آفریده: موضوعاتی چون کودتای نوژه ظرفیت بالایی برای تولید نمایشی دارند + فیلم

محمد آفریده، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون عملکرد سینما و تلویزیون در پرداختن به رویدادهایی نظیر کودتای نوژه و دیگر اتفاقات ابتدای انقلاب گفت: حوزه فرهنگ و هنر چون به روح و جان و تجربه و اعتماد و صبوری و... احتیاج دارد و عرصه پیچیده و سختی است. بررسی محصولات تولیدی انقلاب با همه فراز و نشیب و تنوع، همچنان این احساس را که باید آثار بیشتر  و قدرتمندتری ساخته می‌شد، ایجاد و معمولا فکر خیلی از متولیان را درگیر خود کرده و می‌کند. حقیقت هم این است که در سرزمینی که  به لطف خدا، دریایی از سرمایه‌های انسانی زبده، کوشا، فهیم، خلاق و متعهد دارد و تا دلتان بخواهد موضوعات متنوع و حساس، چرا بیش از این نباید آثار فرهنگی و هنری ما تجلی و بروز بیشتری از این ظرفیت‌های قدرتمند و پویای جامعه را در خود داشته باشد.

وی افزود: مهمترین عامل را می‌توان در نبود نگاه و شناخت مدیریت فرهنگی این حوزه‌ها در بین متولیان و مدیران جستجو کرد. عرصه مدیریت فرهنگی عرصه آزمون و خطاهای پی در پی  نیست این عرصه بیش از هرچیز به شناخت و آگاهی و صبوری و اعتماد نیاز دارد. در کار فرهنگی بیش از هر چیز نگاه فرهنگی لازم است، نگاه فرهنگی یعنی باغبانی یعنی همدلی و همراهی، یعنی زمینه‌سازی حضور همه ظرفیت‌ها و سلیقه‌ها برای رشد، نوآوری و نشاط فرهنگی. بزرگترین انقلاب قرن در این کشور در سال ۵۷ به وقوع پیوست و بزرگترین حماسه‌ها در این جامعه شکل گرفت. مهمترین عامل این معجزه الهی حضور همه مردم با هر سلیقه و نگاهی بود.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این سوال که آیا در زمان نگارش فیلمنامه «رابطه پنهانی» كه درباره كودتای نوژه است محدودیتی وجود داشت؟ افزود: در آن سال‌ها نه،  حداقل برای ما در آن زمان خیلی محدودیت وجود نداشت اما متاسفانه هرچه جلوتر می‌آییم محدودیتها بیشتر و بیشتر می‌شود. خیلی از تصمیم‌گیرها انتظار دارند فیلمسازان با نگاه و شرایط و حساسیت‌های امروزی، گذشته را تبيين کنند. در صورتیکه قدرت هر اثر هنری بیش از هرچیز به  استناد به واقعیت‌های زمانه خودش بستگی دارد و تاثیرگذارتر خواهد بود. من به اتفاق آقای گوران به طور مشترک فیلمنامه سینمایی «رابطه پنهانی» را  نوشتیم. در آن زمان  در یک شرایط خوب و بدون احساس محدویت و با همدلی و همراهی کار را پیش بردیم.

فیلمنامه‌نویس سریال «سیمرغ» ادامه داد: هرچه جلوتر می رویم شرایط پیچیده‌تر می‌شود. من بارها گفته‌ام باید با اعتماد به فیلمسازان درهای مراکز باز شود همچنین دیوارهای کشیده شده به دور  وقایع و اتفاقات تاریخ انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس برداشته شود. البته در شرایط حاضر با توجه به هزینه‌های بالا و محدودیت‌ها و عدم حمایت و مشوق‌های لازم، بخش خصوصی امکان تولید همچنین فیلم‌هایي را ندارد. دولت و افرادی که از پول دولت استفاده می‌کنند نیز مشغول تولیداتی از این نوع هستند اما تا مدیریت کلان شرایط را برای بخش خصوصی آماده نکند نمی‌توان انتظار کارهای متنوع و جذاب که مردم با اشتیاق به سینما بروند و بلیت بخرند را داشت.

وی درباره الزام توليدات بین‌المللی که در آنها واقعیت انقلاب بیان می شود گفت: هرچقدر مردم با واقعیت‌ها و حقایق تلخ و شیرین گذشته خود آشنا شوند حال و آینده آنان سازنده‌تر و مستحکمتر خواهد بود. اگر شرایط مناسب باشد سینماي ایران راه خود را برای جذب مردم و مخاطب پیدا خواهد کرد. برای رسیدن به این خواسته باید سینمای دنیا را دید تا دریافت چگونه می‌شود با انواع  ترفندها و قابلیت‌های سینمایی و هنری بسیاري از اتفاقات را در معرض دید مردم جهان قرار داد.

لازم به ذکر است کودتای نافرجام نوژه چندی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در 18 تیر سال ۱۳۵۷، که با نقشه سازمان سیا توسط تنی چند از افسران ارتش شاهنشاهی ایران و با تمرکز افسران نیروی هوایی، برای حذف امام خمینی(ره) و سرنگونی نظام نوپای جمهوری اسلامی، طراحی شده بود. آغاز کودتا از پایگاه هوایی شهید نوژه همدان برنامه‌ریزی شده بود و به همین دلیل پس از کشف و سرکوب، به «کودتای نوژه» شهرت یافت. نام این کودتا عملیات نقاب بود و هدف اول کودتا، حملهٔ هوایی به اقامتگاه امام خمینی(ره) در تهران و سپس حمله به اماکن و مراکز حساس از جمله فرودگاه مهرآباد تهران بود. اما کودتا لو رفت و عوامل آن دستگیر و به کیفر اقدام خود رسیدند.