کارنامه قرآنی ارتش؛ از مشارکت جدی فرماندهان تا پیشگامی میان نیروهای مسلح + فیلم

در پایان هر سال بررسی کارنامه فعالیت‌ها، عملکرد و اقدامات نهادها و دستگاه‌ها و چشم‌اندازشان برای سال آینده از جمله اقدامات معمول رسانه‌هاست. در این راستا به سراغ ارتش جمهوری اسلامی ایران و اداره قرآن، عترت و نماز سازمان عقیدتی ـ سیاسی آجا رفتیم تا ضمن بررسی این مورد، به ظرفیت‌های قرآنی، بیان مطالبات و نقدها و نیز نقش ارتش در تحقق مطالبات فرماندهی کل قوا در عرصه‌های قرآنی و دینی و جهاد تبیین پرداخته شود. 

طی این نشست قرار بود که علاوه بر سرهنگ مهدی میدانی، رئیس اداره قرآن، عترت و نماز ارتش و سرگرد مصطفی تاج، مدیر قرآن سازمان عقیدتی ـ سیاسی ارتش، در خدمت مدیران حوزه عترت، کارشناس نهضت حفظ و کارشناس قرآن این اداره نیز باشیم که به دلیل حجم بالای برنامه‌های پایانی سال، امکان حضور آنها مهیا نشد. لذا نشست را با حضور دو بزرگوار برگزار کردیم. از سوی دیگر به هنگام تنظیم این مطلب، مطلع شدیم سرگرد مصطفی تاج، مدیر قرآن سازمان عقیدتی ـ سیاسی ارتش به درجه سرهنگ دوم نایل شدند که به دلیل رعایت احترام و سلسله‌مراتب نظامی در تنظیم متن گزارش به درجه ایشان اشاره شد، اما مخاطبان در گزارش تصویری ایشان را با درجه سرگردی خواهند دید. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید؛

ایکنا ـ فعالیت‌های قرآنی حال حاضر در ارتش چه میزان با وسعت و عملکرد این نیروی مهم هماهنگی دارد؟

سرهنگ میدانی: ارتش جمهوری اسلامی ایران، صاحبِ ترین‌هایی است که معمولاً در سایر سازمان‌ها دیده نمی‌شود یا کمتر دیده می‌شود. یکی از ترین‌هایش همین است که پیشگام‌ترین سازمان در فعالیت‌های قرآنی کشور است، چون ارتشیان سرفراز از سربازان ولایت هستند و زیر پرچم ولی‌فقیه فعالیت می‌کنند و تنها ارتشی در جهان است که تحت لوای پرچم قرآن و ولایت‌فقیه، مأموریت خود را قرآن‌بنیان انجام می‌دهد.

ارتش جمهوری اسلامی ایران تنها ارتشی است که در دنیا جز در مقابل استکبار و زورگویان اسلحه‌اش به کار گرفته نمی‌شود و همواره اسلحه‌اش برای دفاع از مظلوم به کار می‌رود. در روی اسلحه هر ارتشی کلمه مبارک توحیدی «لا اله الا الله محمد رسول الله علی ولی الله» حک شده و این باعث دلگرمی تمامی مسلمین و همه مظلومان است که الحمدلله پیشرفت‌های بسیار  خوبی هم در بُعد نظامی و هم در بُعد معنوی داشته است.

مسلماً فعالیت‌های قرآنی ما در بحث قرآن، عترت و نماز در ارتش موجب ارتقای روحیه، انگیزه و توان رزم ارتشیان شده است. یاد می‌‌کنم از امام راحل و عظیم‌الشأن که این بزرگ و این مرجع جامع‌الشرایط و این احیاگر مجدد اسلام، این راه روشن را در مقابل همه مردم ما، همه نیروهای مسلح کشور قرار دادند که این خان نعمت در سراسر ارتش گسترده شده است.

ایکنا ـ درباره میزان اهمیت فعالیت‌های قرآنی در کنار سایر فعالیت‌های ارتش و اهتمام فرماندهان به این امر بگویید.

سرهنگ میدانی: اگر ما به تعالیم اهل‌بیت(ع) و سیره رفتاری پیامبر اکرم(ص) نگاه کنیم، می‌بینیم روش‌های برخورد پیامبر(ص) با زندانیان و اسیران در پیروزی غزوه‌ها و جنگ‌ها به اندازه‌ای بود که اگر آنها خواندن و نوشتن می‌دانستند، در قبال آموزش آن به مسلمانان آنها را آزاد می‌کردند. این نگاه آنها در علم‌آموزی است. همچنین در زمینه قرآن‌آموزی بسیاری از صحابه‌شان پیامبر اکرم(ص) که سواد قرآنی داشتند به آموزش قرآن به سایر مسلمانان می‌پرداختند.

