عکاس اربعین باید عاشق این سوژه برای عکاسی باشد

به گزارش ایکنا، در آستانه اربعین حسینی کارگاه «عکاسی اربعین» با حضور حسن قائدی، مدرس عکاسی عصر روز گذشته 15شهریورماه به دو صورت حضوری و آنلاین در ایکنا برگزار شد.

در آغاز این جلسه معصومه صبور، سردبیر ایکنا در خصوص فلسفه برگزاری این کارگاه گفت: هر سال در آستانه اربعین حسینی، شاهد دغدغه اهالی رسانه در حوزه عکس، فیلم و همچنین متن برای تولید محتوای مطلوب و مؤثر رسانه‌ای به مخاطبان خود هستیم. دغدغه‌ای که بی شک آموزش‌های کارگاهی و همفکری‌های رسانه‌ای و هنری از عمق آن خواهد کاست و در ادامه مسیر تولید محتوا به کمک خبرنگار، عکاس و فیلمبردار خواهد آمد. با این فلسفه درصدد تشکیل این کارگاه و با حضور استاد قائدی که از پیشکسوتان عکاسی کشورمان هستند برآمدیم. 

وی افزود: امیدواریم برگزاری این کارگاه گامی کوچک برای تولید محتوای مطلوب و مؤثرتر عکس‌های اربعین و انتقال فرهنگ حسینی به جامعه باشد.

همچنین، قائدی در آغاز بحث خود با بیان اینکه اربعین حرکتی خودجوش است، گفت: رویدادهایی نظیر راهپیمایی اربعین، کاملاً خودجوش هستند که در آن می‌توان عشق به اباعبدالله(ع) را به اشکال مختلف مشاهده کرد. همین ویژگی به‌نظرم سوژه‌هایی جذاب در اختیار عکاسان قرار می‌دهد که می‌توان از آن عکس‌های بسیار زیبا به دست آورد.

وی افزود: مهمترین شرط برای عکاسی که می‌خواهد از راهپیمایی اربعین عکاسی کند این است که به سوژه به عنوان محور تولید محتوای هنری باور و علاقه داشته باشد، اگر عکاس با این سوژه ارتباط معنایی و عاطفی برقرار نکند هر اندازه هم در کار خود حرفه‌ای باشد، کارش صرفاً یک اثر تکنیکی خواهد بود و تأثیرگذاری گشده کار او خواهد شد. عکاسی که به موضوع باور دارد تلاش می‌کند سخت‌ترین موقعیت‌ها را پشت سر بگذارد تا عکسی زیبا تهیه کند اما عکاسی که موضوع را درک نمی‌کند الزامی برای قرار گرفتن در موقعیت سخت را احساس نمی‌کند.

این مدرس عکاسی با بیان اینکه داوری عکس‌های مربوط به محرم یا اربعین باید در مقطع زمانی خارج از محرم و صفر باشد، گفت: قضاوت و داوری عکاس‌هایی با محوریت اربعین، زمانی کارشناسانه خواهد بود که فارغ از حال و هوای این ایام باشد چون اگر در این دوران قضاوتی انجام شود نظریات تحت تأثیر این ایام خواهد بود و تمام زوایا مورد بررسی قرار نخواهد گرفت اما وقتی در دیگر ایام سال این تصاویر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد به تمام جزئیات دقت نظر می‌شود.

وی در ادامه بیان کرد: اگر عکاسی بخواهد سنگین سفر کند در طول سفر از وزن بار اضافی خسته خواهد شد و همین موضوع، روی کیفیت کارش تأثیر منفی خواهد گذشت پس توصیه‌ام این است عکاس حتی در استفاده از وسایل عکاسی نباید زیاده‌روی کند. برای مثال چند لنز را با خود حمل کند، در صورتی که قادر است با یک لنز، عکس‌های مورد نظرش را تولید کند. نکته دیگر اینکه وقتی عکاس، ادوات عکاسی را زیاد می‌کند گرفتن عکس را برای خود مشکل خواهد کرد چون وسواسی که پیش می‌آید او را از گرفتن عکس‌های مطلوب دور می‌کند.

