تمرکز جدی آموزش و پرورش بر «فراگیری» و «انس با قرآن» است
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش گفت: سیاستی که این معاونت در خصوص امر قرآن در پیش گرفته است، تنها دو کلمه«فراگیری قرآن» و «انس باقرآن» است که بار‌ها از سوی رهبرمعظم انقلاب مورد تأکید قرار گرفته است.
همزمان با آغاز سال جدید و در آستانه ماه مبارک رمضان، اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار ایکنا، پیرامون آخرین برنامه‌های و طرح‌های قرآنی آموزش و پرورش نکاتی را تبیین کرد که مشروح آن را در ذیل می‌خوانیم.
ایکنا_در سفر اخیرتان به قم و دیدار با مراجع معظم تقلید، ایشان نکاتی را پیرامون قرآن و توسعه فعالیت‌های قرآنی در مدارس داشتند، معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش چه برنامه‌هایی را در این خصوص در دستور کار دارد؟
سیاستی که معاونت پرورشی در خصوص قرآن در پیش گرفته است تنها در دو کلمه است که مقام معظم رهبری در بیاناتشان در ایام ماه مبارک رمضان و بقیه ایام دارند، یکی«فراگیری» و دیگری «انس با قرآن» است.
در خصوص فراگیری و اُنس با قرآن، ما باید شرایط خواندن و انس گرفتن با قرآن را فراهم و تسهیل کنیم، این دو کلمه در واقع رویکرد اصلیمان در معاونت پرورشی و فرهنگی است. بر همین اساس چند اقدام علمی را انجام داده‌ایم، یعنی تلاش کرده‌ایم که دانش‌آموزان بیشتری در مسابقات قرآن شرکت کنند. در همین راستا برای اولین بار تمام مسابقات قرآن را در رشته‌های مختلف مبنا و محتوایش را کتب درسی قرار داده‌ایم، کتاب درسی در اختیار همه است، آن را می‌خوانند، امتحان می‌دهند و نمره می‌گیرند. امسال تمام کتب درسی توسط اداره کل قرآن عترت و نماز آموزش و پرورش مورد بررسی قرار گرفت و آنجایی که می‌شد به عنوان محتوای مسابقات قرار بگیرد، اعلام شد.
دوم اینکه با نگاه«فراگیری»، آمدیم برای اینکه تعداد زیادی را برای شرکت در مسابقات دعوت کنیم، حرکتی را در سطح مدارس انجام دادیم و آن اینکه هر دانش‌آموز بتواند از طریق سامانه نورینو به تنهایی ثبت‌نام کرده و محتوای آزمون را دریافت و صوت و اجرای خودش را به راحتی بارگذاری کند و جهت داوری در دسترس داوران قرار بگیرد، همه این موارد مقدمات اُنس را رقم می‌زند.
با همین روندی که ما این کار را انجام داده‌ایم، به لطف خدا در مرحله آموزشگاهی، توانسته‌ایم بیش از پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر را برای مسابقه قرآن امسال ثبت کنیم، یعنی به اسم و به کد ملی، البته ممکن است یک نفر در دو – سه رشته شرکت کرده باشد، اما پنج میلیون نفر مسابقه که حدوداً یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر واحد است، امسال این اتفاق درخصوص قرآن رخ داده که مقدمه کار است.
ایکنا_ تمام این مواردی که بیان کردید موضوع فراگیری و جذب حداکثری پیرامون قرآن بود، در خصوص انس با قرآن چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟ در خصوص سایر کتب معروف دینی همچون نهج‌البلاغه و صحیفه آیا چنین رویکردی داشته‌اید؟
بله. فعلاً فراگیری بعد آرام آرام به انس قرآن می‌رسیم. در موضوع نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، تمام دوازده سال کتاب‌های درسی را مورد بررسی قرار داده‌ایم و هر جایی متنی و دعایی از صحیفه یا روایت و نکته‌ای از نهج‌البلاغه بوده است را محتوای مسابقه صحیفه و همینطور نهج‌البلاغه قرار داده‌ایم. همه این‌ها در کانال شاد در دسترس همه عزیزان دانش‌آموز و مربیان قرار گرفت است. این مسابقات و این نوع برنامه‌های مناسبتی از گذشته هم بوده است، ولی با یک تغییر راهبردی و اینکه کتب درسی را منبع مسابقات قرارداده‌ایم موفق شدیم، جمعیت خیلی زیادی برای حضور در مسابقات ترغیب کنیم تا آن فراگیری بزرگ شکل بگیرد و بعد آن اُنس مورد تأکید مقام معظم رهبری محقق شود.
