علاقه وافر کودکان و نوجوانان به دیدن انیمیشن و فیلم بر کسی پوشیده نیست اما فیلمها، سریالها و انیمیشنهای تولید شده در کشورهای مختلف جهان چه تأثیری بر کودکان ایرانی دارد؟ آیا این فیلمها و انیمیشنها با توجه به محتوای خشونت آمیز و داستانهای مبتنی بر فرهنگی متفاوت میتواند تأثیر تخریبی بر ذهن و روان بچههای ما داشته باشد؟ اگر بله؛ چطور میتوان این آسیبها را به حداقل رساند و یا از بروز آنها پیشگیری کرد.
ایکنا، برای رفع نگرانی و دغدغه خانوادههای ایرانی در این زمینه به تولید کلیپهای تخصصی آموزشی اقدام کرده است. حسین حقپناه، کارشناس سواد رسانهای طی 12 جلسه به بیان دانستنیهای انیمیشنی برای خانوادهها میپردازد.
حسین حق پناه در ششمین قسمت از این مجموعه به موضوع «ترس؛ پرتکرارترین شاخص در نظام ردهبندی» پرداخته که مشروح آن را در ادامه میخوانیم و مشاهده میکنیم.
یکی از پرتکرارترین سؤالات این است که بچه من یک فیلم را دیده است و شب خوابش نمیبرد، چه کار کنیم؟ یا اینکه گفته میشود بچه نوجوان ما علاقه زیادی به دیدن فیلم ترسناک دارد و تحت تأثیر همسالان خود است و آیا این موضوع آسیبی دارد یا خیر و اینکه منِ والد چگونه باید با او روبرو شوم؟
جالب است بدانید که بعد از خشونت یکی از پرتکرارترین شاخصها در نظامهای ردهبندی جهانی ترس است. ترس مهم است چون سبب اضطراب فرزند ما میشود و اضطراب میتواند اختلالهای رشدی و روانشناختی و تربیتی متعددی را برای فرزندان ایجاد کند. برای همین است که گفته میشود تا حد امکان نباید بچههای ما ترس ناخواسته و کنترل نشده داشته باشند و فیلمها انیمیشنها گاهی اوقات این را ایجاد میکند.
علت اینکه در فیلمها صحنههای ترسناک ساخته میشود این است که ترس بخشی از وجود انسان است و غرایز انسان و هورمونها هنگام ترس ترشح میشود؛ تا وقتی که ترس کنترل شده باشد و آسیب جدی نزند مایه نشاط ما نیز میشود زیرا این ترس تبدیل به هیجان میشود.
ماجرا از جایی شروع میشود که سازندگان فیلمها و انیمیشنها لزوماً به فکر سلامت روانی و رسانهای فرزندان ما نیستند و از این مورد عامل ترس به عنوان یک عامل جذابیت در قصه، داستان و فروش استفاده میکنند. بنابراین در وهله اول خانواده باید به این موضوع توجه کند که ترس در لایههای مختلف وجود دارد. اولین ترس به شکل بصری یا صوتی از طریق فرم منتشر و به سمت فرزندان ما ارسال میشود در نتیجه باید مشاهده کرد که فیلم یا انیمیشن صحنهای دارد که باعث ترس فرزند شود یا خیر. تشخیص صحنههای ترسناک خیلی سخت نیست یا به شکل ناگهانی اتفاق میافتد یا وجود شخصیتهای غیرطبیعی و فراطبیعی.
همچنین لازم است به لایه محتوایی هم دقت شود؛ زیرا گاهی اوقات تصاویر ترسناک نیستند، محتوا و رویهها و داستانها به شکلی پیش میروند که ترس و اضطراب در بچهها ایجاد میشود به طور خاص بچههای بین 3 تا 7 سال ترس از دست دادن را میتوانند درک کنند. اگر قصهای را داریم که مدام شخصیتهای درجه یک داستان از دست میروند یا در مخمصه جدی قرار میگیرند و فضای داستانی و بصری فیلم به گونهای تنگ و باریک میشود که فرزند ممکن است بترسد که چه بلایی سر این شخص در ادامه داستان میافتد و ذهن او مدام درگیر باشد ممکن است آسیبزا باشد و منجر به اضطراب فرد شود.
در پایان لازم است که بر این موضوع دقت کنیم که در موضوع ترس باید انتهای داستان را خیلی مورد توجه قرار دهیم؛ آیا در پایان فیلم همه این ترسها با یک تزکیه و آرامشی همراه میشوند یا هیجانات غالب میشود و ترس تمام نشدنی است و آرامشی در انتها نیست. اگر پایان فیلم این ترس حضور پیدا کند ممکن است فرزند در پایان فیلم و بعد از تماشا هم دچار مشکل شود.
انتهای پیام