پیشرفت جهانی نشان ملی حلال نیازمند اجماع نظر سازمان‌های داخلی است + صوت

شهر استانبول ترکیه ماه گذشته میزبان بزرگترین نمایشگاه حلال جهان که نهمین نمایشگاه حلال سازمان همکاری اسلامی (OIC) و هشتمین اجلاس جهانی حلال بود.

اجلاس جهانی حلال هر ساله توسط سازمان همکاری‌های اسلامی و کمیته دائمی همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی آن و با همکاری مؤسسه استاندارد و اندازه‌شناسی کشورهای اسلامی(اسمیک) و همچنین با همکاری مرکز ترویج تجارت اسلامی برگزار می‌شود.

نهمین نمایشگاه حلال OIC و هشتمین اجلاس جهانی حلال با هدف جذب دو میلیارد مشتری این بخش به ترکیه، به‌ویژه در بخش‌های غذایی، دارویی، آرایشی، گردشگری و مالی برگزار شد.

این رویداد که در مرکز نمایشگاه‌های استانبول با شعار «برای تجارت پایدار: کشف همه جنبه‌های توسعه جهانی صنعت حلال» برگزار شد به دنبال جذب بیش از ۵۰۰ متخصص خرید در سراسر جهان بود.

تولیدکنندگان محصولات حلال جمهوری اسلامی ایران با هماهنگی سازمان توسعه تجارت و همکاری امور بین‌الملل سازمان ملی استاندارد ایران، برای نخستین بار در نمایشگاه محصولات حلال استانبول شرکت‌ کردند و در این نمایشگاه ۱۳ شرکت دانش‌بنیان به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند.

«سید‌ابراهیم ابراهیمی نائید»، مدیرکل دفتر تخصصی امور بین‌الملل و حقوقی سازمان ملی استاندارد ایران به عنوان نماینده این سازمان در این رویداد مهم حضور داشت و در این فرصت با رؤسای استانداردسازی و اعطای نشان حلال هفت کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد تا سازمان ملی استاندارد به عنوان متولی اصلی نشان حلال در ایران گام‌های مؤثرتری در حوزه حلال و جهانی‌شدن هر چه بیشتر این صنعت پرطرفدار بردارد.

ایکنا در گفت‌و‌گو با سیدابراهیم ابراهیمی نائید، روند برگزاری نمایشگاه حلال استانبول و اهمیت میزبانی ایران از این رویداد مهم سازمان همکاری اسلامی در آینده را جویا شد که حاصل آن از نظر می‌گذرد:

ایکنا ـ ابتدا از نهمین نمایشگاه بین‌المللی حلال در ترکیه و شرکت‌های ایرانی حاضر در این نمایشگاه بگویید.

ـ سازمان همکاری اسلامی مؤسسه‌ای به نام استانداردسازی و اندازه‌شناسی(اسمیک) دارد که بیش از 50 کشور اسلامی عضو آن هستند و وظیفه آنان، استانداردسازی محصولات حلال است. ایران هم از اعضای اصلی و هیئت مدیره اسمیک است.

ماه گذشته(آذرماه) هیئت علمی، مجمع عمومی و کمیته راهبردی اسمیک دو روز در استانبول جلسه داشتند که رئیس سازمان ملی استاندارد ایران همراه با یکی از اعضای شورای عالی استاندارد و بنده عازم این جلسه شدیم، این جلسه بسیار پر بار بود.

دو هفته قبل از اعزام سازمان توسعه تجارت کشورمان اطلاع داد که نمایشگاه محصولات حلال در استانبول برگزار می‌شود، فرصت بسیار کم بود و ما با شرکت‌ها و کارخانجاتی که در حوزه حلال فعال هستند، برای شرکت در این نمایشگاه تماس گرفتیم؛ اما در فرصت کم باقیمانده آن‌ها نمی‌توانستند برای این نمایشگاه آماده شده و در آن شرکت کنند؛ بنابراین هماهنگی‌ها با چند شرکت دانش‌بنیان برای شرکت در نمایشگاه انجام شد و در نهایت 12 شرکت دانش‌بنیان در نمایشگاه شرکت کردند.

نمایشگاه ترکیه نهمین نمایشگاه محصولات حلال بود که قبلا در مالزی و کشورهای دیگر برگزار شده بود، این رویداد، فرصتی برای عرضه محصولات حلال و محلی برای اقبال مسلمانان نه تنها در کشورهای اسلامی؛ بلکه غیر مسلمانان در کشورهای غیر اسلامی بود، زیرا آنان اطمینان دارند که در غذای حلال استانداردهای شرعی و جهانی در آن رعایت می‌شود و محصولات حلال قابل اطمینان است؛ لذا این محصولات بازار بسیار خوبی در جهان دارد.