ارتش ما یک ارتش مکتبی و اسلامی است و با سایر ارتش‌های دنیا تفاوت دارد. بنابر این تعالیم قرآن کریم و بحث اهل‌بیت(ع) و سیره رفتاری و گفتاریشان جزء اولویت‌های کاری ماست و انسان هم موجودی ذوابعاد محسوب می‌شود، چنانکه در روایات داریم که بخشی از اوقات زندگیتان را به کار و فعالیت بپردازید و بخش دیگر را به معنویات و تفریح و بخشی نیز به استراحت بگذارید.

بنابراین ارتشیان زمانی که در جبهه‌ها و مشغول عملیات نظامی هستند، مصمم هستند و با پشتوانه قرآن و تعالیم قرآنی وظیفه‌شان را انجام می‌دهند و هنگامی که فراغت پیدا می‌کنند، آموزش و فراگیری قرآن و شرکت در مسابقات قرآن، شرکت در مسابقات حدیث جزء برنامه‌های معمول آنهاست و هیچ منافاتی با هم ندارد و این موارد موجب می‌شود تا توان رزم نیروهای ارتش را افزایش دهد.

ایکنا ـ قریب به سه سال از استقلال اداره قرآن، عترت و نماز از زیرمجموعه معاونت فرهنگی و روابط عمومی ارتش می‌گذرد. چقدر سعی شده است تا از تجربیات مدیران گذشته دارالقرآن ارتش بهره‌ بگیرید؟

سرهنگ میدانی: بهتر است یادی کنم از مدیران گذشته قرآنی در سازمان عقیدتی ـ سیاسی، ادارات عقیدتی ـ سیاسی‌، ادارات پنجگانه نیروی زمینی، نیروی پدافند هوایی، نیروی هوایی، نیروی دریایی و ستاد ارتش که از همان روزهای آغازین انقلاب اسلامی که برنامه‌های قرآنی مدون شد، مسئولیت‌هایی را به عهده داشتند.

نخستین فردی که به جد وارد سازماندهی مدیریت قرآن شد «مرحوم سیروس بابایی» بود که سال گذشته بر اثر بیماری کرونا از دنیا رفتند. مرحوم حجت‌الاسلام محمدی‌پیام و حاج آقا یعقوبی نیز از دیگر مدیران قرآنی بود که یاد آنها خالی از لطف نیست.

با استقلال اداره قرآن، عترت و نماز دارای اختیارات بیشتری شدیم و ارتباط این اداره با ریاست سازمان عقیدتی ـ سیاسی بیشتر شد و ساختار، نیروی انسانی و امکاناتش گسترش پیدا کرد و در حوزه اجرای دستورات و منویات ریاست محترم سازمان و برنامه‌ها و راهبردهای سازمان فاصله با ریاست سازمان کم شد.

در حال حاضر فعالیت‌هایمان را در بخش قرآنی، مسابقات قرآن، فرهنگ عمومی قرآن، عترت و نماز برای جامعه مخاطبمان، کارکنان و خانواده‌هایشان گسترش داده‌ایم. در بخش عترت به جد به بحث نهج‌البلاغه پرداختیم که از سوی بنیاد نهج‌البلاغه از ریاست سازمان عقیدتی ـ سیاسی تجلیل شد. همچنین به بخش مهدویت و شناخت معارف مهدوی و امام‌شناسی پرداختیم که اختتامیه دوره مهدویت و نهج‌البلاغه به میزبانی ستاد نداجا برگزار شد. بخش حدیث را نیز گسترده کردیم. در زمینه نماز هم تفاهم‌نامه خوبی را با ستاد اقامه نماز امضا کردیم. الحمدلله افق خوبی را در حفظ و قرائت قرآن و سایر برنامه‌های آموزشی ترسیم کردیم.

سرهنگ دوم تاج: این استقلال، برکت دیگری نیز داشت، اینکه فعالیت‌های قرآنی در سازمان عقیدتی ـ سیاسی به صورت متمرکز انجام شد. پیش از این بخشی از فعالیت‌های قرآن در معاونت تربیت و آموزش ارتش و بخشی از فعالیت‌های تبلیغی نیز در معاونت فرهنگی و روابط عمومی انجام شد، اما با استقلال اداره قرآن، عترت و نماز فعالیت‌ها از دو معاونت جدا شد و به صورت متمرکز در این اداره در حال اجراست.

ایکنا ـ با توجه به برگزاری چهل دوره مسابقات قرآن کارکنان پایور و وظیفه و بیست و یک و بیست و دو دوره مسابقات دانشجویان و بانوان شاغل و خانواده‌ها، آیا طی این سال‌ها شاهد نوآوری بودیم؟

سرهنگ دوم تاج: بخشی را با عنوان تربیت قاریان، با استقلال اداره قرآن، عترت و نماز پیگیری می‌کنیم که برکاتی داشته است. طی مشورت‌هایی که با اساتید و صاحب‌نظران این عرصه داشتیم، به اتفاق گفتند که قرائت از تقلید شروع می‌شود. چنانکه فردی می‌خواهد وارد حوزه قرائت قرآن شود، باید از تقلید از قاریان برتر جهان اسلام شروع کند و پایه نخستش تقلید است. لذا ما در مسابقات سال گذشته در رشته قرائت تحقیق ویژه فرزندان دختر و پسر در دو مقطع پایین و بالای 15 سال، قرائت تقلیدی را اضافه کردیم.

