10 فرمان خداوند که آبادکننده زمین است + صوت

به گزارش خبرنگار ایکنا، کرسی تلاوت و‌ تدبر در قرآن کریم عصر ۲۸ فروردین‌ماه در مسجد دانشگاه تهران برگزار شد. در ابتدای این کرسی تلاوت محمدرضا واعظی، قاری ممتاز و از دانشجویان دانشگاه تهران به تلاوت آیاتی از سوره بقره و‌ کوثر پرداخت.

در ادامه این کرسی تلاوت حجت‌الاسلام والمسلمین علی رجبی، حافظ و پژوهشگر قرآنی به بیان نکات تدبری آیات ۱۵۱، ۱۵۲، ۱۵۳ و ۱۵۵ سوره مبارکه انعام پرداخت که مشروح صحبت‌های وی به شرح زیر است.

یک زمان خانم جراحی که خانوادگی پزشک هستند، از من پرسید آیا مانند 10 فرمانی که بنی‌اسرائیل دارند در قرآن نیز چنین چیزی وجود دارد؟ من گفتم قرآن 10 فرمان دارد که خیلی کامل‌تر از 10 فرمان یهودیت است.

آیت‌الله جوادی آملی ذیل همین آیات در تفسیر تسنیم بیان می‌کند، دو قبیله اوس و خزرج بیش از 100 سال با هم جنگ داشتند، در ادامه یک درگیری بین آنها شکل می‌گیرد، رئیس قبیله اوس به مکه می‌رود تا از مشرکان کمک بخواهد. آنجا سراغ ابوسفیان می‌رود، ابوسفیان به او می‌گوید از بین ما یک فردی برخاسته و ادعای رسالت دارد ما همین که بتوانیم این فرد را مهار کنیم، هنر کرده‌ایم و نمی‌توانیم به شما کمک کنیم.

پس از اینکه آن فرد اصرار بسیار می‌کند و نشانی آن فرد مدعی رسالت را می‌خواهد، ابوسفیان به او می‌گوید، اگر به کعبه بروی او را خواهی دید، فقط باید مراقب باشی و در گوش خود پنبه فروکنی تا صدای او را نشنوی وگرنه تو را نیز جادو می‌کند؛ آن فرد هم قبول می‌کند و می‌رود. دور کعبه که طواف می‌کند با خود تأمل می‌کند کمی صدای آن مرد را گوش دهد، پنبه را از گوش بیرون می‌آورد و آیات 151 سوره مبارکه انعام به گوش او می‌خورد. همین آیات زمینه صلح دو قبیله شد و در ادامه باعث هجرت پیامبر و مسلمانان می‌شود. آیات بسیار کاربردی و شگفت‌انگیزی است.

خدا می‌فرماید: «قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ» ای پیامبر؛ بگو بیایید آنچه خداوند حرام کرده است بر شما تلاوت کنم؛ «أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا» برای خدا شریک قائل نشوید. این 10 فرمان وصیت‌های خداوند متعال است، وصیت هر کسی عصاره زندگی اوست.

هیچ جایی در قرآن کریم نداریم که خداوند سه بار آخر بحث بگوید: «ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ» یعنی اینهایی که به شما می‌گویم وصایا و سفارش‌های من به شماست. جالب است این 10 وصیت بین همه ادیان آسمانی مشترک است. در بحث توحید سفارش‌ انبیا الهی مشترک بوده اما قرآن با نگاه جامع و جهانی نگاه کرده است.

اولین دستور خدا چیست؟ برای خدا شریک قائل نشوید. دو نوع شرک داریم، شرک پنهان و آشکار یا شرکت کثیف و لطیف؛ شرکت آشکار همان است که یک عده آشکارا بت‌پرست، گاوپرست و ... هستند. شرک پنهان هم - ان‌شاالله بین ما نباشد، اما بعضاً می‌بینیم هست - این ریاکاری‌هایی که می‌بیند وجود دارد، برخی ریش می‌گذارند، اما ریشه مردم را می‌زنند، این عین شرک است. با نفاق به اسم دین آبروی دین را می‌برند. اگر برخی در جامعه از دین گریزان می‌شوند، اثر همین منافق‌هایی است که ظاهر دین را گرفتند و چه بسا صف اول هم ایستادند، اما متاسفانه آثارشان هست. لذا خداوند به ما دستور می‌دهد از هر نوع شرکی دوری کنیم.

