نیازمند حضور بانوان هنرمندی چون امامی در صحنه‌های غرورانگیز هستیم
طی مراسمی با حضور مسئولان مختلف فرهنگ و هنر از مقام علمی و فرهنگی استاد زینت‌السادات امامی؛ بانوی هنرمند نگارگری در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تجلیل شد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، آئین نکوداشت مقام علمی و فرهنگی استاد زینت‌السادات امامی، بانوی هنرمند نگارگری با حضور محمود شالویی؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، محمود سالاری؛ معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و عبدالرضا سهرابی؛ مدیرکل هنرهای تجسمی عصر شنبه سوم دی به میزبانی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ابتدای این مراسم پیام محمدمهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به مناسبت بزرگداشت زینت‌السادات امامی به شرح زیر قرائت کرد:
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
هنر متعالی و برخاسته از حقیقت ضمیر آدمی یادآور فردوس برین است و مایه اصلی آن رنج پرسوز و درد سترگ روح غربت‌زده و گام برداشتن در مسیر سعادت کمال. همچنان که جوهره هنر معنوی ایرانی-اسلامی پیوندی ریشه‌دار و عمیق میان زیبایی و تعالی و معنویت و صناعت به نمایش می‌گذارد.
آنگاه که این موهبت الهی به عطوفت زنانه و مهر مادری آراسته شود، موجبات خلق آثار ارزشمندی را فراهم می‌کند که انسان را به‌سوی اصل افلاکی خویش فرامی‌خواند.
این حقیقتی است که زنان از دیرباز سهمی انکارناپذیر در هنر ایرانی داشته‌اند و بخش زیادی از هنرهای کشور عزیزمان مرهون سرپنجه توانمند بانوان ایران‌زمین و وام‌دار جِدّ و جهد خلاقانه آنان است که گاه در سمای حروف و نقوش تابلوی جان ساخته‌اند و آویزه عرش داشته‌اند و گاه در رگ‌رگ قالی، گلیم، نگارگری و تمامی هنرهای دیروز و امروز نقش خود را به شیوایی و شیرینی رقم زده‌اند.
هنرمند پیشکسوت سرکار خانم زینت‌السادات امامی، فرزند نامدار مرحوم استاد میرزا‌آقا امامی از هنرمندان بلندآوازه اصفهانی در سده اخیر است که در زمینه هنر سوخت، طلاکوبی، تذهیب و تشعیر، مینیاتور و گل‌ومرغ به مقام و مهارت ستودنی دست یافت؛ که به ویژه در هنر سوخت که آمیزه‌ای از چند هنر است، هم‌اکنون چهره‌ای فاخر به شمار می‌آید.
به یقین میراث گران‌سنگ هنر نگارگری و تذهیب، ریشه‌ای عمیق و پیوندی دیرینه با تبار خاندان امامی در نصف جهان دارد و خانم امامی با بیش از هفت دهه فعالیت هنری، به حق از میراث‌داران این هنر متعالی و ارزنده هستند که با شایستگی به چهره‌ای فاخر و ماندگار در هنر سوخت بدل شدند و با تلاش‌های ایشان این هنر به گونه‌ای تازه، مستقل، فاخر و شکوهمند جلوه‌گری را آغاز کرد و پنجره‌ای نو فراروی هنرمندان مستعد گشود؛ به نحوی که از رهگذر کوشش مثال‌زدنی و پشتکار توأم با خلوص ایشان، این هنر زمینی را به معراج رهنمون ساختند.
تردیدی نیست بیش از آنکه بانوان هنرمند ارجمندی چون سرکار خانم امامی نیازمند تشویق و تحسین ما باشند، ما نیازمند حضور همیشگی بانوان در این صحنه‌های غرورانگیز هستیم تا به نسل جوان این پیام را منتقل کنیم که اگر امروز در سرزمین ما درخت هنرهای تجسمی پربار است و میوه می‌دهد و نورانی است، به یمن وجود بابرکت این انسان‌های بزرگ است.
امیدوارم مسیری که دولت مردمی، در جهت اهداف نظام جمهوری اسلامی و مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی در پیش گرفته است، با تکاپو و همت بانوان گرانقدر به رشد و توسعه بیشتر منجر شود.