کار دومی که شاید برای مخاطبین این رسانه وزین جالب باشد، برای اولین بار مسابقات احکام دانش‌آموزان ابتدایی، پدر و مادری شد. یعنی مادر دختری، پدر پسری، یعنی همه احکام را گفتیم که دانش‌آموز پسر باید با پدرش شرکت کند و دختران با مادرانشان، احکام به طور طبیعی یک مقداری دشوار است، احتیاج به توضیح دارد، احتیاج به بیان فلسفه دارد، حتی پدر و مادر‌هایی به من گفتم که شما کاری کردید که من ۴-۳ بار یک نماز ۲ رکعتی را برای بچه‌ام باید بخوانم تا یاد بگیرد و بعد فیلمش صحیح خواندنش را برای شما بفرستد. این راهبرد ابتکاری شور و انگیزه بیشتری را بین دانش‌آموزان و مشارکت والدین ایجاد کرد.
طرح دیگری را با همکاری معاونت آموزش ابتدایی و مرکز پژوهش‌ها با عنوان طرح«اتقان» در ۵ استان از جمله قم شروع کرده‌ایم، طرح ملی اتقان مخفف«ارتقای توانمندی‌های قرآنی آموزگاران، مدیران و معاونان مدارس دوره ابتدایی» است. این طرح قرار است در یک بازه سه تا پنج ساله با حضور همه مدیران، آموزگاران و معاونان ابتدایی برگزار شود. طرح اتقان در گام نخست در سال 1400 در استان البرز انجام شد و با یک تغییر رویکرد امسال نیز در پنج استان ایلام، قم، خراسان شمالی، بوشهر و شهرستان‌های استان تهران آغاز شد.
در این طرح قرار است، هر استان بین پنج تا ۱۰ نفر که توانمندی‌های قرآنی دارند، به عنوان ناظر توجیه خواهند شد و از آنجایی که این طرح با مشارکت اتحادیه مؤسسات قرآنی استان‌ها همچنین مراکز دارالقرآن‌های آموزش و پرورش در سراسر کشور برگزار خواهد شد. ناظران به چهار بخش این فرایند نظارت می‌کنند. در این فرایند قرار است که در گام اول آموزگاران، مدیران و معاونان این پنج استان با مراجعه به مؤسسات و دارالقرآن‌هایی که ما تعیین می‌کنیم یا باید اثبات کنند که دارای سواد لازم قرآنی هستند یا اگر نیستند در یک دوره ۴۴ ساعته حضور داشته باشند. این دوره ۴۴ ساعته شامل یک بخش غیرحضوری ۲۰ ساعته است که فایل‌های از پیش تهیه شده را گوش و در آزمون شرکت می‌کنند و بخش حضوری آن ۲۴ ساعته است که در یکی از مؤسسات قرآنی انجام می‌شود و ناظران بر این فرایند‌ها نظارت خواهند کرد.
اعتبارات این طرح از سوی شورای توسعه فرهنگ قرآنی و اعتبارات آموزش و پرورش تامین می‌شود این پنج استان بعد از جلسه توجیهی به سایر استان‌ها رفته و کار‌های عملی خود را آغاز می‌کنند.
ایکنا_ در خصوص نوع مهارت‌ها و نحوه سنجش از داوطلبان این طرح توضیح بیشتری می‌دهید؟
بله. طرح اتقان در واقع، ارتقای توانمندی قرآنی آموزگاران ابتدایی است. در این طرح ما یک فراخوانی داده‌ایم به این ۵ استان به عنوان آزمایش آموزگارانی که ثبت‌نام می‌کنند. در این طرح فرد داوطلب می‌آیند می‌گویند، من قرآن بلد هستم بخوانم، روخوانی، روان‌خوانی، صحیح‌خوانی، فهم سوره‌ها جزء ۳۰ شامل این مرحله است. اگر که بلد هستند می‌آیند پیش آن مربی که ما معرفی کرده‌ایم، در دارالقرآن آزمونی می‌دهند و مورد صحت‌سنجی قرار می‌گیرند و در صورت موفقیت مدرکشان صادر می‌شود. اما اگر درخواست آموزش داشته باشند، در ۱۲ جلسه برایشان روخوانی، روان‌خوانی، صحت قرائت و انس با معنای قرآن در جزء ۳۰ را یاد می‌گیرند و پس از آزمون، مدرکشان را دریافت می‌کنند.
ایکنا - با این طرح چه هدفی را دنبال می‌کنید؟
اکثر مدارس ابتدایی ما معلم قرآنشان همان آموزگار کلاسشان است، وقتی ما آموزگار را تقویت و در این مسیر تربیت کنیم، آموزش قرآن را در سطح دانش‌آموزان که با استقبال خوبی در این پنج استان مواجه شد، به حد مطلوب و قابل قبول ارتقا داده و سپس به تمام استان‌های کشور توسعه دهیم.