در نمایشگاه استانبول بیش از 30 کشور اسلامی محصولات خود را عرضه کردند و بیش از 90 کشور هم برای بازدید از این نمایشگاه و برخورداری از محصولات حلال ارائه‌شده، انعقاد قرارداد و خرید به ترکیه آمده بودند.

ایکنا ـ آیا ایران حضور مؤثری در نمایشگاه حلال ترکیه داشت؟

ـ دارو، عسل، خوراکی‌های حلال و دیگر محصولات حوزه حلال در این نمایشگاه عرضه شد؛ اما ایران چون نخستین حضورش در این نمایشگاه بود و فرصت بسیار کمی برای هماهنگی با شرکت‌کنندگان وجود داشت، محصولات پر رونقی ارائه نداد، با این حال غرفه‌هایی که در پاویون جمهوری اسلامی ایران فعال بود، با استقبال خوبی مواجه شد. با توجه به اهمیت چنین نمایشگاه‌هایی، برای سال‌های آینده باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری در غرفه ایران و در زمینه عرضه محصولات ایرانی انجام شود.

در حاشیه این نمایشگاه مسابقه آشپزی حلال هم برگزار شد که در آن 10 نفر از جمهوری اسلامی ایران به صورت انفرادی و نه تشکیلاتی شرکت کردند که بیشتر آشپزهای هتل‌های پنج‌ ستاره و هتل‌های برجسته بودند و در بخش مسابقات انفرادی مقام‌های خوبی کسب کردند؛ اما در کار تیمی در میان همه شرکت‌کنندگان سوم شدند و مدال برنز گرفتند که نشان می‌دهد باید نسبت به ارائه خدمات حلال از جمله در حوزه آشپزی که در هتل‌داری و گردشگری حلال مورد استفاده است، توجه بیشتری داشته باشیم.

در کنار نمایشگاه نهمین اکسپو و همایش بین‌المللی حلال هم در ترکیه برگزار شد و این همایش سه روز ادامه داشت و کشورهای اسلامی که در اسمیک و نمایشگاه حلال استانبول حضور داشتند، در این رویداد حضور یافتند، وزیر مالی و بانکداری ترکیه و بسیاری از مسئولان ترکیه و نمایندگان کشورها در آن سخنرانی کردند و جمهوری اسلامی ایران در این فرصت با رؤسای استانداردسازی و اعطای نشان حلال هفت کشور دیدار داشت و قرارهایی به منظور گسترش همکاری‌های ایران با این کشورها از جمله اندونزی، قطر، عراق، افغانستان، ترکیه و مالزی در حوزه حلال و استانداردسازی محصولات حلال و تدوین استانداردهای لازم گذاشته شد.

ایکنا ـ با توجه به این‌که ایران عضو مؤسسه استانداردسازی محصولات حلال سازمان همکاری اسلامی(اسمیک) است، چرا تاکنون نمایشگاه بین‌المللی محصولات حلال در کشورمان برگزار نشده است؟

ـ برگزارکنندگان نمایشگاه حلال ترکیه پیشنهاد دادند نمایشگاه سال آینده در ایران برگزار شود و چنانچه سازمان توسعه تجارت و دیگر سازمان‌های مرتبط با برگزاری نمایشگاه اعلام آمادگی کنند، این که سال آینده ایران بپذیرد که این نمایشگاه در تهران یا یکی از شهرهای ایران برگزار شود، محتمل است.

اگر این اتفاق بیفتد، هم در حوزه حلال و هم در بحث تجارت منطقه‌ای و جهانی حلال اتفاق بسیار خوبی در ایران خواهد افتاد. از سوی دیگر سازمان ملی استاندارد ایران براساس قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد مصوب 1396 مجلس شورای اسلامی، تنها سازمان رسمی و مرجع رسمی برای صدور نشان حلال در ایران است و تنها این سازمان می‌تواند نشان حلال صادر کند؛ در حالی که قبل از تصویب این قانون، سازمان‌هایی بودند که نشان و گواهینامه حلال صادر می‌کردند و امروز هم شاهد این مسئله هستیم؛ اما با بازنگری در دستورالعمل صدور نشان حلال در سازمان ملی استاندارد و برنامه‌ریزی بسیار منسجم و خوبی که انجام شده است، صدور نشان حلال برای کالاها و خدمات توسط ادارات کل استانی این سازمان تسهیل و تسریع شده است و پس از بررسی‌های اولیه نشان حلال صادر خواهد شد.