مجموعه‌ای از فایل‌ها از اساتیدی چون مصطفی اسماعیل، محمدصدیق منشاوی و استاد عبدالباسط در اختیار فرزندان کارکنان گذاشتیم تا یک سال تحت نظارت اساتید بر روی آن کار کنند و سپس به صحن مسابقات آمدند و شاهد اجراهای جذاب و تلاوت‌های اثرگذار از فرزندان بودیم. به دلیل اثرگذاری این امر، همین موضوع را دانشکده‌های افسری تسری دادیم و شاهد شکوفایی قرائت تحقیق در بین دانشجویانمان بودیم.

ایکنا ـ چند سالی است که شاهد افزوده شدن رشته حفظ یک جزء به بدنه مسابقات ارتش هستیم؟

سرهنگ دوم تاج: بله، رشته حفظ یک جزء به دلیل ایجاد انگیزه میان مخاطبان و کوتا‌ه‌ کردن پله‌های حفظ، تقریباً از دو سال گذشته به مسابقات اضافه کردیم. این اقدام برکات بسیار زیادی داشت و تعداد زیادی متقاضی رشته حفظ یک جزء را داشتیم. قطعاً اگر می‌خواستیم با حفظ سه یا پنج جزء مسابقات را جلو ببریم، این انگیزه کم بود تا نفر بتواند در مسابقات شرکت کند، اما در حال حاضر حافظ با حفظ 20 صفحه از قرآن می‌تواند در مسابقات ارتش شرکت کند.

در زمینه قرائت تقلیدی این موضوع به مسابقات قرآن نیروهای مسلح تسری پیدا کرد. این موضوع را بین همکاران در سازمان‌های قرآنی نیروی‌های مسلح، سپاه، ارتش، وزارت دفاع و فراجا مطرح کردیم در دفتر عقیدتی ـ سیاسی فرماندهی کل قوا مطرح کردیم. سپس موافقت و تصویب شد تا مسابقات قرآن فرزندان زیر 15 سال در مسابقات قرآن سال آینده نیروهای مسلح (که به میزبانی فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود) به صورت قرائت تقلیدی باشد.

ایکنا ـ آئین‌نامه مسابقات قرآن ارتش چقدر با آئین‌نامه مسابقات سازمان اوقاف هماهنگی دارد؟

سرهنگ میدانی: یکی از برنامه‌ها در اداره قرآن، عترت و نماز (که از سالیان گذشته نیز بوده است)، تعامل با سازمان‌های قرآنی دانشگاهیان کشور است. برای مثال در مرحله انعقاد تفاهم‌نامه با آستان قدس رضوی در زمینه مهد‌الرضاها هستیم، در مرحله تفاهم با شورای عالی قرآن هستیم، در بحث حضور در نمایشگاه با وزارت ارشاد تعامل داشتیم و... .

سازمان اوقاف و امور خیریه نیز متولی برگزاری مسابقات قرآنی در کشور، چند سالی است که ستاد عالی مسابقات را پایه‌گذاری کرده‌اند. پیش از این مرکز امور قرآنی اوقاف در زمان آقای قره‌شیخلو، تعامل خوبی با ما داشت و چه هنگامی که متصدی این امر بودند و چه زمانی که ریاست سازمان دارالقرآن را داشتند، منشأ خیر بودند. پس از ایشان در زمان آقای دکتر مجیدی‌مهر نیز تعامل خوبی برقرار است. همچنین ستاد عالی مسابقات چند سالی است که نماینده و ناظری را برای بررسی ابعاد مختلف مسابقات قرآن ارتش اعزام می‌کند. سه سال است که ارتش جزء یکی از سازمان‌های برتر کشور در نظم، برنامه‌ریزی و برگزاری مسابقات قرآن بوده است.

یکی از کارهای انجام‌شده، اصلاح آیین‌نامه است. ما هر سال آیین‌نامه خود را متناسب با آیین‌نامه مسابقات قرآن اوقاف به‌روزرسانی می‌کنیم و با توجه به مخاطبان (دانشجویان، خانواده‌ها و کارکنان پایور و وظیفه) بومی‌سازی می‌کنیم، اما باید دقت کنید که کلیات آئین‌نامه مسابقاتمان در بحث نحوه امتیازدهی، فرم‌های داوری یا سایر آیتم‌ها هماهنگ با آیین‌نامه مسابقات قرآن سازمان اوقاف است.

