غدیر سه کارکرد اساسی در برابر شیعه، جامعه بزرگ اسلامی و انسان دارد

آیت‌الله احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری و استاد سطح خارج حوزه علمیه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، به مناسبت عید سعید غدیر خم با بیان اینکه غدیر سه کارکرد اساسی؛ در قبال شیعه، جامعه بزرگ اسلامی و انسان دارد گفت: کارکرد نخست هویت‌بخش است و شیعه به واسطه غدیر هویت خود را در بُعد آموزه‌های کلامی، فقهی، فرهنگی و اجتماعی و نیز در نگاه به امامت سیاسی باز می‌یابد.

وی درباره کارکرد دوم گفت: کارکرد غدير در قبال جامعه بزرگ اسلامی حمایتی، حفاظتی و وحدت‌بخشی است. غدیر بیشترین ظرفیت را برای وحدت امت اسلامی ارائه کرده و سلوک و سیره امام علی(ع) و ائمه بعد از ایشان بهترین شاهد آن است. اگر تدابیر و تلاش‌های ائمه(ع) نبود، امت اسلامی به درستی از پیچ‌های تاریخی عبور نمی‌کرد و فضا به سمت تفرقه‌های خطرناک پیش می‌رفت. بزرگترین و بیشترین ندا برای وحدت امت اسلامی از دل غدیر برخاسته و در طول تاریخ غدیر به مثابه یک ظرفیت بزرگ برای وحدت محسوب می‌شده است؛ با این تفاوت که در دوره ائمه(ع) این ظرفیت استحصال شد، ولی بعد از امامان در مواردی نادیده گرفته شده است.

آیت‌الله مبلغی ادامه داد: بنابراین غدیر متمم و مکمل آموزه‌های دینی است و یکی از  آموزه‌های دینی که در قرآن تبلور یافته وحدت است و بر وحدت تمرکز شده و روشن است که غدیر به عنوان متمم دین توحیدیِ معطوفِ به وحدت هیچ‌گاه به اختلافات دامن نمی‌زند. سلوک امام علی(ع)، صبر، نگاه‌ و حوصله‌ ایشان در شرایط پیچیده سیاسی و اجتماعی آن دوره، بیانگر این است که غدیر کارکردهای مثبت و ایجابی زیادی در ایجاد و تعمیق وحدت دارد. همچنین می‌تواند محوری برای عزت جامعه اسلامی باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: وقتی می‌گوییم غدیر به دنبال وحدت است، به معنای دست کشیدن از این موضوع نیست که امام معصوم(ع) شایسته است و باید خلیفه باشد، بلکه به این معناست که اگر این فضا فراهم نشد، غدیر اختلاف را پی‌ نمی‌افکند، بلکه عزت جامعه اسلامی را پیگیری می‌کند و این چیزی است که امام علی(ع) آن را پی‌ریزی کردند.

کارکرد غدیر برای انسان

استاد سطح خارج حوزه علمیه اظهار کرد: سومین کارکرد غدیر در قبال نوع انسان است؛ اگر غدیر به درستی بازکاوی و نیز پیام‌های پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت(ع) بازخوانی شود، پیام‌های آرامش‌بخش، زیبا و اخلاقی برای انسان دارد؛ پیام‌هایی پر از رحمت برای جامعه انسانی که باید در جای خود تشریح شود. ما نباید بین این سه کارکرد غدیر بینونت و فاصله بیندازیم، فی‌المثل در کارکرد نخست که غدیر هویت شیعه است، به تعبیر حوزوی این هویت نباید «به شرط لا» یعنی با حالت نفی هویت‌های دیگر باشد و اگر چنین باشد، بخشی از هویت غدیر را منکر شده‌ایم، بلکه باید «به شرط شیء» یعنی پذیرش ارتباط با جامعه اسلامی باشد.

آیت‌الله مبلغی ادامه داد: غدیر هویتی پویا و پر از پویش دارد و هیچ‌گاه در جهت تعصب و شکاف و تفرقه حرکت نمی‌کند و از بین برنده زیرساخت‌های جامعه اسلامی نیست، بلکه با حفظ هویت خود و هویت‌بخشی متناسب با خود، کارکردهای جهانی و وحدت‌بخش دارد و به این سمت حرکت نمی‌کند. ما باید ضمن تقویت هویت غدیری خود، با هویت‌های دیگر جامعه اسلامی تعامل داشته باشیم و بتوانیم پروژه قرآن را مبنی بر ایجاد امت وسط و هویت‌بخشی به آن تقویت کنیم، نه اینکه هویت اسلامی امت را با ایجاد تعصب یا تفرقه یا شکاف تضعیف کنیم.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه ظرفیت‌های عمیق دانشی غدیر بیش از تصور ماست، تصریح کرد: شیعه‌گری یعنی حفظ جامعه اسلامی و وحدت و از آن جهت است که غدیر سه کارکرد شیعی، اسلامی و انسانی دارد که ارتباط و پیوندی عمیق با یکدیگر دارند. اگر به یکی از این کارکردها صدمه وارد شود، تمامیت غدیر که درصدد است تمامیت دین را تضمین کند حفظ نشده است.

امام علی(ع)؛ مؤسس نظام قضایی

استاد حوزه قم افزود: تخریب یکی از کارکردها باعث تخریب سایر آنها خواهد شد. بنابراین باید کارکردگرایی نهفته در غدیر را جدی بگیریم. همانطور که اهل سنت پذیرفته‌اند، امام علی(ع) مؤسس یک نظام قضایی در دوره خلفا بود و این امر نشان می‌دهد که غدیر کارکرد خودش را داشته یا نهضت امام حسین(ع) که فرزند غدیر است و در نقطه کانونی غدیر قرار دارد، برای امت بود و نهادی‌ شدن اختلافات در جامعه اسلامی را که مانع حرکت آن بود، ریشه‌کن کرد.

آیت‌الله مبلغی اظهار کرد: ما می‌توانیم پیام‌های غدیر برای انسان و جامعه را بسیار پررنگ کنیم. برای همگرایی بین انسان‌ها و ادیان سماوی، این سخن امام علی(ع) را باید آویزه گوش خود کنیم که انسان‌ها یا برادر دینی تو هستند یا هم‌نوع تو. هم‌نوع در نقطه کانونی غدیر واژه‌ و مفهومی پررنگ است و نباید آن را در سطوح پایین  قرار دهیم.