وقتی از نشان حلال سخن می‌گوییم، منظور فقط خوراکی‌ها و غذا نیست، در صورتی که در کنار این محصولات، کالاها و خدماتی هستند که نیازمند نشان حلال هستند و امروز از سوی بسیاری از مسلمانان مورد استقبال قرار می‌گیرند و شامل خدمات مربوط به گردشگری حلال، خدمات بیمارستانی حلال و بیمه و بانکداری و ... می‌شود.

ایکنا ـ در صحبت‌های خود از احتمال برگزاری نمایشگاه بین‌المللی حلال در ایران در سال آینده گفتید، آیا جمهوری اسلامی ایران پتانسیل لازم را برای این کار دارد؟

ـ در این زمینه دو مسئله مهم است؛ یکی توان و پتانسیل برگزاری نمایشگاه که نه تنها در تهران و حتی در برخی مراکز استانی نیز این ظرفیت وجود دارد و فضای خوب و مدیریت خوبی را در این راستا شاهد هستیم و برنامه‌ریزی مناسبی می‌توان در این زمینه انجام داد، اين نمايشگاه مانند نمایشگاه کتاب نیست که محصولات زیادی برای فروش عرضه شود، بلکه مجالی برای نمایش، بازاریابی و ارائه محصولات برای مشتاقانی است که بخواهند کشورهای ارائه‌کننده محصولات حلال را بشناسند، بنابراین این پتانسیل وجود دارد.

درست است که ایران کشور چندان مطرحی در حوزه حلال نیست و مالزی قدمت ده‌ها ساله در این حوزه دارد و 50 سال است که از استانداردهای حلال برخوردار است و برخی کشورهای دیگر نیز فعالیت بیشتری در مقایسه با ایران در حوزه حلال داشته‌اند؛ اما جمهوری اسلامی ایران، تنها عضو شیعه اسمیک است و استانداردهای حلال کشورمان به عنوان یک کشور شیعی و با مذهب جعفری در این سازمان پذیرفته شده است و در فعالیت‌هایی که در دوره اخیر سازمان ملی استاندارد به عنوان دوره تحولی در حال انجام است، توجه و عنایت ویژه‌ای به بحث حلال شده است و دستورالعمل‌های شورای بازنگری سازمان ملی استاندارد در حال نهایی‌شدن است و ریاست سازمان به همه ادارات سازمان دستور داده است که صدور نشان حلال تسهیل شود.

ایران در مقایسه با کشورهای دیگر محصولات بسیار خوبی در زمینه حلال دارد، بنابراین پتانسیل خوبی در این حوزه داریم، اگر نشان ملی حلال جمهوری اسلامی ایران جای خود را در میان مشتریانی که دنبال محصولات حلال و کالای حلال هستند، باز کند، قطعا در یکی دو سال آینده شاهد خواهیم بود که ایران رقابت تنگاتنگی را با سایر کشورهای مطرح در این حوزه از جمله ترکیه، مالزی و اندونزی خواهد داشت.

ایکنا ـ برای این‌که نشان ملی حلال ایران به نشان بین‌المللی تبدیل شود و ما بتوانیم در این زمینه صادرات داشته باشیم، چه اقداماتی انجام شده است؟

ـ استانداردی که برای حلال وجود دارد، استانداردهای مطرح‌شده در اسمیک است که اعضای اسمیک آن‌ها را مطرح و تصویب کرده‌اند و ایران هم یکی از این اعضاست،  در طول یک هفته رویداد و همایش حلال در استانبول، یکی از رویدادها، تشکیل مجمع عمومی انجمن صادرکنندگان نشان حلال بود که ایران یکی از 22 کشور این انجمن است، بنابراین ایران به عنوان کشور صادرکننده حلال به رسمیت شناخته شده و یکی از اعضای فعال این انجمن و مورد احترام سایر کشورهاست و این انجمن نشان حلال ایران را مانند نشان حلال سایر کشورها پذیرفته است.

ما در حال حاضر در حال برنامه‌ریزی هماهنگی با مؤسسه استاندارد و مؤسسه صادرکننده نشان حلال مالزی هستیم تا جمهوری اسلامی ایران نشان حلال خود را داشته باشد و فعالیت کند و مالزی هم با نشان حلال خود فعالیت انجام دهد. در کنار این‌ها نشان مشترک حلال ایران و مالزی داشته باشیم و در این حوزه به صورت مشترک همکاری کنیم.