ایکنا_ یکی از مجموعه‌های نیمه فعال آموزش وپرورش، دارالقرآن‌های تحت اشراف شما است، آیا برنامه‌ای برای این مجموعه‌ها دارید؟
بله - موضوع سومی که در حوزه قرآن آن را دنبال می‌کنیم، این است که دارالقرآن‌هایمان را فعال کنیم، واقعیت این است که تاکنون دارالقرآن هایمان با ظرفیت متوسط هم استفاده نمی‌شده است چه برسد به آن ظرفیت حداکثری، در حال حاضر حدود ۵۰۰ دارالقرآن در کل کشور داریم که به صورت الف. ب و ج درجه بندی شده‌اند. این دارالقرآن‌ها بر اساس نیروی انسانی، فضا و امکاناتی که در اختیار دارند در سامانه جامع پرورشی(نورینو) معرفی شده‌اند.
به منظور استفاده بهینه از این دارالقرآن‌ها سهمیه‌ای برای حفظ جزء ۳۰ به آنان داده‌ایم تا دانش‌آموزی که تمایل به حفظ جزء ۳۰ دارد به صورت کاملا رایگان به سامانه نورینو رفته و دارالقرآن مورد نظر خود را انتخاب و عصر‌ها برای آموزش حفظ جزء ۳۰ به آن مراجعه کنند. بحمدلله استقبال خوبی در این خصوص صورت گرفته است و تاکنون یک میلیون و دویست هزار نفر از دانش‌آموزان ما در حفظ قرآن جزء ۳۰ ثبت‌نام کرده و در حال گذراندن این دوره هستند، به زودی مراحل پایانی را طی می‌کنند لذا ما یک میلیون و دویست هزار جزء ۳۰خوان که این‌ها حفظ قرآن بلد شدند را حمایت کرده‌ایم.
همه ساله محافل انس با قرآن دانش‌آموزی را برگزار می‌کنیم که این محافل در سال، دوبار در مدارس انجام می‌شود. در دهه فجر نیز آخرین محفل انس با قرآن برگزار و ۳۰ هزار محفل قرآن تشکیل شد؛ لذا با توجه به استقبال گسترده دانش‌آموزان و همچنین با توجه به حرمت شکنی‌هایی که در ساحت نورانی قرآن کریم امسال اتفاق افتاده، مصمم شدیم، در آغازین روز‌های سال پیش رو که مصادف با حلول ماه مبارک رمضان و بهار قرآن است، بزرگترین محفل قرآنی جهان اسلام را با عنوان«هدیه نورانی به عزیزان آسمانی» داشته باشیم.
در این راستا در ۲۰ هزار مدرسه سراسر کشور در یک زمان مشخص، از سوی ۸۰۰ دارالقرآن کریم در مناطق پرجمعیت شهر‌ها یک محفل انس با قرآن تشکیل می‌شود. جلسات کارشناسی متعددی در این باره تشکیل شده است تا این کار نقطه‌ای نباشد و به صورت فرایندی برگزار شود. این اقدام از اول ماه مبارک رمضان آغاز می‌شود و دانش‌آموزان به همراه اولیای خود سر سفره افطار در حد نیم ساعت محفل خانگی قرآن را تشکیل می‌دهند و حداقل یک صفحه از قرآن را متناسب با جز آن روز تلاوت و ثواب را به روح درگذشتگان خود اهدا می‌کنند و برای ما می‌فرستد می‌گوید هدیه به روح پدربزرگ یا مادربزرگ مرحومم، اسمش هم می‌نویسد یا فلان شهید یا فلان مرحوم یا فلان آیت‌الله، دانش‌آموز تشویق می‌شود به اینکه یک صفحه قرآن بخواند اسم آن کسی که دوست دارد به آن هدیه کرده است بگوید فردا، همینطور روز سوم، چهارم و... ان‌شاالله در دهه آخر ماه مبارک رمضان که مدرسه‌ها از پانزدهم به بعد باز می‌شود، ما در دهه آخر ماه مبارک رمضان در یک روز به طور هماهنگ در کل کشور بزرگترین محفل انس با قرآن را به صورت همزمان و یکجا برگزار می‌کنیم. این‌ها اقدامات فراگیری قرآن است تا به مرحله انس برسیم.
ایکنا_ آیا کتب درسی حال حاضر ما دارای اشکالات فنی و محتوایی است؟
ببینید یک برداشت متاسفانه بدبینانه نسبت به کتاب‌های درسی وجود دارد. کتاب‌های درسی توسط اساتید معتبر با اهداف معتبر تربیتی و عمدتاً با یک عمق درست و زیاد معرفتی تهیه می‌شوند. ولی چون به خوبی توسط معلمین شاید در مدارس تبیین نمی‌شود، آدم احساس می‌کند که کتاب درسی اشکال دارد، کتب درسی معمولاً دارای اهداف تربیتی، آیات و روایات، مفاهیم اخلاقی و معرفتی برایش در نظر گرفته شده است، به ویژه در بحث کتب دینی، قرآن، ادبیات واقعاً از اهداف تربیتی ویژه‌ای برخور دارند، اما متأسفانه به خوبی و درستی مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
گفت‌وگو از اکبر پوستچیان
انتهای پیام