مسلماً یکسری مسائل در ارتش است که با توجه به مقدورات خودمان در ارتش کار می‌کنیم؛ برای مثال زمانی مسابقات را در کنار مضجع نورانی حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) برگزار می‌کنیم و زمانی دیگر در خزرآباد و... بنابراین متناسب با این موارد باید دستورالعمل‌ها و اجرای مسابقات را پیش ببریم. به طور کلی مسائل تخصصی و فنی آیین‌نامه مسابقات قرآن ارتش همان است که در آیین‌نامه مسابقات قرآن سازمان اوقاف وجود دارد.

ایکنا ـ چند سالی است که میزبانی مسابقات قرآن به ادارات پنجگانه داده شده است. درباره دلایل آن و نحوه تعامل ادارات بگویید.

سرهنگ میدانی: مرحله مقدماتی و سراسری مسابقات از ابتدا به میزبانی هر کدام از ادارات انجام می‌شود، اما مرحله نهایی مسابقات قرآن ارتش به میزبانی سازمان عقیدتی ـ سیاسی ارتش و اداره قرآن، عترت و نماز بود که طی تصمیم و تدابیر اندیشیده‌شده این امر به میزبانی ادارات در هر دوره برگزار می‌شود. چند دلیل وجود دارد؛ ایجاد تنوع در مسابقات و از بین بردن یکنواختی آنها، ارتقای کیفیت مسابقات، بهره‌مندی از امکانات ادارات در شهرهای مختلف و فراهم کردن امکانی برای استفاده از آن امکانات در مشهدالرضا، شمال کشور و...، ایجاد انگیزه در متسابقان و مشارکت جدی فرماندهان قرآنی ارتش (هنگامی که مسابقه‌ای به میزبانی اداره‌ای برگزار می‌شود، فرماندهی محترم آن نیرو با تمام توان پای کار می‌آید).

ایکنا ـ در ترکیب هیئت داوران مسابقات قرآن ارتش، خلأ بهره‌مندی کامل از پیشکسوتان قرآنی ارتش دیده می‌شود. آیا این امکان فراهم نیست یا از سوی ستاد عالی مسابقات و ناظر این ستاد با مشکل روبه‌روست؟

سرهنگ دوم تاج: در خصوص داوری مسابقات، بد نیست گریزی بزنیم که طرح سطح بندی داوران و اساتید که چند سالی است از سوی مرکز امور قرآنی اوقاف انجام می‌شود. فهرستی از تمام داوران سراسر کشور مشخص است که دارای این مدرک هستند. ما هم چون این طرح را قبول داریم، بهتر است از فردی برای داوری استفاده شود که دارای مدرک باشد. بنابراین خودمان را مقید کردیم تا از این فهرست استفاده کنیم و آن را سرلوحه کارمان قرار دهیم. همچنین بخشی از اساتید قرآنی ارتش در این آزمون شرکت و مدرک دریافت کردند؛ به طور مثال جناب محمدجواد جاوری در رشته وقف و ابتدا، استاد نصیری در رشته لحن، استاد ابوالفضل قدیانی در رشته تجوید و جناب منصور آقامحمدی در رشته تجوید و چند نفر از بانوان نیز توانستند مدرک داوری بگیرند.

مسابقات قرآنی ارتش دارای مراحل یگانی، منطقه‌ای، در سطح نیرو(سراسری) و مرحله آجاست. مسابقات مرحله آجا(نهایی) در حکم مسابقات کشوری تعریف شده است. بنابراین ملزم هستیم تا از داوران سطح یک و دو استفاده کنیم.

ایکنا ـ ارتش نیز ملزم است تا از داورانی استفاده کند که در طرح ارزیابی سازمان اوقاف شرکت کردند؟

سرهنگ دوم تاج: بله، خودمان را ملزم می‌دانیم تا از آنها استفاده کنیم. ضمن اینکه به لحاظ تخصصی ایجاب می‌کند، چون سطح مسابقات نهایی ارتش در مرحله بالایی است. بنابراین باید از داوران حرفه‌ای استفاده کنیم. همچنین در ارزیابی و نظارتی که از سوی ستاد عالی مسابقات انجام می‌شود، امتیاز مثبت لحاظ نمی‌شود. در مسابقات سطح نیرو و منطقه‌ای و یگانی از اساتید پیشکسوت داخلی استفاده می‌کنیم و خواهیم کرد.

ایکنا ـ کمی درباره آیین‌نامه تشویق نیروهای مسلح توضیح دهید.

سرهنگ میدانی: آیین‌نامه تشویق مسابقات قرآن نیروهای مسلح ویژه حافظان و قاریان در خرداد 1376 از سوی ستاد کل نیروهای مسلح پیشنهاد شد و به تأیید مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا رسید و در حال اجراست.