قائدی تأکید کرد: در عکاسی اربعین با دو نگاه حداقلی و حداکثری روبرو هستیم. در نگاه حداقلی یک زائر همزمان که در حال پیاده‌روی است، عکاسی با تلفن همراه خود را نیز انجام می‌دهد. نگاه حداکثری نیز به این شکل است که یک فرد از همان ابتدا با هدف عکاسی در مسیر پیاده‌روی نجف تا کربلا و حتی سایر نقاط کشور عراق حاضر می‌شود. ممکن است این فرد با تهیه عکس روایتگر مجموعه‌ای باشد که بعدها ماندگار و تا مدت‌ها دیده شود.

این عکاس در ادامه این کارگاه به تکراری بودن سوژه‌های اربعینی اشاره کرد و گفت: اگر نگاهی به عکس‌هایی که از اربعین گرفته شده، بیندازید متوجه خواهید شد اکثر تصاویر به سرویس دادن به زائران خلاصه شده است در حالی که در راهپیمایی اربعین لحظات زیبا و نابی خلق می‌شود که شایسته عکاسی خلاقانه است ولی متأسفانه اکثر عکس‌های این حوزه به کلیشه‌های خاص خلاصه شده‌اند.

قائدی تأکید کرد: عکاس باید موقعیت‌شناسی نیز داشته باشد یعنی بداند در چه زمان و چه مکان می‌تواند عکس‌های زیباتری بگیرد. برای مثال در شرایط فعلی که در کشور عراق برخی اعتراضات مردمی وجود دارد عکاس قادر است این قبیل اتفاقات را هم در عکس‌های خود مدنظر قرار دهد.

وی اضافه کرد: در عکاسی اربعین بهترین رویکرد، عکاسی به صورت مجموعه است، چون این شکل عکسبرداری قادر است جذابیت‌های مفهومی به همراه داشته باشد. در حقیقت عکس‌های مجموعه‌ای حتی می‌توانند دارای سناریو باشند و داستانی را روایت کنند اما در تک عکس این امکان فراهم نیست.

قائدی در ادامه توضیحات خود به برخی سوژه‌های عکاسی اربعین اشاره کرد و گفت: توزیع غذا، پخت غذا، میزبانی عراقی‌ها از زائران حسینی، کودکان، معلولان، تیپ‌نگاری، دعوت از میهمانان، خدمات، زیست شبانه و... همگی در عکاسی اربعین قادر است سوژه‌های جذابی را به وجود آورد. نکته حائز توجه در عکاسی اربعین این است که برخی مواقع لازم نیست حتماً تصاویر از لوکیشن‌هایی باشد که در آن راهپیمایی صورت می‌گیرد، بلکه می‌شود از عکس‌هایی خارج از این فضا استفاده کرد که مفهومی از سفر و فرهنگ اربعین را در بردارد.

وی با بیان اینکه با واژه سیاه‌نمایی در عکاسی موافق نیست، گفت: در هر سفر یا آیینی ممکن است برخی اتفاقات ناخوشایند نیز وجود داشته باشد. این مسئله درباره راهپیمایی اربعین نیز صدق می‌کند. برای نمونه به حوادث و رسوم نادرستی که ممکن است در راهپیمایی اربعین دیده شود، اشاره می‌کنم. عکاس موظف است که این اتفاقات را ثبت کند اما اینکه آیا مجاز است آن را انتشار نیز دهد مستلزم بایدها و نبایدهای خاص خود است.

این مدرس عکاسی گفت: توصیه من به همه عکاسان این است که در راهپیمایی اربعین با فرمت «RAW» عکس بگیرند زیرا این شکل عکاسی امکانات تصحیح فراوان دارد و به عکاس برای گرفتن عکس بهتر کمک می‌کند.

در پایان این کارگاه نقی خوش‌خلق، دبیر گروه عکس و چندرسانه‌ای ایکنا نیز موضوعاتی پیرامون عکاسی در راهپیمایی اربعین را مطرح کرد. مهمترین تأکید او بر این نکته بود که عکاس جدا از دانسته‌های عکاسی باید اهل مطالعه باشد تا بتواند قوه تخیل و ادراک خود را بالا ببرد، چراکه مطالعه به عکاس کمک می‌کند تا با در اختیار داشتن سناریو شروع به عکاسی کند.