قطع کتابها و شیوه‌های آموزش قرآن مناسب دانش‌آموزان نیست
فاطمه رستم‌زاده با بیان اینکه باید تغییراتی در روش آموزش قرآن در مدارس و نیز قطع کتاب‌های آموزش قرآن ایجاد شود، گفت: این تصور اشتباه در آموزش و پرورش هست که اگر اندازه کتابها بزرگ باشد، بچه‌ها توجه بیشتری به آن خواهند کرد. راهکار این است که قطع کتاب قرآن اصلاح و نیز سوره‌ها در جلد کوچکی چاپ شود.
به گزارش ایکنا، فاطمه رستم‌زاده، مربی و معلم قرآن، شامگاه 31 خردادماه در نشست علمی «طرح‌های نو در آموزش قرآن»، که از سوی کانون زبان قرآن برگزار شد، با تأکید بر اینکه روش آموزش قرآن در کشور باید تغییر کند تا دانش‌آموزان در پرتو فراگیری قرآن بتوانند با کتاب الهی انس گرفته و از حقیقت آن بهره‌مند شوند، گفت: باید در طول 12 سالی که بچه‌ها در سیستم آموزشی مشغول تحصیل هستند آموزش‌های مناسب‌تری داشته باشیم، زیرا هزینه‌های زیادی صرف می‌شود، اما انتظارات برآورده نمی‌شود و با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم.
انتقاد از اندازه کتاب‌های قرآن
رستم‌زاده با بیان اینکه نحوه کلا‌س‌داری، خلق و خوی معلم و کتابت در آموزش قرآن نقش دارند، افزود: قطع کتابها برای بچه‌ها متناسب نیست؛ مثلاً یک بچه هفت ساله باید کتابی سنگین را در قطع بزرگ حمل کند. این تصور اشتباه در آموزش و پرورش هست که اگر اندازه کتابها بزرگ باشد، بچه‌ها توجه بیشتری به آن خواهند کرد. باید قطع کتابها اصلاح شود و یکی از راهکارها این است که سوره‌های قرآن در یک جلد کوچک چاپ شود تا بچه‌ها به راحتی آن را حمل کنند. بدین ترتیب در هر صفحه یک یا دو آیه وجود دارد و امکان رنگ‌آمیزی هست.
وی تصریح کرد: باید قرآن بدون اعراب آموزش داده شود، مانند فارسی؛ بنده بارها سوره‌های کوچک قرآن را بدون اعراب به بچه‌ها یاد داده‌ام و با توجه به آگاهی‌ای که از این سوره‌ها دارند، خیلی راحت و بدون غلط می‌خوانند، ولی وقتی با اعراب می‌خوانند، برای آنها سخت‌تر است.
از بچه‌ها بخواهیم قرآن را بنویسند
رستم‌زاده ادامه داد: یکی دیگر از روش‌های خیلی جذاب، نوشتن قرآن است و وقتی آیات بدون اعراب باشد بچه‌ها هم می‌توانند بنویسند و همین امر سبب می‌شود تا انس‌شان با قرآن بیشتر شود و مربی با توجه به هدفی که دارد می‌تواند به آموزشش جهت بدهد. وقتی بچه‌ها بزرگتر شدند، هر سوره کوچک بدون اعراب در یک صفحه قرار بگیرد تا خودشان روخوانی و اعراب‌گذاری کنند و این کار قطعاً تأثیر بیشتری در انس با قرآن دارد. به تدریج در سنین بالا باید بچه‌ها را به سمت درک مفهوم لغات سوق دهیم و چه خوب است که این کار از طریق رنگ‌آمیزی انجام شود، زیرا برخی بچه‌ها به رنگ‌ها علاقه خاصی دارند. همچنین باید آیات با فاصله نگارش شوند تا بچه‌ها بتوانند معنای کلمه را با مداد در کنار آن یا در حاشیه صفحه بنویسند و نیز امکان اعراب‌گذاری وجود دارد.
