‌هایی با موضوعات و محورهای خاص نباید به زمانی خاص و یک مقطع محدود شود و عوامل اجرایی باید از همه ظرفیت‌ها برای انتقال اندیشه‌ها، آرمان‌های انقلاب و سیره اهل‌بیت(ع) استفاده کنند. هرچه قدرت تیم اجرایی در استانی قوی باشد به همان میزان برنامه‌ها با قدرت انجام و خلاصه به مقطعی نخواهد شد. شعرا فرستنده و مخاطب گیرنده است و برقرارکننده این رابطه بین فرستنده و گیرنده برعهده تیم اجرایی است.

محمدی ادامه داد: شعرا در شاخه هنر و زیبایی فعال هستند که قادرند با استفاده از صنایع و واژگان مفاهیمی را به مخاطب انتقال دهند. شعرا قادرند مفاهیم را به زیباترین شکل ممکن به جامعه عرضه دارند و این رسالت بیش از همه برعهده شعرای آیینی و اهل‌بیتی است. امروزه مخاطب ما سخت پسند شده است و شعرا باید بیشتر از قبل کار کرده و مطالعه کنند. به روز بودن و زیباسازی در شعر دارای اهمیت بسیاری است که باید به آن پرداخت. امید شعرا با شور، اشتیاق و تمرین بهترین تأثیر را در جامعه داشته باشند.

این شاعر آیینی در پایان دو بیت از اشعار خود را تقدیم مخاطبان ایکنا و مردم استان مرکزی کرد: دارد شروع قافیه‌ها سخت می‌شود / اما خیالم از تو کمی تلخ می‌شود. ارزانیت جوانی از دست رفته بود / هرکس که شاعرت شده خوشبخت می‌شود.

شعر یکی از ابزاری است که روح و حتی جسم انسان را به آرامش می‌رساند و علاوه بر این آرامش روانی مفاهیم کلیدی را می‌توان در قالب شعر آموزش داد. امام راحل خود از شاعران نامی هستند که اشعارشان باید مورد تحلیل کارشناسان قرار گیرد و در انتقال این مفاهیم به نسل امروز و فردا کوتاهی نشود. برگزاری محافل ادبی اقدامی شایسته است که نباید به زمانی خاص محدود شود نیاز داریم از همه ظرفیت‌ها برای انتقال مفاهیم انقلاب، اهل‌بیت(ع) و سبک و سیره زندگی آنان استفاده کنیم. شاید کمتر به این امر مهم به ویژه در حوزه کودک و نوجوان توجه می‌شود و لازم است شعرای آیینی به این نکته مهم نیز اهمیت دهند.