بیشتر بخوانید: 

• حائزین رتبه‌ در مسابقات قرآن آجا از مزایای ترفیع درجه برخوردار شوند
• تشویق و دستورالعمل‌های حمایت و پشتیبانی از نهضت حفظ قرآن در نزاجا
• چشم‌انداز فعالیت‌های قرآنی ارتش رونمایی شد 

در این آیین‌نامه به حافظان کل قرآن کریم، 10 و 20 جزء در دو بخش کارکنان پایور و وظیفه، ارشدیت و تشویق‌هایی چون تعیین محل خدمت در سربازان و مرخصی تشویقی دو ماه و یک ماه در نظر گرفته شده است و اجرا می‌شود. در زمینه قرائت نیز نفر اول مسابقات قرآن نیروهای مسلح 12 ماه ارشدیت، رتبه دوم 9 ماه ارشدیت و نفر سوم شش ماه ارشدیت دریافت می‌کند. برای بخش سربازان در آن آئین‌نامه در بخش قرائت، تشویق پیش‌بینی نشده است، چون ارشدیت برای سربازان معنا ندارد. به عبارت دیگر وقتی این مراحل تشویقی اعمال شود، خدمت سربازی آنها تمام خواهد شد.  جناب سرهنگ جاوری، که در سی و نهمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن حائز رتبه شدند، همه ارشدیت خود را در رشته قرائت تحقیق و ترتیل گرفته و چون در این مسابقات رتبه کسب کرده است، ارشدیت خود را دریافت می‌کند.

ایکنا ـ درباره بحث تشویق ارشدیت برای دانشجویان دانشگاه‌های ارتش هم صحبت کنید.

سرهنگ میدانی: دانشجویان دانشگاه‌ها نیز جزء کارکنان پایور محسوب می‌شوند. بنابراین اگر این دانشجویان در رشته‌های قرائت و حفظ حائز رتبه شوند، برای آنها نیز متناسب با آیین‌نامه تشویقی و ارشدیت عمل می‌شود. اگر بخواهد این امر به بخش سربازان تسری کند، نیازمند بازنگری در مراجع بالاتر، دفتر عقیدتی ـ سیاسی مقام معظم کل قواست تا این پیشنهاد از سوی ستاد کل مطرح شود. البته در بازنگری آیین‌نامه شاهد اتفاقات خوبی بودیم؛ چنانکه به منظور تحقق سهم ارتش از منویات مقام معظم رهبری در خصوص تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن به حفظ یک جزء هم ارشدیت داده شد؛ یعنی اگر فردی یک جزء قرآن را حفظ کند، یک ماه ارشدیت دریافت می‌کند و اگر دو جزء را حفظ کند، دو ماه ارشدیت دریافت می‌کند و این امر تا حفظ پنج جزء ادامه دارد و مصوبه خوبی بود که به منظور تشویق و کوتاه کردن پله‌های رسیدن به حفظ کل ابلاغ شد.

ایکنا ـ درباره مسابقات حفظ قرآن نیروهای مسلح ایران و ارتش عمان با عنوان «مسابقات دوستی» سخن بگویید.

سرهنگ میدانی: مسابقات ایران و عمان براساس تفاهم‌نامه دوستی بین نیروی مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران و ارتش سلطنتی عمان چندین سال است که منعقد شده است. عمان در ضلع جنوبی تنگه هرمز و ایران در ضلع شمالی آن واقع است و اهمیت استراتژیک تنگه هرمز بر کسی پوشیده نیست. بنابراین مناسبات ما با همسایه‌ها براساس دوستی و برادری و حُسن همجواری است.

عمان به عنوان یک کشور دوست و برادر با ما تفاهم‌نامه‌ دوستی دارد و در بخش‌های مختلف همچون ورزش است. یکی از بندهای آن برگزاری مسابقات قرآنی بین ارتش جمهوری اسلامی و عمان است. این مسابقات از حدود 13 سال پیش آغاز شد. چون نیروهای مسلح یک ید واحده‌ هستند و تحت لوای یک پرچم و تحت نظارت منویات مقام معظم رهبری فعالیت می‌کنند، همیشه منتخبان نیروهای مسلح به این مسابقه اعزام می‌شوند. نخستین دوره‌ آن در ایران و به میزبانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران برگزار شد. بین نیروهای مسلح ایران تفاهم‌نامه‌ای منعقد شد که هر سال که نیرویی میزبان است، سال بعد سرپرست اعزام تیم به عمان را عهده‌دار شود. این مسابقات هر 18 ماه برگزار می‌شود.

ایکنا ـ رشته‌های این مسابقه فقط حفظ کل است؟

سرهنگ میدانی: خیر، در چهار رشته حفظ کل، 20، 10 و 5 جزء برگزار می‌شود. آنها معمولاً در بخش قرائت در مقابل قاریان ایرانی چندان حرفی برای گفتن ندارند. در بخش حفظ 80 درصد از منتخبان از بین نیروهای مسلح است. برای همین گروه‌های تکراری نمی‌فرستیم و دسته‌بندی کرده‌ایم و همواره به دلیل سطح قرآنی ارتش و نیروهای مسلح حائز رتبه می‌شویم که به برکت انقلاب اسلامی است.