رستم‌زاده بیان کرد: در ترجمه کلمات هم باید از واژگان فارسی استفاده کنیم ولو اینکه هم‌خانواده باشند، مثلاً برای ترجمه آیه «مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ»، باید بگوییم «از بدی وسوسه‌کنندگانی که پنهان و آشکار هستند»، ولی به جای خناس بگوییم وسوسه‌های مخفی و چون «خ» دارد راحت‌تر در ذهن می‌ماند، یعنی کلماتی را بیابیم که با عربی قرابت دارد.
تأکید بر آموزش ساختاری
وی در ادامه با بیان اینکه می‌توانیم از بچه‌ها بخواهیم بعد از اینکه معنای یک سوره را فهمیدند برای آن سؤال طرح کنند، افزود: این سؤالات اهداف جزئی است و ساختار کلی سوره شکل می‌گیرد. این ساختار از حداقل کلمات برخوردار است تا به سادگی فراگرفته شود. مثلا به جای «بگو پناهنده می‌شوم به خدای مردم»، می‌گوییم «بگو پناهنده‌ام به خدای انسان». دانش‌آموز باید با ساختار سوره و ترجمه آن آشنا شود. همچنین از بچه‌ها بخواهیم که کلمات مشابه را در ساختار مشخص کنند، چون باعث کمک کردن به حفظ آنان می‌شود. اگر چیدمان آیات طوری باشد که به حفظ آنها کمک شود، محفوظات از یاد آنان نخواهد رفت. مثلاً در سوره «ناس» کلیت سوره پناه بردن به خدا از وسوسه‌هاست و دو بخش دارد؛ بخش اول، پناه بردن به خدا از شر وسوسه‌هاست و اینکه چرا باید پناه بردن به خدا باشد چون خدا رب(پرورش‌دهنده) انسان و ملک(فرمانروا) و اله(معبود) است و بخش دوم در مورد وسوسه‌گران است.
وی تاکید کرد: تجربه بنده در این روش آموزش نشان داده است که در کنار مشتاق شدن بچه‌ها به فراگیری سوره‌ها و معنای آنها، خانواده‌ها هم تمایل زیادی از خود نشان می‌دهند. همچنین هنر آموزش اهمیت دارد و معلم باید احساس نیاز به قرآن را در بچه‌ها ایجاد کند و سپس خانواده‌ها به این نوع آموزش متمایل می‌شوند.
یک اشتباه رایج در مدارس
رستم‌زاده اظهار کرد: یکی از اشتباهات سیستم آموزشی این است که وقتی دانش‌آموز وارد دبیرستان می‌شود، سوره‌های بزرگ مانند هود و بقره را آموزش می‌دهند؛ گویی دیگر نیازی به سوره‌های کوچک ندارد، در حالی که همه قرآن در تمامی سنین مورد نیاز انسان است. بنابراین هیچ اشکالی ندارد که فرزندان ما در دبیرستان هم سوره‌های کوچک را با نگاه دیگری بخوانند و قطعا برداشت‌هایی متفاوتی ارائه خواهند کرد. بنده در مقطع راهنمایی جزء 30 را به صورت ساختاری آموزش دادم و خانواده‌ها استقبال کردند.
وی تصریح کرد: در تمامی آموزش‌ها حرف اول را معلم می‌زند. ریاضی یکی از سخت‌ترین دروس است و اگر معلمی به واسطه اخلاق خوب بتواند محبوب شود، درس او هم محبوب خواهد شد. در آموزش قرآن این موضوع مهمتر است. در روش جامع آموزش به شیوه پیامبر(ص) بعد از مرحله آموزش شفاهی قرآن، مرحله کتابت است؛ یعنی ابتدا استماع و قرائت و تمرین و بعد اعراب‌گذاری انجام می‌شود.
انتهای پیام