اکنون که در آستانه سوگواری سالگشت شهادت و گرامیداشت شخصیت بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا(س) قرار داریم، همان بانویی که در کتاب تشریع و جهان تکوین بی‌همتا است و سیره زندگی ایشان، الگویی بی‌بدیل برای بانوان جامعه است به جرئت می‌توان گفت که هنرمندان ایران اسلامی نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در معرفی ویژگی‌های اخلاقی و معنوی این بانوی گرانقدر اسلام با زبان هنر دارند و این رسالت خویش را با عشق و علاقه ایفا می‌کنند.
در خاتمه از درگاه خداوند متعال برای سرکار خانم زینت‌السادات امامی سلامتی و طول عمر و توفیق روزافزون طلب می‌کنم و از دست‌اندرکاران و برگزارکنندگان این آئین، خاصه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مراتب قدردانی خویش را ابراز می‌کنم.
سایه‌سار هنرمندان پیشکسوتی چون خانم امامی و امامی‌ها، همواره در این ملک و بوم پاینده باد.
محمدمهدی اسماعیلی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی»
ویژگی‌های منحصر به فرد امامی در هنرهای تجسمی
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ادامه گفت: از دوره‌ای که مسئولیت اداره‌کل هنرهای تجسمی را برعهده داشتم، تعداد قابل توجهی از بانوان هنرمندی که در عرصه هنرهای تجسمی فعالیت می‌کردند را می‌شناختم و از نزدیک با آثار و کارهای آن‌ها آشنا بودم، در این میان خانم زینت‌السادات امامی از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار بود.
شالویی تابلوی «معراج» زینت‌السادات امامی را یکی از آثار مهم او خواند که مورد توجه فراوان قرار گرفته است و افزود: پیش از این در یکی دو بازار جهانی هم نسبت به معرفی این اثر اقدام شده بود و از مدت‌ها پیش به دنبال یک فرصت مناسب برای معرفی هرچه بهتر آن بودیم.
وی با اشاره به اینکه خانم امامی به‌رغم توانمندی بسیار در هنر نگارگری و اینکه از مشاهیر و افتخارآفرینان و چهره‌های ماندگار در این عرصه محسوب می‌شود، تا اندازه زیادی در سایه هنری پدر بزرگوارشان میرزا حسن آقای امامی قرار گرفته است، اضافه کرد: میرزا حسن آقای امامی استاد فرشچیان بود که امروز از نوادر و نوابغ ما هستند. فرشچیان هم هرجا سخنی درباره خود گفته، از بیان نقش میرزاآقای امامی دریغ نکرده و اشاره کردند که او چه همتی در بالندگی فردی هنرمندی چون فرشچیان داشته است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه داد: مطمئناً هنرمندان بزرگی چون فرشچیان و دیگران در بالندگی خود تحت تاثیر اساتید و تاثیرگذارانی بودند که امروزه اگر شاهد عزت و عزمت آن‌ها هستیم، بنابراین در بزرگداشت این بزرگان باید از اساتید آن‌ها هم ذکری به میان بیاوریم.
شالویی در بخش دیگر صحبت‌های خود با اشاره به اینکه کارهای متعدد زینت‌السادات امامی در هنر نگارگری و سوخت که خاص او است، عنوان کرد: حق بود که در جهت معرفی خانم امامی تلاش وافری صورت بگیرد و این هنرمند پیشکسوت و کهنه‌کار ما به‌عنوان یک بانوی متدین به نسل جدید شناسانده شود.
وی با بیان اینکه خاندان امامی‌ها در اصفهان از خاندان نام‌آور، نامدار و شناخته شده هستند، اضافه کرد: همه مردم اصفهان این خانواده را به بزرگی می‌شناسند و در میان آن‌ها خانم زینت‌السادات امامی هم درخشندگی خاص خود را دارد بنابراین جا دارد هم از تلاش‌های طولانی‌مدت او سپاسگزار باشیم و هم از خانواده او که در کنار او همواره نقش ارزنده‌ای داشتند. امیدواریم سالیان طولانی شاهد حضور این بانوی ارجمند و هنرنمایی او در عرصه‌های هنری باشیم.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در پایان گفت: در مقطعی بیشتر فعالیت انجمن معطوف به چهره‌های فرهنگی بوده اما در دوره جدید تلاش ما بر این است که در کنار چهره‌های فرهنگی چهره‌های مختلف شناخته‌شده و نشده هنری، ادبی و عرصه‌های مختلف سینمایی و علمی و ... به‌عنوان اسوه‌ها و الگوهای جامعه معرفی کنیم.