ایکنا ـ گروه نیروهای مسلح ایران در این مسابقات متشکل از چند نفر است؟

سرهنگ میدانی: در هر مسابقه‌ای 12 شرکت‌کننده در چهار رشته داریم. البته برخی از سال‌ها به دلیل عدم آمادگی حافظان ارتش عمان در رشته حفظ 20 جزء در اجزای پایین‌تر برگزار شد.

ایکنا ـ این امر نشان‌دهنده تعامل خوب نیروهای مسلح ایران با ارتش عمان است؟

سرهنگ میدانی: بله، مهم نیست دو جزء کمتر یا بیشتر. مهم برگزاری مسابقات دوستانه است که برکات خوبی داشته است. در دوره‌ای آنها را در حواشی مسابقات به شمال کشور بردیم. خیلی جالب بود یکی از حافظان آنها گفت: «ایران جنة فی الارض». آن زمان نمی‌دانستیم چرا این حرف را می‌زند. هنگامی که به عمان رفتیم دیدیم واقعاً چه کشور خوبی داریم و باید قدردان نعمت‌ها و زیبایی‌های آن باشیم.

ایکنا ـ تاکنون چند دوره از این مسابقات برگزار شده است؟

سرهنگ میدانی: تاکنون هشت دوره از این مسابقات برگزار شده است و اگر در سال 1402 زمینه برگزاری آن فراهم شود، شاهد برگزاری نهمین دوره به میزبانی سپاه پاسداران هستیم.

ایکنا ـ از دیگر افتخارات ارتش، پایه‌گذاری مسابقات قرآن ارتش‌های اسلامی از سال 72 بوده است. در این باره توضیح دهید.  

سرهنگ میدانی: این هم یکی از افتخارات ارتش جمهوری اسلامی ایران است. انصافاً برگزاری مسابقات ارتش‌های اسلامی در سال 72 در مسجد امام خمینی(ره) ستاد مشترک آن زمان(درحال حاضر ستاد آجا شده) برگزار شد و ارتش مقام اول را به خودش اختصاص داد. سال 75 دومین میزبانی را داشتیم و در سال 79 بیش از 29 کشور اسلامی را به این مسابقات به میزبانی ستاد ارتش دعوت کردیم. خاطرم هست میزبانی یک دوره را پاکستان عهده‌دار شد.

بعد از اینکه سه دوره ایران میزبان این مسابقات بود، حدود سال 80 عربستان به فکر افتاد که میزبانی این مسابقات را عهده‌دار شود و در آن زمان به سرپرستی ارتش، دونفر از کارکنان سپاه پاسداران در رشته حفظ به عربستان رفتند و حافظان نیروهای مسلح رتبه کسب کردند و عربستان در همان مسابقات حائز رتبه پنجم شد. یک دوره نیز (حدود 10 سال گذشته) مسابقات قرآن ارتش‌های اسلامی را با حضور 16 کشور به میزبانی سپاه پاسداران در تهران برگزار کردیم، اما پس از آن به دلیل فعل و انفعالاتی که در منطقه شاهد هستیم، این مسابقات برگزار نشد و امیدواریم با برطرف شدن موانع دوباره برگزار شود.

ایکنا ـ چند سالی است که این مسابقات برگزار نمی‌شود؟

سرهنگ میدانی: قریب به هفت یا هشت سال.

ایکنا ـ پس ارتش را می‌توان پیشگام برگزاری مسابقات میان نیروهای مسلح ج.ا.ا دانست؟

سرهنگ میدانی: بله، برگزاری 42 دوره مسابقات قرآن کارکنان پایور و وظیفه، 21 دوره مسابقات قرآن دانشجویان دانشگاه‌های ارتش و 22 دوره مسابقات قرآن بانوان شاغل و خانواده‌ها را در پرونده قرآنی‌مان داریم.

ایکنا ـ چشم‌انداز فعالیت‌های قرآنی ارتش در افق 1414 در تیر 1399 رونمایی شد. در این باره سخن بگویید.

سرهنگ میدانی: یکی از سیاستگذاری‌ها این است که نماینده دفتر عقیدتی ـ سیاسی فرماندهی کل معظم قوا در جلسات متناسب با فعالیت‌های قرآن شرکت می‌کند؛ یعنی نیروهای مسلح هر کدام به صورت مجزا در آن جلسات شرکت نمی‌کنند و یک نماینده از نیروهای مسلح در آنجا حضور خواهند داشت و این مسئولیت به عهده معاونت تبلیغات و روابط عمومی دفتر عقیدتی ـ سیاسی فرماندهی معظم کل قواست و نماینده آنها در این جلسات شرکت می‌کند و سیاست‌های کلی که در جلسات مطرح و تصویب می‌شود به نیروهای مسلح ابلاغ خواهد شد.

