نقش مؤسسات قرآنی در تأمین بسترهای فکری و معرفتی + صوت
مدیر مؤسسه تدبر در کلام وحی قم با اشاره به نقش مؤسسات در تأمین بسترهای فکری، عقیدتی، هدایتی و معرفتی لازم برای جامعه، گفت: این رفتار انفعالی مؤسسات که صرفاً منتظر باشند تا شبهه‌ای رخ دهد و سپس به آن پاسخ دهند، رفتار حداقلی است.
حوادث و وقایع ماه‌های اخیر جامعه، حکایت از دوری جامعه از آموزه‌های پر مغز مصحف شریف و تأسی به راهبردهای قرآن کریم دارد.
بانوان در صحنه‌های مختلف علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و نظامی حاضرند و در راه تعالی اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت می‌کنند. بنابراین نباید مرعوب گفته‌ها، برنامه‌ها، بزرگ‌نمایی غربی‌ها و تبلیغات سوء برای ترویج خودکم‌بینی مسلمانان شد.
همانطور که در وصیت‌نامه سیاسی ـ الهی امام خمینی(ره) آمده است: «تبلیغات سوء دشمنان مبنی بر کهنه و افیون بودن تعلیمات قرآن، چنان آن را از صحنه خارج کرد که گویی قرآن نقشی برای هدایت ندارد و کار به جایی رسید که مع‌الاسف به دست دشمنان توطئه‌گر و دوستان جاهل قرآن، این کتاب سرنوشت‌ساز نقشی جز در گورستان‌ها و مجالس مردگان نداشته و ندارد»(جلد ۲۱، ص ۳۹۵).
در شرایط کنونی در کنار ضرورت فعالیت سایر دستگاهها، نباید از نقش بخش مردمی غافل شد. بنابراین به منظور شفاف‌سازی نقش تبیینی و روشنگری اهداف انقلاب و در راستای دفاع از حریم قرآن و عترت و ولایت با حجت‌الاسلام والمسلمین حسین صبوحی، مدیر مؤسسه تدبر در کلام وحی قم گفت‌وگو کردیم.
ایکنا ـ درباره جایگاه و نقش مؤسسات خصوصاً مطالبه‌گری‌های قرآنی در حمایت از دین و نظام بفرمایید؟ آیا تشکل‌های مردمی به معنای واقعی در این زمینه می‌توانستند و یا می‌توانند نقش‌آفرینی کنند؟
رسول اکرم(ص) در خطبه معروفی فرمودند «فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْکُمُ الْفِتَنُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ؛ یعنی هرگاه فتنه‌ها مانند پاره‌های شب تاریک شما را دچار شبهه کردند به قرآن مراجعه کنید». قرآن رشته نجاتی است که می‌تواند در دل فتنه‌های تاریک دست انسان و بشریت را بگیرد و فرد، خانواده و جامعه را از گذرگاه غبارآلود فتنه‌ها عبور دهد.
در این شکی نیست که توجه و انس با قرآن و تدبر در قرآن و عمل به قرآن و تمسک به قرآن در کنار تمسک به مکتب اهل‌بیت(ع)، مسیری است که به آن نیاز داریم و هرجا که ضربه‌ای دیدیم در اثر فقدان و یا نقصان ارتباط ما با قرآن بوده است. چنانکه امروزه هم برخی از نتایج آن را شاهد هستیم که چطور جامعه اسلامی که به قرآن عنایت داشته و در مسیر ارادت به اهل‌بیت(ع) قرار دارد، به خاطر خلأها و یا نبود برخی آگاهی‌ها، دچار آسیب‌پذیری شده است.
دشمن سعی دارد از این جایگاه‌های نفوذ سوء استفاده کند و طبیعتاً نقش مهمی در این میان متوجه نهادها و دستگاهها و مؤسسات قرآنی است که وظیفه آنها آشنا کردن مردم با قرآن، فهم قرآن و تدبر در قرآن است. بنابراین می‌توان تقسیم‌بندی کلی داشته باشیم؛ یکسری از این جایگاه‌ها که چنین وظیفه‌ای دارند به دولتها و حاکمیت کشور باز می‌گردد که باید در این زمینه فعال‌تر عمل می‌کردند که حقاً در عین اینکه زحماتی کشیده شده، نسبت به آنچه باید باشد، شاهد خلأهای بزرگی در امر آموزش و پرورش و سایر نهادهای دولتی هستیم.