واسطه فیض
محمود سالاری، معاون امور هنری وزارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی هم طی سخنانی عنوان کرد: در باب کلمه ساقی گفته‌اند ساقی آن است که فضل و فضیلت را از عالمی دیگر می‌گیرد و واسطه فیض می‌شود و به زعم بنده حتماً هنرمندان واسطه فیض و ساقیان عصر ما هستند.
وی افزود: بزرگواری مانند استاد زینت‌السادات گرانقدر که بنده امامی بودن او را هم از تبار و هم از سمت والده او می‌دانم، زیرا این خاندان در عالم هنر خاندان ساقی و سقایند و انگار به یک منبع الهام و فیضی وصل هستند که از عالمی دیگر می‌گیرند و به عالم زمینیان هبه می‌کنند و این فضل و فضیلت یک موهبت الهی است که به هرکسی داده نمی‌شود. عنایت الهی لازم است و خاندان با کرامت امامی که از سلاله سادات هم هستند، انگار این موهبت الهی را داشتند. امیدوارم ما خوشه‌چین معرفت این خاندان باشیم.
یک هنرمند شایسته
محمدباقر آقامیری، نگارگر برجسته ایرانی از دیگر سخنرانان این نشست بود که ضمن سخنانی زینت‌السادات امامی را یک هنرمند شایسته و عالیقدر خواند که به فرهنگ و هنر این مملکت بها داده، زحمت کشیده و آثار بدیع و زیبایی خلق کرده است و او را جزو ثروت فرهنگی و ارزشی کشور دانست.
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود گفت: تاثیراتی که از مرحوم میرزاآقای امامی باقی مانده، شاگردان بزرگی که تربیت کرده و آثار هرکدام از این‌ها برای ما و کشورمان مایه افتخار است.
آقامیری با تاکید بر اینکه اساسا هنر یکی از خصیصه‌های جاری و ساری در کشور ما است، اضافه کرد: کشور ما همیشه با هنر بوده و آثاری که از هنرمندان ما باقی مانده در دنیا برای خودش بی‌نظیر است. برای مثال آثاری که در شهر اصفهان باقی مانده، چقدر زیبا و بی‌بدیل هستند.
این نگارگر پیشکسوت با بیان اینکه باید به ارزش‌های فرهنگی، ملی و هنری خود واقعا بها دهیم و آن را سرسری نگیریم، تاکید کرد: هنر مطلبی نیست که بتوان به همین سادگی‌ها از آن گذشت؛ هنر یعنی کمال، عشق، محبت و خلاقیت. هنر یکی از صفات زیبای خداوندی است و کسی که صاحب هنر است، صاحب کمال است و خداوند او را دوست دارد.
آقامیری در پایان گفت: در جامعه‌ای که هنر ساری و جاری باشد، عصبیت، استرس و پرخاشگری کم و محبت بسیار خواهد بود؛ بنابراین هنر را بست و گسترش بدهیم زیرا «غیر از هنر که تاج سر آفرینش است/ دوران هیچ منزلتی جاودانه نیست».
نخبه هنری جهانی
مهدی جمالی‌نژاد، معاون وزیر کشور و عضو هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و هم طی سخنانی عنوان کرد: از دو جهت می‌توان برنامه نکوداشت استاد زینت‌السادات امامی را بررسی کرد؛ جنبه اول اینکه خانم امامی یکی از نخبه‌های هنری نه فقط اصفهان، بلکه کشور و جهان است. خانواده ایشان از خاندان خوشنام و آشنا در اصفهان هستند و در همه حوزه‌های هنر و فرهنگ دستی بر آتش دارند.
او ادامه داد: جنبه دوم این است که خود این برنامه‌ها و مراسمات تجلیل فوق‌العاده ارزشمند هستند و باعث آشنایی نسل جدید -که کمتر به آن‌ها توجه شده- با نسل فرهنگی پیشین ما آشنا شوند و بدانند اگر فردی مانند زینت‌السادات امامی عمری را پای هنر، فرهنگ، شهر و کشور و میراث معنوی ایران عزیز گذاشتند، چه نتیجه و اثری داشته است.
وی با اشاره به کثرت هنرمندان در جای جای ایران و تاکید بر اینکه کشور ما گنجینه عظیمی از هنر معنوی و سرمایه نمادین ملی دارد، تصریح کرد: متاسفانه یکی از قصور ما این است که شخصیت‌ها و سرمایه‌های نمادین کشور را معرفی نکرده و نمی‌کنیم که باید هم این هم این اسطوره‌های بی‌نظیر و بی‌بدیل مانند استاد زینت‌السادات امامی، از شاگردانشان را تقدیر و تجلیل کنیم که هم به‌نوعی نسل جوان تشویق شوند و هم میراث معنوی کشور ارج نهاده شود.