ایکنا ـ چقدر عملکرد شورای عالی قرآن نیرو‌های مسلح مؤثر است؟

سرهنگ میدانی: بسیار. شورای عالی قرآن نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران با تدبیر سردار سرلشکر باقری، ریاست ستاد کل نیرو‌های مسلح و هماهنگی همه فرماندهان و روحانیون عقیدتی ـ سیاسی‌ شکل گرفت.

بیشتر بخوانید: 

• شکل‌گیری فصل جدیدی از فعالیت شورای عالی قرآن نیرو‌های مسلح + صوت

سیاست‌های کلی نیروهای مسلح در خصوص امور قرآنی در آنجا تعیین می‌شود، به طوری که در اولین و دومین جلسه آن قرار شد نمایشگاه دستاوردهای قرآنی نیروهای مسلح برپا شود و مهمترین برکتش این بود که ستاد کل نیروهای مسلح وارد بحث شد.

ایکنا ـ فرمانده کل قوا در سخنان اخیرشان بر جهاد تبیین و شبهه‌زدایی از ذهن مخاطبان تأکید کردند. ارتش در این زمینه چه وظیفه‌ای دارد؟ آیا می‌تواند نقش‌آفرین باشد؟

سرهنگ میدانی: نکته اولی که در جلسات به مدیرانم و مسئولان قرآنی‌ام می‌گویم این است که اولاً، باید بدانیم در زمینه جهاد تبیین چه چیزی را تبیین کنیم؟ باید دستاوردهای انقلاب اسلامی را برای جوانان بازگو کنیم. مقام معظم رهبری فرمودند: «بعضی از جوان‌های ما از 20 سال پیش اطلاعی ندارند، چه برسد به جریانات و رخدادهای اول انقلاب». بنابراین ما وظیفه داریم دستاوردهای انقلاب اسلامی را به  نسل جوان ارائه کنیم، به نحوی که نسل جوان ما حقیقت را از غیرحقیقت تشخیص دهند و در دام دشمن نیفتند و گرفتار نشوند. ثانیاً، جوانان به عنوان نیروی پیشران انقلاب با توانمندی انقلاب اسلامی را پیش ببرند.

اگر امروز در ارتش فرماندهان قرآنی داریم که هنگام نوشتن دستورالعمل‌های قرآنی در زیر نامه می‌نویسند «جان من فدای قرآن؛ هر چه امکانات هست در اختیار مسابقات قرآن قرار دهید»، یعنی دستاوردهای انقلاب اسلامی باید براساس جهاد تبیین جوانان بدانند. اگر در ارتش، تعداد حافظان قرآن از یک جزء تا کل قرآن از 31 هزار نفر در بین کارکنان و خانواده‌ها عبور کرد، این از دستاوردهای انقلاب اسلامی است.

امروزه در ارتش هر روز هزار و 550 وعده نماز صبح، ظهر و شب به جماعت خوانده می‌شود و در بعضی از نمازهای جماعت بیش از هزار نفر در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی ارتش حضور دارند. این امر به برکت ارتش جمهوری اسلامی ایران است. اگر امروز در ارتش بیش از 50 هزار فعال تخصصی قرآن در حفظ و قرائت داریم، به برکت انقلاب اسلامی و از دستاوردهای انقلاب اسلامی است.

برگزاری کلاس‌های قرآن در سه‌شنبه‌ها، کرسی‌های تلاوت قرآن و محافل قرآنی در ایام ماه مبارک رمضان و سایر ایام مناسبتی، برگزاری جشنواره حدیث و... از دستاوردهای انقلابی ارتش است. کدام ارتش در دنیا با این حجم از فعالیت معنویت وجود دارد؟ سربازان و فرماندهانمان در ارتش، آموزش‌دیده مکتب قرآن هستند و در مکتب اهل‌بیت(ع) درس آموخته‌اند و هر خطری میهن اسلامی را تهدید کند در صف اول خدمت‌رسانی هستند. چنانکه فرماندهی کل قوا در دیدار جمعی از فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش در بهمن‌1401 گفتند: «امروز ارتش عزیز است؛ هم پیش مردم عزیز است، هم پیش مسئولان عزیز است. مورد اعتماد است؛ هم مورد اعتماد مردم است، هم مورد اعتماد مسئولان است». اینها برای ما افتخار است و باید در قالب جهاد تبیین برای عموم مردم تشریح شود. همچنین مرزها و سرحدات امن است. ارتش به برکت انقلاب و با پرچم قرآن به مرحله‌ای از توانمندی رسیده است که هیچ کشوری نمی‌تواند به فکر حمله نظامی به کشور عزیزمان باشد.

ایکنا ـ درباره نقش ارتش در فرمایش رهبری «هر مسجد یک پایگاه قرآنی» سخن بگویید.

سرهنگ دوم تاج: همه فعالیت‌های قرآنی در مساجد انجام می‌شود، یعنی هنگامی که در یگان‌های ارتش یا کوی سازمانی سراغ کلاس‌های قرآنی را بگیرید، شما را به مساجد یگان‌ها و کوی‌های سازمانی راهنمایی می‌کنند و در صحن شبستان یا در مؤسساتی در کنار مساجد مشغول برگزاری کلاس قرآن هستند.

