شیوه تبلیغ محصول در اقتصاد اسلامی + صوت
عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران با بیان اینکه در تبلیغات به شکل کنونی شفافیت وجود ندارد، گفت: در اقتصاد اسلامی مقوله‌ای به نام تبلیغات به این شکل وجود ندارد، بلکه اشخاص ثالثی که غیرانتفاعی و دولتی هستند و ذینفع محسوب نمی‌شوند، اطلاعات شفاف را به بازار ارائه می‌دهند و در معرفی محصولات دانش‌بنیان شفافانه رفتار می‌کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی نعمتی، عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری گفت: در روایت‌های قدیمی اقتصاد سرمایه‌داری این باور وجود داشت که سرمایه‌گذاری باید بدون ریسک باشد. این تمایل و این علاقه‌مندی که سرمایه و سرمایه‌گذاری با بازدهی بدون ریسک همراه باشد، یک تمایل و جهت‌گیری اقتصاد ربوی است و به همین دلیل فرد پول خود را در بانک سپرده می‌کند و بازدهی تضمین‌شده و بدون ریسک را به دست می‌آورد.
وی افزود: ولی هرچقدر به سمت اقتصاد واقعی، اقتصادی که با بخش واقعی مرتبط است، حرکت کنیم اقتصادمان اسلامی‌تر خواهد بود که در برخی از کشورهای غربی مشاهده شده به ساحت‌هایی از این نوع اقتصاد نزدیک شده‌اند و واقعاً ربا را در بعضی موارد در سیستم اقتصادی‌شان کم‌رنگ کرده‌اند.
باید در معرض ریسک قرار گرفت
پژوهشگر اقتصادی اسلامی ادامه داد: اصولاً وقتی سرمایه یک بازدهی را برای ما به ارمغان می‌آورد، این بازدهی چیزی نیست جزء همان ریسکی که پذیرفته‌ایم و باید در معرض این ریسک قرار گرفت.
بیشتر بخوانید:
نعمتی اضافه کرد: این نکته را باید نصب‌العین قرار داد طبق این تعریف اساس خیلی از استدلال‌ها که برای بیمه و نهادهای مرتبط با بیمه مطرح می‌شوند، متزلزل خواهد شد و یک تردید بسیار جدی را در رابطه با مشروعیت بیمه به وجود می‌آورد.
وی در بخشی دیگری از این گفت‌وگو به شیوه بازاریابی محصولات و تطابق آن با فقه و شریعت اسلام اشاره کرد و گفت: در رابطه با بازاریابی و تبلیغات میان اقتصاد سرمایه‌داری و اقتصاد اسلامی شکاف‌هایی وجود دارد. یکی از ارکان بازاریابی، تبلیغات است و تبلیغات یکی از پدیده‌های مستحدثه (نو) در دوره مدرن محسوب می‌شود که در عموم تمدن‌های پیشامدرن آن را مشاهده نکرده‌ایم.
نقش شروط رقابت سالم در تبلیغات
عضو انجمن اقتصاد اسلامی در این رابطه ادامه داد: در ادبیات کلاسیک اقتصادی اذعان شده است تبلیغات تجاری شروط رقابت سالم و کامل را در بازار نقض می‌کند، درصورتی‌که بازاری، بازار رقابت سالم و کامل است که در آن تبلیغات به این معنا وجود نداشته باشد.
نعمتی با بیان اینکه در تبلیغات اطلاعات به بازار ارائه نمی‌شود، تأکید کرد: تأمین شفافیت و اطلاعات کامل اگر به عرضه‌کننده و تولیدکننده کالا سپرده شود، قطعاً اطلاعاتی که به مشتری منتقل می‌شود یا به بازار داده می‌شود دارای جهت‌گیری و غیرهم‌سویی با واقعیت است.
وی ادامه گفت: در بازار اسلامی مقوله‌ای به نام تبلیغات به شکل کنونی وجود ندارد و اقتصاد کلاسیک و لیبرال آن را به نحوی تأیید کرده است. اگر بحث تبلیغات را حذف کنیم اصولاً بخش زیادی از مباحث بازارایابی منهدم خواهد شد.
شیوه تبلیغ محصول در اقتصاد اسلامی
این کارشناس اقتصادی اسلامی با طرح این پرسش که چگونه باید محصول دانش‌بنیان را به جامعه معرفی کنیم، بیان کرد: در اقتصاد اسلامی اشخاص ثالثی وجود دارند که اینها ممکن است در بخش غیرانتفاعی اقتصاد یا در بخش دولتی فعالیت داشته باشند و وظیفه‌شان تأمین اطلاعات کامل و اطلاع‌رسانی شفاف برای بازار و مردم است. چون اینها به صورت مستقیم در تولیدات و محصولات جدید شرکت‌ها ذینفع نیستند، احتمال اینکه اطلاعات مغشوش و غیرواقعی به بازار برسانند خیلی ضعیف است و لذا ممکن است معرفی محصولات دانش‌بنیان را هم این نهاد بر عهده داشته باشند.
نعمتی با بیان مثالی در این رابطه افزود: به عنوان مثال در بازارهای مالی و بورس، شرکت‌ها و مؤسساتی تحت عنوان مؤسسات اعتبارسنجی فعالیت دارند. این مؤسسات اعتبارسنجی صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی و شرکت‌هایی را که از حیث سودآوری و سایر موارد شاخص‌های بهتری دارند به فعالان بازار مالی معرفی می‌کنند و نقششان همین ایفای شفافیت و تولید اطلاعات در بازارهای مالی است و شبیه این مورد را می‌توان در بازار کالا داشت و اگر این کار انجام شود محصولات دانش‌بنیان از آن بهره خواهند برد.
اصل مالکیت فکری و ایجاد انحصار
وی با انتقاد از شیوه فعالیت دانش‌بنیان در کشور گفت: سبک فعلی فعالیت‌های دانش‌بنیان مبتنی بر پذیرش اصل مالکیت فکری است و این اصل در میان خیلی از فعالان اقتصادی و حتی محافل علمی جا افتاده است. مدلی که مبتنی بر اصل مالکیت فکری باشد حمایت انحصاری از ابداعات و اختراعات را به دنبال دارد و این مدل مورد پرسش جدی از سوی مبانی اقتصاد اسلامی و حتی در برخی مواقع، اقتصاد لیبرال است. این الگو با اقتصاد اسلامی ناسازگاری دارد، چون انحصار به وجود آمده برای مخترع و مبدع محصول دانش‌بنیان، منجر به اجحاف در حق مصرف‌کننده در سیستم اقتصادی می‌شود و قیمت بالاتر اجناس را در بازار در پی دارد و این رویه با مبانی اقتصاد اسلامی و حتی اقتصاد لیبرال ناسازگار است و یکی از مؤلفه‌های جدی اقتصاد کاپیتالیستی محسوب می‌شود.
وی در پایان با بیان اینکه ضروری است محققان دانشگاهی میان لیبرالیسم و کاپیتالیسم تمایز قائل شوند که متأسفانه عده انگشت‌شماری این تمایز را رعایت می‌کنند، تأکید کرد: مقوله تولید دانش‌بنیان یک سری چالش‌های اساسی این‌چنینی را در بر داد که باید اندیشمندان بنشینند و این چالش‌ها را حل کنند تا بتوان در چهارچوب اقتصاد اسلامی تولید دانش‌بنیان را بسط و توسعه داد و از مؤلفه‌های نظام سرمایه‌داری فاصله گرفت.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
