برنامه مسئولان برای رونق محافل قرآنی در پساکرونا چیست؟

این روزها آموزش قرآن کریم در مؤسسات قرآنی قزوین به‌صورت حضوری آغاز شده است، اما صاحبان مؤسسات قرآنی از عدمحمایت مسئولان و فراهم نبودن بستر لازم برای ترویج محافل قرآنی سخن می‌گویند که ایکنای قزوین، در گزارش وضعیت محافل و مؤسسات قرآنی قزوین در پساکرونا به این موضوع پرداخت. حال باید از مسئولان پرسید پس از 3 سال از شروع اپیدمی کرونا چه برنامه‌هایی برای فرهنگ‌سازی و ترویج معارف قرآنی در جامعه دارند؟

محمدحسین محمدی آهویی، مسئول دارالقرآن کریم تبلیغات اسلامی استان قزوین، در این رابطه به ایکنا گفت: سال‌هاست در خصوص منابع مالی با محدودیت مواجه هستیم. بودجه‌های قرآنی به‌شدت تقلیل یافته است و بابت آن شاکی هستیم؛ به ما امید می‌دهند که با تغییر و تحولات دولت اتفاقاتی می‌افتد ولی فعلاً چیزی را حس نکردیم.

وی اضافه کرد: به‌عنوان یک مسئول و خادم گلایه بسیاری در مقوله منابع مالی داریم البته همه مشکلات مالی نیست، اگر پول کلان بدهند شاید نتوانیم برنامه ضرب‌الاجلی اجرایی کنیم؛ اما مؤسسات و معلمان قرآنی زبده و آماده‌ای در سطح استان داریم و چنانچه منابع مالی در اختیار مدیران و مجموعه‌های قرآنی قرار گیرد، تا آخر سال شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.

مسئول دارالقرآن کریم تبلیغات اسلامی قزوین تصریح کرد: در ابتدای سال بالغ‌ بر ۵۰۰ میلیون تومان برای اجرای چند برنامه شاخص قرآنی برآورد کردیم و برای سازمان تبلیغات اسلامی ارسال کردیم که با بررسی‌های صورت گرفته مقرر شده که ۲۰۰ میلیون تومان آن محقق شود. در مهرماه گذشته نیز ۱۰ درصد از ۲۰۰ میلیون تومان واریز شد.

آهویی ادامه داد: نبود بودجه قرآنی قابل از یک سو و نبود نیروی قرآنی از سوی دیگر از مشکلاتی است که در این حوزه به چشم می‌آید و باید از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی امر پیگیری شود.

وی خاطرنشان کرد: تشکیل شورای قرآنی در استان امری مؤثر در حوزه ترویج آن بود. در این شورا اداراتی چون تبلیغات اسلامی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل اوقاف و امور خیریه نیز حضور دارند. تا به‌محض تخصیص بودجه‌های قرآنی، محافل و مسابقات قرآنی را با همکاری این ادارات با بازتاب و خروجی مطلوبی اجرایی کنیم.

مشکل اصلی جامعه قرآنی

آهویی اشاره کرد: کرونا ۵۰ درصد توان فعالان قرآنی از قبیل صاحبان مؤسسه، معلمان قرآن و برگزارکنندگان جلسات قرآنی را گرفت؛ تا قبل از کرونا هر هفته ۳۰ نفر در جلسه قرآن بنده که یکشنبه‌شب‌ها در مسجد امام حسن عسکری(ع) برگزار می‌شد شرکت می‌کردند اما این جلسات در کرونا به ۱۰ نفر کاهش یافت.

وی تشریح کرد: مشکل اصلی جامعه قرآنی این است که افراد قرآنی اعم از قاریان، حافظان، استاد قرائت، معلم حرفه‌ای و مدیر موسسه پای‌کار نمی‌آیند و بابت آن گلایه‌مندیم. جامعه قرآنی باید مطالبه‌گر باشد تا مسئولان نقش خود را فراموش نکنند لذا انتظار می‌رود جامعه قرآنی حرکت وسیع‌تری داشته باشد. هرچقدر امور قرآنی، مردمی‌تر جلو برود قطعاً آن برنامه با ذوق و کیفیت بیشتری اجرایی خواهد شد.

مسئول دارالقرآن کریم تبلیغات اسلامی استان قزوین به نقش سایر دستگاه‌های آموزشی اشاره و بیان کرد: آموزش‌وپرورش و ارگان‌های دیگر می‌توانند بازوی جامعه قرآنی باشند؛ از سال گذشته پرداختن به مفاهیم قرآن و تدبر در قرآن مطرح‌شده و مقررشده در موضوع تدبر و مفاهیم قرآن کار ویژه‌هایی را انجام دهیم.

