تحلیل گونه‌شناسی آیات و روایات مرتبط با عصر جاهلیت در فصلنامه «قرآن، فرهنگ و تمدن»
هفتمین شماره فصلنامه «قرآن، فرهنگ و تمدن» به صاحب امتیازی دانشکده علوم قرآنی اصفهان منتشر شد.
به گزارش ایکنا، هفتمین شماره فصلنامه «قرآن، فرهنگ و تمدن» به صاحب امتیازی دانشکده علوم قرآنی اصفهان منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحلیلی بر گونه‌شناسی آیات و روایات مرتبط با عصر جاهلیت»، «بررسی و تبیین روشهای قرآن کریم در تحول فرهنگ و عقیده انسان»، «معرفی دوره‌هایِ زمانیِ پس از نزولِ وحی و جایگاه آن در تحریفِ لفظیِ قرآن»، «پیامدسنجی فرهنگی و تمدنی استکبار در جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن کریم»، «بررسی تطبیقی تأثیرپذیری ملاحسین کاشفی از آیات قرآن کریم در مقتل‌نویسی (روضه الشهداء)»، «سنجش برخی از باورها در فرهنگ عمومی با آیات قرآن»، «راهبردهای رسانه‌ای به منظور جذب مخاطب مبتنی برآموزه‌های قرآن کریم»، «تحلیل و بررسی تناسب آیات قتال در سوره توبه با تکیه بر اسباب و فضای نزول آیات و سور مرتبط».
در چکیده مقاله «تحلیلی بر گونه‌شناسی آیات و روایات مرتبط با عصر جاهلیت» آمده است: «رفتار‌ها و کنش‌های جاهلی اعراب در قبل از اسلام از ویژگی‌ها و خصوصیات خاصی برخوردار بوده است. این خصوصیات به طور کلی شکل گیری یک فرهنگ غالب را در زندگی اعراب جاهلی نشان می‌دهد. با دقت در این کنش‌ها می‌توان به یک پیوستگی در رفتار‌های مردم در کلیه عصور قبل از ارسال رسل و تشریع شریعت‌ها پی برد که شاید همین تحریف‌ها و بدعت‌ها به تأسیس ادیان در زمان‌های مختلف ختم شده باشد مانند بت‌پرستی، ترویج خرافات و میل به عبادات و پرستش‌های خارج از مجرای فطری. در قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان می‌توان به وجود این خصوصیات در بین اعراب پی برد و قرآن از آنها تحت عنوان کلی تعصب‌های جاهلیت نام برده است. به وسیله بررسی و کنارهم گذاشتن تمام این موارد و گونه‌شناسی روایات مربوط به آن می‌توان به انحرافات فطری بشری که زمینه تأسیس شرایع الهی را ایجاد می‌کند پی برد. تاکنون به مساله جاهلیت بدین نحو پرداخته نشده است. روش تحقیق این مقاله یه صورت تحلیلی می‌باشد و روایات تفسیری مرتبط با آیات جاهلیت به صورت طبقه‌بندی شده مورد دقت قرار گرفته‌اند و در گونه‌های مختلف بطون، قاعده جری و تطبیق، تفسیر واژگانی و عناوین دیگر طبقه‌بندی شده‌اند.»
در طلیعه مقاله «بررسی و تبیین روشهای قرآن کریم در تحول فرهنگ و عقیده انسان» آمده است: «هر گونه اقدامی در راستای تغییر و اصلاح جنبه‌ای از جنبه‌های فرهنگی و عقیدتی انسان، نیازمند شناخت کافی و نیز بکارگیری روش‌ها و فنون هماهنگ و به طور کلی مستلزم در دست داشتن نقشه راه است. قرآن کریم به منظور ایجاد تحول و دگرگونی در باورهای ناصحیح انسان و جایگزینی فرهنگ و عقاید صحیح به جای آن، بر روشهای ویژه‌ای تکیه دارد. این مجموعه وحیانی ضمن هماهنگی کامل با مهمترین ویژگی‌های انسان و تمرکز بر اساسی‌ترین لایه‌های وجود وی، تلاش گسترده‌ای را در جهت احیای سرمایه‌های بنیادین به کار می‌گیرد و اندیشه فرهنگی و اعتقادی او را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. اصلاح فرهنگ و باورهای انسان در همه زمان‌ها مستلزم شناخت صحیح روشهای مذکور است و غفلت از آنها، جریان صحیح تحول فرهنگ و عقیده را دشوار می‌سازد. بر این اساس بررسی و شناخت روشهای مرتبط با مسئله تحول فرهنگ و عقیده از منظر قرآن کریم، چشم‌انداز تربیتی روشنی در پیش روی انسان قرار داده و بسترهای لازم جهت پیمودن فرایند تحول مذکور در مقیاس جوامع بشری را برای او فراهم خواهد کرد. از این رو نویسنده در این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای انجام می‌شود، ضمن استخراج مهمترین روشهای قرآن کریم در تحول فرهنگ و عقیده انسان، چگونگی و کیفیت تحول در هر کدام از روشهای مذکور را مورد تبیین قرار خواهد داد و به این مهم دست می‌یابد که قرآن کریم در راستای تأثیرگذاری بر فرهنگ و عقیده انسان و اصلاح باورهای ناشایست عقیدتی و فرهنگی، چشم انداز روشنی در پیش داشته و از الگوی ویژه‌ای تبعیت می‌کند. ویژگی ممتاز الگوی روشمند قرآن کریم در تحول مورد بحث را می‌توان در دو عنصر تعدد روش و تناسب آن دانست.»
در طلیعه مقاله «پیامدسنجی فرهنگی و تمدنی استکبار در جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن کریم» آمده است: «مسئله پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که آسیب اجتماعی استکبار با توجه به مفهوم و ابعاد قرآنی آن، چه پیامدهایی در عرصه‌ی فرهنگ و تمدن جوامع بشری در طول تاریخ داشته و دارد؟ بر اساس یافتههای پژوهش حاضر، به روش تفسیر درون متنی و برون متنی در آیات قرآن، پیامدهای فرهنگی استکبار: تعارض و تقابل با فرهنگ دینی، گفتمانسازی ضدفرهنگی، جریانسازی ضدفرهنگی و اشرافیگری در سبک زندگی است. پیامدهای تمدنی استکبار: امنیتزدایی از انسان، ایجاد اختلاف طبقاتی و تضعیف یا تخریب همبستگی اجتماعی در جامعه‌ی دینی است. هرچند این دو گونه پیامد گاهی به صورت توامان بروز مییابند. در نتیجه مشخص می‌گردد استکبار، آسیب رایج در هر دوره از حیات تاریخ بشری است و پیامدهای آن اول: اختصاصی به عرصههای دینی و ایدئولوژیک ندارد و دوم: نه تنها در جامعه‌ی غیرایمانی، بلکه در جامعه ایمانی هم قابل شکل‌گیری و بروز پیامدهای خویش است.»
انتهای پیام