بعضاً در سریال‌های صدا و سیما دیده‌ایم که بازیگر به دکتر می‌گوید: «آقای دکتر امید ما اول به خدا بعد به شماست» این عین شرک است. چون اول و آخر خداست و دکتر وسیله است. این مهم‌ترین دستور قرآن و اولین وصیت خداوند است که شرک نورزید. همین 10 وصیت خدا اگر اجرا شود روی زمین آباد می‌شود.

دومین فرمان و سفارش خداوند «وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» است. به والدین خود احسان کنید، این یک دستور جهانی است. عجیب است که بعد از توحید بلافاصله احسان به والدین می‌آید. در دنیا و در تمام ادیان آسمانیِ دنیا مانند قرآن، جایی نیست که برای والدین جایگاهی قائل شده باشند.

ما در چهار آیه و چهار سوره قرآن «وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» را داریم. اولین آیات سوره مبارکه بقره است که یکی از 10 فرمان بنی اسرائیل بعد از توحید «لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» آمده است.

دومین آیه هم آیه 36 سوره مبارکه نساء است که می‌فرماید «وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا»، آیه سوم همین آیه 151 سوره مبارکه انعام است که توضیح داده شد و چهارمین آیه هم آیه 23 سوره مبارکه اسراء است که می‌فرماید: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» خدا واجب کرده است که غیر از خدا بندگی نکنید و به والدین خود نیکی کنید.

سه آیه هم داریم که خدا در آن آیات وصیت می‌کند به والدین؛ هیچ کتاب دیگری نداریم، اینقدر در مورد نیکی به والدین صحبت کرده باشد. اولین مورد از این موارد آیه هفتم سوره مبارکه عنکبوت است. مورد دوم آیه 14 سوره مبارکه لقمان است که به طور مطلق نسبت به والدین وصیت می‌کند و مورد سوم هم آیه 15 سوره مبارکه احقاف است که در آن هر نوع احسانی به والدین وصیت شده است.

فرمان و سفارش سوم از 10 فرمان خداوند «وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ» است، یعنی از ترس نداری و فقر، فرزندان خود را نکشید ما به شما و فرزندان شما روزی می‌دهیم. به مورچه نگاه کنید خداوند چقدر به او روزی داده است. در مورد مورچه و شهر مورچه‌ها در سایت فصلت بسیار توضیح داده‌ام. مولای ما نیز در نهج‌البلاغه بسیار در این مورد گفته است.

فرمان چهارم «وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ» است، یعنی به کارهای زشت چه علنی و چه پوشیده نزدیک نشوید. نمی‌گوید انجام ندهید، می‌گوید نزدیک هم نشوید.

سفارش و فرمان پنجم «وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ» است. نفسی که محترم است، نکشید مگر به حق، جان انسان‌ها محترم است نکند آن را بکشید که این گناه کبیره است و باید در محضر الهی پاسخگو باشید. می‌گوید اگر این کار انجام شد، باید قصاص کرد و در جای دیگر فلسفه قصاص را بیان می‌کند و می‌گوید در قصاص حیات و زندگی است. اگر کسی بدون دلیل نفس محترمی را کُشت باید قصاص شود تا امنیت جامعه تأمین شود، این تقوای اجتماعی است. تقوای اجتماعی این است که قوانین اجرا شوند تا امنیت در جامعه اجرا شود.

خدا در ادامه این آیه می‌فرماید: «ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ» می‌خواهید عقلِ عملی شما رشد کند؟ به احکام الهی عمل کنید. احکام الهی که باید در جامعه اجرا شود، همین‌ها هست. خدا می‌گوید اینها وصیت‌های من است تا اگر اجرا کنید، قطعاً عقل عملی جامعه رشد پیدا می‌کند.

شرح کامل 10 فرمان خداوند و مقایسه آن با 10 فرمان بنی اسرائیل به صورت کامل در سایت فصلت آمده است، اما امروز چون فرصت اندک بود به صورت مختصر به آن اشاره شد.

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این کرسی تلاوت حسین رستمی، قاری بین‌المللی کشورمان به تلاوت آیه 151 سوره مبارکه انعام و سوره مبارکه کوثر پرداخت و در ادامه اذان مغرب از سوی این قاری بین‌المللی اجرا شد. اقامه نماز مغرب و عشا و ضیافت افطار بخش‌های دیگری از این کرسی تلاوت بود.

گزارش از تیمور کاکایی