وی در خصوص برنامه‌های تبلیغات اسلامی استان چنین اعلام کرد: مقررشده است قرارگاه قرآنی جهاد تبیین را در قزوین راه‌اندازی کنیم تا رغبت تک‌تک مردم استان نسبت به تدبر در قرآن و انس با قرآن افزایش یابد. در راستای این قرارگاه، سلسله برنامه‌هایی از قبیل کتاب‌خوانی و دوره‌های کوتاه‌مدت تدبر در قرآن اجرایی خواهد شد و آموزش‌وپرورش نیز بخش مهمی از این قرارگاه خواهد بود. همچنین گفتنی است که در این راستا تفاهم‌نامه‌ای امضا خواهیم کرد تا دانش‌آموزان ذیل این قرارگاه قرار بگیرند.

آهویی یادآور شد: بعد از کرونا وجود محافل قرآنی افزایش یافت و امیدواریم که مردم، محافل قرآنی را رونق دهند، ما نیز سعی می‌کنیم برای محافل قرآنی بیشتر برنامه‌ریزی کنیم. حضور در محافل قرآنی، تکمیل‌کننده سبک زندگی است اینکه شهروندان با خانواده در محفل قرآنی شرکت کنند خانواده آنان را بیمه خواهد کرد، همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند استماع تلاوت جزئی از زندگی است لذا حضور در محافل قرآنی بخشی از سبک زندگی است.

آماده کردن نقشه رشد فعالیت‌های قرآنی

محمدحسین فائزی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین، نیز در خصوص مؤسسات به ایکنا گفت: ۲ سال تعطیلی ناشی از کرونا، به تمام اصنافی که نیازمند حضور مردمی بودند آسیب وارد کرد که مؤسسات قرآنی نیز از این مقوله مستثنا نبودند. البته بخشی از مؤسسات با آموزش مجازی توانستند قرآن آموزان خود را حفظ کنند لذا آسیب کمتری دیدند، اما مؤسساتی که به منبع درآمدی شهریه، متکی بودند درآمدشان به صفر رسید و آسیب زیادی دیدند.

وی بیان کرد: اقداماتی برای رفع مشکلات موسسه‌های قرآنی اتخاذ شده است. اما از دید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نیازهای مؤسسات متفاوت است و برای تسهیلگری آنان بر اساس خود اظهاری مؤسسات، مسائل و مشکلات آنان را از منظر خودشان استخراج کردیم. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته بالغ‌بر ۶۰ درصد مشکلات مؤسسات قرآنی شهرستان قزوین مربوط به مکان فعالیت و ۱۵ درصد نیز مربوط به منابع مالی است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین بیان کرد: معتقدم مسئله اصلی مؤسسات به‌روز نبودن و عدم بهره‌مندی آنان از دانش و فناوری‌های نوین در جذب فراگیر و عدم استفاده از فناوری‌های نوین تبلیغات و ارتباط با مخاطب است برای همین مؤسسات قرآنی باید از اصول روان‌شناختی در حل مسائل خود کمک بگیرند؛ به‌روز بودن در آموزش، استفاده از روش‌های نوین آموزش و آموختن قرآن کریم و مهارت‌های قرآن برای پیشرفت مؤسسات بسیار مهم است.

وی اشاره کرد: بر اساس مطالعات دقیق میدانی تصورم بر این است خلأ و نیاز مؤسسات ما عدم به‌روز رسانی و عدم شناخت نیازهای جامعه است لذا برای تحقق این مقوله تلاش خواهیم کرد تا به مدلی برای جبران این خلأ برسیم، البته این اقدام چندین سال زمان نیاز دارد لذا برای آن چند گام کوتاه، میان و بلندمدت تعریف کردیم.

فائزی گفت: در استان قزوین ۴۷ مؤسسه قرآنی در وزارت فرهنگ ثبت شدند که کمتر از نیمی از آنان فعال هستند. در همین راستا نیز به دنبال تقویت مؤسسات فعال و احیای مؤسسات غیرفعال هستیم. برخی از مؤسسات فعال نیز مانند جلسات خانگی شخصیت حقیقی هستند که در تلاشیم این مراکز را به مؤسسه و ساختار حقوقی تبدیل و کمک بیشتری به آنان کمک کنیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین اعلام کرد: در حال آماده کردن نقشه رشد مؤسسات قرآنی استان قزوین، فعالان و فعالیت‌های قرآنی استان هستیم. معاونت قرآنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حامی طرح توانمندسازی افراد است و معتقدیم در قزوین می‌توان کار ویژه قرآنی تعریف کرد. تصورم بر این است با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همت گروه قرآن و عترت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تا یک سال آینده و حتی تا ماه مبارک رمضان در نقطه متفاوتی قرار داشته باشیم.