از سوی دیگر مؤسسات و تشکل‌های قرآنی ـ مردمی هستند که کار را جلو می‌برند و در عین اینکه ظرفیت‌های خوبی می‌توانند داشته باشند، دستشان به بسیاری از موارد نمی‌‌رسد و باید خودشان خودجوش کار کنند؛ هرچند که برای تثبیت و تعالی نیازمند حمایت‌ها و بسترسازی‌های دولتی و حاکمیتی هستند.
ایکنا ـ آیا مراد از وظیفه نهادهایی که باید در پی آشنا کردن مردم با قرآن باشند، صِرف آموزش قرآن است؟
خیر؛ آموزش قرآن صرفاً منوط به بحث روخوانی و روان‌خوانی نیست. یک جوان مسلمان باید درک و فهم خوبی از قرآن داشته باشد و بتواند در فتنه‌ها به قرآن تمسک کند؛ این در حالی است که اصلاً این سطح از آشنایی را با قرآن نمی‌‌بینیم. مقام معظم رهبری در پیام به جوانان اروپایی خواستند تا اسلام را با قرآن بشناسند. هنگامی که این قضیه درباره جوانان اروپایی صادق است، درباره جوانان خودمان که بیشتر صادق است و بیشتر باید زمینه‌ساز این امر برای جوانان کشور خودمان باشیم.
هنگامی که نگاه می‌کنیم به این فرمایش و آن را با عملکردها در دولتها و آموزش و پرورش مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم با آنچه که باید باشد، فاصله بسیاری داریم و از آنچه باید باشیم عقب هستیم و حتی در مقاطعی دولتها این عرصه را رها کردند و هیچ اقدام و حمایتی در این قضیه نشده است.
ایکنا ـ آیا این دین‌گریزی نسل نوجوان و جوان نشان نمی‌دهد که مؤسسات قرآنی و نهادها نتوانستند از آموزه‌های قرآن و احادیث متناسب با نیاز روز جامعه استفاده کنند و حتی نتوانستند پاسخگوی صحیح برای شبهات و یا القائات فرهنگی باشند؟
قطعاً اینگونه است، مؤساست قرآنی باید بدانند، قرار نیست به دلیل اینکه حمایت نمی‌شوند، بیکار بنشینند و به وظیفه خود عمل نکنند. وظیفه ذاتی مؤسسات قرآنی، تبلیغ قرآن و آشنا کردن عموم مردم با قرآن کریم است و باید به دنبال راهکار باشند که چگونه می‌توان نکات قرآن و آموزه‌های آن را به جامعه منتقل کرد تا ما را از فتنه‌ها نجات دهد. آیا صرفاً روخوانی و روان‌خوانی قرآن کافی است؟!
خیر، قطعاً روخوانی قرآن لازم است اما کافی نیست؛ بنابراین باید به سمت فهم، درک و تدبر در قرآن حرکت کنیم تا در سطح عموم مردم، سوره‌های ناب و فرازهای هدایتی قرآن و نقشه‌های بی‌نظیر قرآن، درک و به گفتمان تبدیل شود تا مردم با آن آشنا شوند. این ضرورت امروز جامعه است که هم نهادهای دولتی و هم مؤسسات مردمی(که در این زمینه فعال هستند) باید ببیند، چطور این مسیر را طی کنند.
برنامه دشمن این است که این برنامه‌ها را خنثی کند و با تزریق ناامیدی به جامعه، بشریت را از ادامه دادن راه باز دارد، ما باید هوشیارانه، مهندسی معکوس داشته باشیم و دریابیم که از کدام نقاط ضربه می‌زنند.