در نشستی که با مسئولان حلال مالزی و برگزارکنندگان نمایشگاه‌های حلال این کشور در استانبول داشتیم، این مسئله مورد توافق قرار گرفت که تفاهمنامه‌ای در این زمینه امضا شود تا بتوانیم قدم بسیار مثبتی در حوزه تجارت منطقه‌ای و جهانی حلال برداریم.

ایکنا ـ نشان ملی حلال ایران تا چه میزان مقبولیت جهانی دارد؟

ـ در کشورهایی که عضو اسمیک و سازمان همکاری اسلامی هستند، این نشان مورد پذیرش قرار گرفته است و در کشورهای غیر مسلمانی که اقلیت مسلمان آنان مشتری محصولات حلال هستند و با ایران تفاهمنامه دارند، نیز پذیرفته شده است، اما درباره دیگر کشورها باید اقداماتی به منظور تحقق این امر انجام شود.

تا به امروز در دوره‌های گذشته در خصوص حلال و ترویج نشان حلال کم کار شده است؛ اما در دوره کنونی سازمان ملی استاندارد که دوره تحولی است، با همه ارگان‌ها و نهادهایی که می‌توانند به ترویج نشان حلال ایران در جهان کمک کنند، همکاری خواهیم داشت.

ایکنا ـ نمایشگاه و اکسپوی حلال چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

ـ اکسپو یک نمایشگاه بین‌المللی با استانداردها و چارچوب تعریف‌شده است؛ نمایشگاه حلال استانبول محل تجمیع محصولات حلال 30 کشور بود؛ اما در اکسپو بیش از این 30 کشور حضور داشتند و اکسپو، بین‌المللی‌تر، وسیع‌تر و با موضوع خاص برگزار می‌شود؛ اما نمایشگاه محصولات حلال پراکنده است و کل محصولات از جمله آشپزی، محصولات آرایشی و بهداشتی و دارویی را در بر می‌گیرد.

ایکنا ـ با توجه به دیدار‌ها و رایزنی‌هایی که ایران در نمایشگاه محصولات حلال استانبول انجام داد، چقدر می‌توان به صادرات محصولات حلال ایران امیدوار بود و این بخش را توسعه بخشید؟

ـ دو مسئله در این زمینه مهم است که باید فعال شود، اول این‌که تولیدکنندگان محصولات حلال در داخل کشور باید در حوزه صادرات فعال شوند و به خریدارانی که درجستجوی محصولات حلال هستند؛ اما نمی‌دانند که ایران نیز در این حوزه فعال است، خدمات ارائه دهند، این افراد و گروه‌ها باید خواهان دریافت نشان حلال باشند تا به خارج از کشور صادرات داشته باشند.

دوم ترویج و تبلیغ نشان حلال ایران در خارج از کشور است که نقش رایزنان فرهنگی و اقتصادی ما در این عرصه بسیار مهم است، سفارتخانه‌های ما نیز می‌توانند به کمک ما بیایند و سازمان ملی استاندارد به عنوان تنها مرجع رسمی نشان حلال نیز باید از طریق ادارات کل خود وارد عمل شود و در مجامع بین‌المللی حضور فعال‌تری داشته باشد تا این نشان حلال در میان خریداران و مشتاقان محصولات حلال جای خود را باز کند.

ایکنا ـ امروز مهم‌ترین دغدغه در حوزه حلال چیست و چه کمبودی در این زمینه وجود دارد که با رفع آن می‌توان به پیشرفت جهانی صنعت حلال ایران در آینده کمک کرد؟

ـ اولا مسئولان، نهادها و دستگاه‌های مختلف در داخل و سازمان‌هایی که با محصولات حلال سر و کار دارند، باید به این اجماع برسند که نباید نگاهمان بخشی باشد؛ بلکه باید با نگاه فرابخشی و ملی پیش برویم و نشان حلال را باید ترویج کنیم و بدانیم که قانون به ما می‌گوید این نشان باید از سوی یک سازمان واحد ترویج و تبلیغ شود و آن سازمان، سازمان ملی استاندارد است، اگر اقدامات متفرقه در این زمینه متوقف شود و همه ما حول یک محور که همان نشان ملی حلال است، گرد هم آییم و اجماع نظر داشته باشیم، به پیشرفت‌های مورد نظر خواهیم رسید و طی یکی دو سال آینده، نشان حلال جمهوری اسلامی ایران در جهان، جایگاه و شأن خود را خواهد یافت.

گفت‌وگو: زهرا نوکانی