هفتاد سال فعالیت هنری
جلیل جوکار از دیگر هنرمندان نگارگر حاضر در جمع هم ضمن ارائه مقاله‌ای درباره تاریخچه فعالیت هنری خاندان بزرگ امامی اصفهانی، عنوان کرد: زینت‌السادات امامی بازمانده این خاندان بزرگ هنرمند است. بر اساس آنچه علامه جلال‌الدین همایی می‌نویسد استاد میرزاآقای اصفهانی نظر و تعلق خاطر خاصی به آثار دختر هنرمندش زینت‌السادات امامی داشته است.
جوکار ضمن ارائه تحلیل درباره تابلوی مهم و مشهور معراج زینت‌السادات امامی و وجوه تمایز آن با دیگر آثار خلق شده در این موضوع، عنوان کرد: استاد زینت‌السادات امامی پس از آنچه که در محضر بزرگانی چون استاد حسین خطایی، استاد حسین بهزاد و دیگران درک می‌کند، همه عمر را مصروف خلق آثار معنوی کرده و حاصل هفتاد سال فعالیت هنری او چندین تابلوی گل و مرغ، گل بوته، تذهیب نسخ فراوان قرآنی و قطعات پراکنده قرآنی و خوشنویسی است.
هنرمندی که زن بودن مانع رسیدن به کمالش نشد
زینت‌السادات امامی، هنرمند برجسته نگارگری هم ضمن تعریف خاطره چگونگی شروع فعالیت خود در حوزه نگارگری عنوان کرد: در سن هجده سالگی بسیار علاقه داشتم درسم را ادامه بدهم و در رشته پزشکی ادامه تحصیل بدهم اما پدرم نه موافق بود که از خانه بیرون بروم و نه برایم در خانه معلم بگیرد. مادرم به من پیشنهاد داد نقاشی کنم که در ابتدا ناراحت شدم، اما بعد از دو روز به پدر اعلام کردم که می‌خواهم نقاشی کنم و او گفت که این خواسته هوسی است.
او ادامه داد: بعد از آن پدرم تا 15 روز به من مشق می‌داد و می‌گفت برو روی این کار کن اما هر بار که نتیجه را نشانش می‌دادم، می‌گفت هوسی است. تا روز پانزدهم یک گل عباسی و اسلیمی سوزنی شده به من داد که خیلی سخت بود اما لطف خدا شامل حالم شد و پدرم به استعدادم اعتراف کرد و از من تعریف کرد.
امامی در ادامه گفت: تا دو سال و دو ماه کنار پدرم مینیاتور و گل و مرغ کار کردم. بعد از فوت پدر، مرحوم خطایی که شاگرد پدرم بود، تذهیب و تشعیر و لایی چینی را به من یاد داد. بعد به تهران آمدم و مدتی زیرنظر حسین بهزاد کار تذهیب را ادامه دادم.
این بانوی پیشکسوت نگارگری ضمن تعریف خاطرات فعالیت کاری خود و اینکه دیگران کار را برای زن مناسب نمی‌دیدند، اضافه کرد: هر زنی که به من می‌رسید می‌گفت: «زن و کار؟ تا حالا نشنیده بودم. مثل این است که زن هفت‌تیر دست بگیرد.» وقتی این حرف‌ها به گوش برادرم می‌رسید نقل پروین اعتصامی و بانوی امین را تعریف می‌کرد و می‌گفت گوشت به این حرف‌ها بدهکار نباشد.
امامی با اشاره به تذهیب‌های چندین جلد قرآن کریم در کارنامه فعالیت هنری خود، تابلوی معراج را از مهم‌ترین کارهای اخیر خود خواند و اضافه کرد: این تابلو به وسیله ده رشته هنر ساخته است. از آنجا که خداوند اسرار خود را به هیچ پیغمبری جز پیامبر ما نشان نداد و در قرآن فرموده‌اند «سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى»، این آیه را به خط استاد عضدی به ثلث در تابلو نوشته شده است.
او در پایان گفت: شعرهای استفاده شده در تابلوی معراج هم به پیشنهاد رئیس انجمن شعرا از اشعار نظامی درباره معراج انتخاب و نگاشته شد.
تجلیل از این بانوی نگارگر برجسته پایان‌بخش این مراسم فرهنگی بود.
گزارش از مطهره میرشکاری
انتهای پیام