ایکنا ـ چگونه باید از راهبردهای قرآن و سرنوشت‌هایی که در مصحف شریف آمده است، استفاده کرد؟
برای مثال، مسئله حجاب، حکم قرآنی است. حکمی است که در قرآن به آن تصریح شده است اما نه سیاست‌گذاران و نه برنامه‌ریزان و نه عموم مردم به آن توجه ندارند که آیا برای اجرا و پیشبرد این حکم قرآنی، در مصحف شریف طرح و برنامه‌ای هم وجود دارد؟! و یا صرفاً قرآن کریم، گفته است حجاب داشته باشید و هیچ نقشه و برنامه‌ای برای اینکه حجاب را در جامعه ترویج دهید، گفته نشده است؟
هنگامی که سراغ قرآن می‌رویم، سوره‌ای با نام «نور» است که یک بسته کامل و طرح جامعی درباره عفاف و حجاب در جامعه دارد که بحث تذکر نسبت به حجاب، جزئی از این پازل است که در بستر هدایتی این سوره قابل عمل کردن است. حال هنگامی که به آن عمل نمی‌شود، صرفاً این برداشت می‌شود که حکم قرآن این است که هرطور تشخیص دادیم و درست دانستیم، می‌توانیم جلو ببریم.
شاید برخی از راهکارهای اشتباه و نادرست موجب ضربه زدن به کار شود. بنابراین بر همه ما، هم خواص و هم عوام لازم است تا این کتاب راهنما را که در ابعاد مختلف برای هدایت جامعه دینی برنامه دارد را جدی بگیرم لذا تنها راه آن نیز این است که به هدف اصلی آن توجه کنیم؛ همانطور که در قرآن می‌خوانیم «كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ؛ (این قرآن بزرگ) کتابی مبارک و عظیم الشّأن است که به تو نازل کردیم تا امت در آیاتش تفکر کنند و صاحبان مقام عقل متذکر (حقایق آن) شوند.»
مجالس انس با قرآن و قرائت و تشویق به حفظ خوب است اما مقدمه و مسیری است که ما را به سمت تذکر و تدبر در آیات قرآن برود. چنانکه مقام معظم رهبری بارها و بارها در جمع قرآنیان این فعالیت‌ها را فرصت و زمینه‌ای برای رسیدن به تدبر قرآن دانسته‌اند اما این مهم است که چه میزان به این سمت حرکت کرده‌ایم؟
رونق بحث قرائت و حفظ و ... به همین است که مردم بدانند می‌توانند تدبر در آیات کنند. هنگامی که مردم بدانند می‌توانند مخاطب سخن خدا قرار بگیرند و هنگامی که مردم این موضوع را درک کنند، آن هنگام است که سیر کلام خدا را در دل‌ها، وجدان‌ها و فطرت‌ها پذیرا هستند.
قرآن، کتاب انقلاب است و امروزه برای پیشرفت و اعتلای انقلاب و برداشتن گام دوم انقلاب و رسیدن به افق‌های روشن، با بازنگری و توجه و تدبر در قرآن، گام‌های جدی‌تری برداشت.
ایکنا ـ در پایان، با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری درباره اینکه قدرت نرم دشمن شبهه‌پراکنی است، نقش مؤسسات قرآنی در جهاد تبیین و شبهه‌زدایی از ذهن مخاطبان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
درباره جهاد تبیین که رهبری فرمودند، ایشان به درستی پیش از اینکه سایرین متوجه فتنه‌ها باشند، این جریان را برجسته کردند؛ بنابراین همه در این زمینه وظیفه دارند اما به طور خاص، مؤسسات قرآنی که تکیه آنها به بالاترین و معتبرین منبع تبیین است، باید نقش ویژه‌ای داشته باشند.
برای جهاد تبیین منتظر این نباشیم که صرفاً با شایعات و شبهه‌ها مواجه شویم. در جهاد تبیین لازم است که بسترهای فکری، عقیدتی، هدایتی و معرفتی لازم برای جامعه را تأمین کنیم تا در برابر شبهه و شایعه، بیمه شوند. این رفتار انفعالی مؤسسات که صرفاً منتظر باشند تا شبهه‌ای رخ دهد و سپس به آن پاسخ دهند، رفتار حداقلی است.
مؤسسات قرآنی این را بدانند که هرچه دست مردم را در دست قرآن بگذارند و در ایجاد انس و ارتباط عمیق و درک هدایتی و تدبری در قرآن، موفق باشند همین اندازه به جهاد تبیین عمل کرده‌اند.
گفت‌وگو از سمیرا انصاری
انتهای پیام