برنامه‌ریزی برای ترویج سبک زندگی قرآنی

مجید وفاپور، دبیر شورای عالی قرآن استان قزوین نیز در همین رابطه به ایکنا گفت: در سال‌های گذشته مؤسسات قرآنی به دلیل شیوع کرونا مراجعه‌کننده‌ای نداشتند لذا با توجه به اینکه اغلب مؤسسات قرآنی استیجاری بودند با چالش جدی مواجه شدند برای همین هنوز بسیاری از مؤسسات نتوانستند جبران مافات کنند. به نظر می‌رسد دولت سیزدهم و مجلس شورای اسلامی باید در عرصه قرآنی با جدیت وارد شوند و بودجه‌های خوبی را برای مؤسسات در نظر بگیرند تا مؤسسات قد علم کنند.

وی اضافه کرد: برخی از مؤسسات از همان ابتدا فعالیت خاصی نداشتند در مقابل برخی از مؤسسات قرآنی شاخص، قاریان و حافظان خوبی را تربیت کردند اما در حال حاضر با مشکل مکان و اجاره‌های بالا مواجه هستند.

دبیر شورای عالی قرآن استان قزوین تصریح کرد: به خاطر کرونا اغلب جلسات قرآنی شهر تعطیل شد و مردم نتوانستند در جلسات مساجد و خانه‌های قرآنی حضور پیدا کنند و این‌یک آسیب جدی بود؛ هر مؤسسه قرآنی با حضور قرآن‌آموزان زنده است اما برخی از مؤسسات قرآنی از طریق فضای مجازی به آموزش ورود پیدا کردند.

وی با بیان اینکه بزرگ‌ترین مشکل مؤسسات قرآنی اجاره‌ای بودن محل فعالیت آنان است، مطرح کرد: مؤسساتی که فضای فیزیکی دارند مشکلات کمتری نسبت به دیگر مؤسسات قرآنی داشتند و همه این مشکلات دست‌به‌دست هم داد تا فکری برای مؤسسات فعال قرآنی داشته باشیم. شاید در کل استان ۱۲ مؤسسه فعال قرآنی داشته باشیم و باید برای عموم مؤسسات فکری کنیم تا به‌ مانند گذشته به فعالیت خود ادامه دهند.

وفاپور در خصوص مسائل جامعه قرآنی اشاره کرد: تمام دنیا بسیج شدند که به قرآن و اسلام ضربه وارد کنند و حتی شاهد هتک حرمت قرآن کریم نیز بودیم؛ با توجه به هجمه‌ها باید برنامه اثرگذاری تبیین کنیم و بهترین روش برای مقابله با هجمه و توطئه آموزش قرآن از مدارس است.

دبیر شورای قرآن قزوین گفت: باید فکری نو برای مأنوس شدن با آموزش‌های دینی و قرآنی داشته باشیم؛ این نقص درگذشته وجود داشت و در دولت قبل به‌ هیچ‌وجه به آن توجه نشد، دولت گذشته عنوان کرد که از سند ۲۰۳۰ نخواهد گذشت در حالی این سند خسارات بسیاری به سیستم آموزشی دیگر کشورها وارد کرد.

وی اظهار کرد: بزرگ‌ترین معضل ما این است که با بدنه جامعه به‌ویژه نونهالان و نوجوانان مشکل ارتباط‌گیری داریم که در این میان باید آموزش‌وپرورش روش جدیدی برای ارتباط‌گیری با دانش‌آموزان اتخاذ کند. ۹۹ درصد افراد موفق در مقوله حفظ، قرائت و آموزش مفاهیم کسانی بودند که در آموزش‌وپرورش و محافل مردمی پرورش یافتند البته مؤسسات و سازمان‌های دولتی نیز در مقاطعی کمک‌ حال بودند.

دبیر شورای عالی قرآن استان قزوین در خصوص بودجه قرآنی تأکید کرد: در چند سال گذشته بودجه‌ای به خدمات دولتی اعطا نشد و دستگاه‌هایی نظیر تبلیغات اسلامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و اوقاف و امور خیریه بودجه‌ای نداشتند اما باید با پشتیبانی از دستگاه‌های فرهنگی، آموزش‌وپرورش و مجموعه‌های مردمی باقوت پیش رویم؛ در استان ۲ محور حفظ قرآن کریم و سبک زندگی قرآنی را برنامه‌ریزی کردیم و علاوه بر آن توسعه و ترویج جلسات خانگی قرآن کریم را در برنامه داریم.

وفاپور در پایان متذکر شد: باید بپذیریم که بودجه‌های قرآنی محدود هستند لذا نباید دست روی دست بگذاریم تا قرآن کریم مهجورتر شود، باید از خیرین قرآنی کمک بگیریم تا آموزش‌وپرورش و مجموعه‌های مردمی را تقویت کنیم.

نقاط ضعف مؤسسات و فعالان قرآنی توسط متولیان امر استخراج و برنامه‌های متعددی تدوین‌شده است، امید می‌رود با همراهی جامعه قرآنی و همت مسئولان شاهد تحول در آموزش قرآن کریم باشیم تا در پی آن ترویج فرهنگ قرآنی و سبک زندگی قرآنی اتفاق بیفتد.

گزارش از سیده زهرا حسینی فلاح