شاخص‌های مثبت در انیمیشن‌ها برای کودکان + فیلم
با مطالعه قصه فیلم‌ها باید متوجه شویم که آیا در این فیلم‌ها پیام‌های مثبتی از جنس صداقت، همدلی، آزادمنشی، کمک به دیگران و ... وجود دارد که مورد تأکید قرار گیرد.
علاقه وافر کودکان و نوجوانان به دیدن انیمیشن و فیلم بر کسی پوشیده نیست اما فیلم‌ها، سریال‌ها و انیمیشن‌های تولید شده در کشورهای مختلف جهان چه تأثیری بر کودکان ایرانی دارد؟ آیا این فیلم‌ها و انیمیشن‌ها با توجه به محتوای خشونت‌آمیز و داستان‌های مبتنی بر فرهنگی متفاوت می‌تواند تأثیر تخریبی بر ذهن و روان بچه‌های ما داشته باشد؟ اگر بله؛ چطور می‌توان این آسیب‌ها را به حداقل رساند و یا از بروز آنها پیشگیری کرد.
خبرگزاری ایکنا، برای رفع نگرانی و دغدغه خانواده‌های ایرانی در این زمینه به تولید کلیپ‌های تخصصی آموزشی اقدام کرده است. حسین حق‌پناه، کارشناس سواد رسانه‌ای طی ۱۲ جلسه به بیان دانستنی‌های انیمیشنی برای خانواده‌ها می‌پردازد.
حسین حق‌پناه در دهمین قسمت از این مجموعه به موضوع «شاخص‌های مثبت» پرداخته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید و مشاهده می‌کنید.
در جلسات گذشته به سراغ شاخص‌های منفی و معیارهایی رفتیم که اگر در انیمیشن‌ها وجود داشته باشند، والدین و معلمان باید به آنها دقت کنند. اما برعکس این قضیه یعنی معیارهای مثبت نیز در این‌گونه فیلم‌ها و انیمیشن‌ها وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرده و تماشای آن را به فرزندان خود توصیه کرد.
اولین شاخص در این زمینه پیام‌ها هستند. پیام‌های مثبتی که از طریق فیلم و انیمیشن‌ها در اختیار فرزندان قرار می‌گیرد. این پیام‌ها خیلی در لحظات ویژه مورد استفاده نیستند بلکه ما باید به روند داستان دقت کنیم و می توانیم قصه را پیش از آن که فیلم را مشاهده کنیم، بخوانیم. این قصه‌ها در برخی از سایت‌ها وجود دارد که در زبان فارسی نظام‌های رده‌بندی سنی که وجود دارد خلاصه داستان را برای والدین به اشتراک می‌گذارند و می توان از آنها استفاده کرد.
با مطالعه قصه فیلم‌ها باید متوجه شویم که آیا در این فیلم‌ها پیام‌های مثبتی از جنس صداقت، همدلی، آزادمنشی، کمک به دیگران و ... وجود دارد که مورد تأکید قرار گیرد. خیلی از انیمیشن‌ها این پیام‌ها را در اختیار فرزندان ما قرار می‌دهند اما نکته اینجاست که فیلم‌ها ابزار خام هستند و این مسائل را در قالب یک قصه نمایش می‌دهند. این مسئله باید پالایش شده و به گونه‌ای فرآوری شود که در وجود کودک و نوجوان جانمایی شود که این موضوع با گفتوگو شدنی است. والدین باید قبل، بعد و حتی در حین فیلم از گفتوگو غافل نشوند.
پیام‌های مثبت معمولا از جنس فطری هستند یعنی خانواده‌ها می‌توانند تشخیص دهند که برخی فیلم‌ها در حال انتقال این پیام‌ها هستند. فقط باید دقت کنیم که بسیاری از اوقات این پیام‌ها کمتر از راه دیالوگ منتقل می‌شوند. تم داستان، روند داستان و اینکه شخصیت از کجا به کجا رسیده و برای موفق شدن چه کارهایی انجام می‌دهد و اینکه در ناکامی‌ها چگونه رفتار کرده و با شکست‌های خود چگونه روبه‌رو می‌شود، مهم است.
حتی فضای بصری داستان نیز بسیار تأثیرگذار است. برای مثال اگر فضای یکی داستان در ایران می‌گذرد و کشور ما را زیبا و مردم آن را صمیمی جلوه می‌دهد، این فیلم در حال انتقال پیام مثبت از طریق فضای بصری است و باید به این پیام مثبت توجه کنیم.
نکته و معیار مهمتر بعدی الگوهای مثبت هستند. باید توجه کنیم که قهرمانان فیلم‌ها چگونه تصویر شده‌اند. آیا ایشان دوست‌داشتنی و جذاب هستند و آیا از روش‌های درست و به هنجار برای موفق شدن استفاده می‌کنند. آیا امکان الگوبرداری از کنش‌ها، رفتارها یا شخصیت ظاهری قهرمانان فیلم‌ها برای فرزندان وجود دارد؟ اگر این‌گونه باشد، فیلم و انیمیشن فرصتی برای الگوپذیری است. لذا لازم است به طور ویژه به الگوها و قهرمانان فیلم‌ها، مهارت‌های حل مسئله و روند آن دقت کنیم. همچنین، باید بدانیم که چگونه یک مسئله در فیلم حل می‌شود. اگر این مسئله به صورت صحیح حل شده و می‌تواند الگویی برای فرزندان باشد، مشاهده فیلم‌ها و انمیشن‌ها توصیه می‌شود.
البته طی سال‌های اخیر فیلم و انیمیشن‌هایی در حوزه کودک و نوجوان وجود دارد که چنین محسناتی دارند. برای مثال انیمیشن بچه زرنگ، پسر دلفینی و ... انیمیشن‌هایی هستند که در ایران تولید شده و در آنها به پیام‌ها و الگوهای مثبت توجه شده است. جالب توجه است که غرب نیز علیرغم اختلافات فرهنگی به ویژه در انیمیشن‌های کوتاه خود به این نکته‌ها توجه می‌کند. پیشنهاد می‌شود که خانواده‌ها از ظرفیت‌های تربیتی انیمیشن‌های کوتاهی که در غرب و شرق عالم تولید می‌شود، غافل نشده و پیام‌ها و الگوهای مثبت آنها را با فرزندان خود به اشترک گذاشته و در مورد آنها گفتوگو کنند.
انتهای پیام