در عین حال دستورالعملی با عنوان «هر مسجد، یک پایگاه قرآنی» نوشته شده است و خود را مکلف کردیم تا تمامی مساجد باید علاوه بر کلاس‌های تخصصی، جلسه قرائت را پس از نماز برپا کنند و جلسه عمومی قرآن را در مساجد تشکیل دهند.

ایکنا ـ درباره برون‌داد فعالیت‌های قرآنی ارتش با فعالیت‌های سیاسی ارتش نیز صحبت کنید.

سرهنگ میدانی: کارکنان و فرماندهان ارتش به بلوغی رسیده‌اند که حتی به مسائل سیاسی اهمیت ویژه‌ای می‌د‌هند، حضور به موقع در صحنه‌های مختلف سیاسی حاکی از این است که همواره ارتش در این امر پیشقدم بوده است.

ایکنا ـ درباره سایر طرح‌های قرآنی چون تنویر یا طرح رهپویان گزارشی را ارائه دهید.

سرهنگ دوم تاج: هشت دوره طرح «تنویر» با رویکرد سبک زندگی قرآنی طی همکاری با مجموعه‌ درس‌هایی از قرآن در سال‌های گذشته در یگان‌های ارتش برگزار شد. طی این طرح هر سال یک سوره چون لقمان، کهف، حجرات و ... همراه با نکات تفسیری و تدبر آن ویژه خانواده‌ها (فرزندان بالای 18 سال، بانوان شاغل و همسران) و کارکنان چاپ می‌شد، به طوری که در آخرین دوره این طرح شاهد برگزاری آن با شرکت 160 هزار نفر بودیم.

امسال رویکرد ما در اجرای این طرح تغییر کرد و این طرح به «خانه‌های قرآنی» تبدیل شد. هدف ما از اجرای آن طرح این بود که تمام اعضای خانواده(بدون محدودیت سنی) به فراخور سن خود بتوانند از سفره قرآن متنعم شوند. این طرح که امسال نخستین دوره اجرای آن است با همکاری مؤسسه درس‌هایی از قرآن در حال اجراست و طی آن دو کتاب «دلبری دلبران» ویژه کارکنان پایور و همسرانشان با موضوع آداب و آیین همسرداری از منظر قرآن و «دل به دل راه دارد» با موضوع انتخاب همسر ویژه جوانان مجرد دربردارنده مشاوره‌هایی از قرآن توزیع شده‌اند.

برای سال آینده چهار جلد کتاب را در قالب این طرح برای گروه‌های مختلف سنی فرزندان خردسالان، متوسطه اول، متوسطه دوم و بالای 18 سال تعیین کردیم تا فرزندان متناسب با آیات قرآنی که آموزش دیده‌اند، نمایش کوتاهی را اجرا کنند، شعر بگویند یا نقاشی کنند. بنابراین فضا را کمی جشنواره‌ای کردیم تا همه فرزندان خانواده‌ها بتوانند در این طرح شرکت کنند.

ایکنا ـ با توجه به منویات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه «تکریم قهرمانان قرآنی راهی برای همانی شدن آن است»، برای معرفی قهرمانان قرآنی ارتش و تکریم آنها برنامه‌‌ای دارید؟

سرهنگ میدانی: به طور معمول در آیین‌ها‌ی تجلیل از برگزیدگان مسابقات بخشی به عنوان تکریم از اساتید و پیشکسوتان قرآنی نیز هست. در کنار آن برای بازنشستگان طی ابلاغ جدید از اصطلاح اعضای وابسته سازمان استفاده می‌شود(یعنی نیروهای مسلح از اعضای وابسته به سازمان‌اند و از نیروهای مسلح جدا نیستند). در مسائل قرآنی نیز به ادارات ابلاغ کردیم که خانواده‌های بازنشستگان یا اعضای وابسته می‌توانند در مسابقات تا مرحله ادارات و در جشنواره حدیث شرکت کنند.

همچنین در هر اداره بخشی با عنوان تجلیل از پیشکسوتان داریم و از تجربیات پیشکسوتان در بخش‌های مختلف، جلسات و... بهره‌مند می‌شویم و از آنها جدا نخواهیم شد، چنانکه همچنان از محضر اساتیدی چون عباس سلیمی، رضا میرموسایی، دهقان‌زاده و رجبی بهره‌مند می‌شویم.

ایکنا ـ صحبت پایانی.

سرهنگ میدانی: تشکر می‌کنم که فرصتی برای معرفی دستاوردهای قرآنی ارتش فراهم شد.

سرهنگ دوم تاج: از ایکنا متشکرم که مجالی برای ارائه گزارش از عملکرد قرآنی ارتش مهیا کرد.

گفت‌وگو از سمیرا انصاری