نظم جدید جهانی؛ فرصتی واقعی برای شکل‌گیری قطب قدرت جهان اسلام + صوت
کارشناس مسائل منطقه شکل‌گیری قطب قدرت جهان اسلام را در نظم جدید جهانی امری کاملا شدنی و عملیاتی دانست و گفت: این امر در فضای تحولات جدید می‌تواند مورد قبول همه کشورهای منطقه قرار گیرد که سرآغاز آن با توافق میان ایران و عربستان بود که زمینه را برای حرکت به سمت چنین همکاری‌های راهبردی فراهم کرده است.
عماد آبشناس، کارشناس مسائل منطقه و مدیرعامل خبرگزاری اسپوتنیک روسیه در تهران، در گفت‌وگو با ایکنا درباره نسبت تحولات اخیر در منطقه و جهان با گذار به یک نظم جدید منطقه‌ای و جهانی گفت: امروزه کشورهای منطقه متوجه شده‌اند که امنیت منطقه را خودشان باید تأمین کنند و وابستگی و امید بستن به کشورهایی مانند آمریکا برای تأمین آنها یک تصور ساده‌لوحانه بیش نیست. زیرا در عمل آمریکایی‌ها نه فقط امنیت کشورهای منطقه را تأمین نکرده‌اند بلکه منابع و ثروت این کشورها را به یغما برده‌اند.
وی اظهار کرد: مسئله دیگر این است طی چند دهه اخیر وضعیت واردات انرژی در جهان تغییر یافته است. در یک دوره آمریکا و غرب بزرگترین واردکننده انرژی بودند اما امروزه آمریکا به رقیب کشورهای دارنده انرژی تبدیل شده است و بزرگترین بازار انرژی در شرق آسیا خواهد بود و دیگر در غرب نیست و آمریکا هم دیگر واردکننده انرژی نیست. لذا آمریکایی‌ها به کشورهای غرب آسیا از جمله کشورهای عربی به منزله منبع انرژی، که اگر نباشند امنیت اقتصادی خودش به خطر می‌افتد، نگاه نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید:
- دو قطب آینده جهان؛ آمریکا و اروپا در برابر آسیا
- تأثیر همکاری ایران، ترکیه، عربستان و مصر در شکل نظم آینده منطقه‌ای
آبشناس اظهار کرد: الان آمریکا می‌خواهد همچنان بر این بخش تسلط داشته باشد تا در صورتی که در آینده با چین و شرق آسیا به مشکل برخورد همان سناریوی روسیه و اروپا و وادار کردن اروپا به نخریدن گاز روسیه را تکرار کند و کشورهای عربی را وادار سازد که ارسال نفت از خلیج فارس به چین را متوقف کنند. از سوی دیگر اطراف چین نیز با پایگاه‌های آمریکایی محاصره شده است و لذا شرایط بین‌المللی و نظم جهانی، به ویژه پس از جنگ اوکراین کاملا تغییر پیدا کرده و امروزه بسیاری از کشورها تک‌قطبی و یکجانبه‌گرایی آمریکا را قبول ندارند و حتی برخی متحدان اروپایی آمریکا مانند فرانسه این مسئله را مطرح می‌کنند که اینها حکایت از گذار به سمت یک نظم چندقطبی دارد.
دو راهی پیش روی کشورهای منطقه
این تحلیلگر مسائل منطقه بیان کرد: فضای جهان امروز به سمتی در حال حرکت است که کشورهای محدوده غرب آسیا یا شمال آفریقا مجبور هستند یا به فکر ایجاد یک ساختار نوین منطقه‌ای باشند که در این ساختار امنیت منطقه را خودشان تأمین کنند یا به یکی از قطب‌های جدید جهانی وابسته شوند. در قضایای پس از جنگ اوکراین دیدیم که آمریکا به کشورهای عربی فشار زیادی وارد کرد که قیمت نفت خود را ارزان بفروشند اما این کشورها مقاومت کردند و زیر بار این فشار نرفتند و این نشان می‌دهد نظم قدیمی جهان در حال ترک خوردن است.
وی ادامه داد: در این راستا کشورهای عربی به فکر این افتادند که طرح چند سال پیش ایران را مبنی بر تشکیل یک ائتلاف منطقه‌ای در دستور کار قرار دهند و شروع تعاملات آنها با ایران آغاز حرکت در این مسیر است تا در آینده مجبور نشوند به یکی از قطب‌های جدید جهانی وابسته شوند بلکه بتوانند با همه تعامل داشته باشند.
تفاوت نظم جدید با نظم قدیم
آبشناس درباره تفاوت نظم جدید با نظم دوران دوقطبی و جنگ سرد و تفاوت چین به عنوان یک قطب جدید با شوروی گفت: در نظم جدید تنها بحث چین مطرح نیست بلکه شاهد دو قطب آمریکا و قطب روبروی آن هستیم که می‌تواند چین و روسیه و مجموعه‌های دیگر باشند. براین اساس به زودی وارد نظمی شبیه دوران جنگ سرد می‌شویم که کشورهایی که می‌خواستند وابسته به شوروی و آمریکا نباشند جنبش عدم تعهد را تشکیل دادند. الان هم چنین فضایی در حال شکل‌گیری است زیرا منافع برخی کشورها اقتضا نمی‌کند که به یک قطب قدرت در جهان وابسته باشند بلکه منافع خود را در تعامل با همه کشورها می‌بینند.
وی یادآور شد: البته ایالات متحده آمریکا با سیاست‌های غلط خود در حال سوق دادن بسیاری از کشورها به قطب مقابل خود است زیرا این کشورها می‌بینند آمریکا گزینه‌ای دیگری برای آنها باقی نمی‌گذارد. ایران هم در این نظم جدید نباید در هیچ قطبی قرار بگیرد و باید با همه تعامل داشته باشد، حال در این فضای نوین اگر آمریکا همچنان به سیاست‌های خصمانه و تروریسم اقتصادی خود علیه سایر کشورها از جمله ایران ادامه دهد، این خود آمریکا است که بازار این کشورها را از دست می‌دهد همانطور که بازار بزرگ ایران را از دست داده است هرچند به ایران نیز فشار اقتصادی وارد می‌شود.
امکان شکل‌گیری قطب قدرت جهان اسلام
آبشناس درباره جایگاه و نقش ایران در شکل دادن به قطب قدرت جهان اسلام و امکان عملی شدن شکل‌گیری چنین قطب قدرتی گفت: شکل‌گیری قطب قدرت جهان اسلام به هیچ‌وجه یک شعار یا نگاه آرمان‌گرایانه نیست. این پیشنهاد را ایران چند سال پیش از طریق کویت به سایر کشورهای عرب منطقه ارائه داد و این در زمانی بود که رژیم صهیونیستی و آمریکا در پی شکل‌گیری ناتوی عربی یا جبهه عبری ـ عربی علیه جمهوری اسلامی ایران بودند.
این کارشناس مسائل بین‌المللی اظهار کرد: پیشنهاد ایران این بود که کشورهای منطقه و به ویژه حوزه خلیج فارس در همکاری با همدیگر، امنیت منطقه را درون‌زا تأمین کنند. امروز هم کشورهای منطقه اگر می‌خواهند از امنیت و ثبات در این منطقه مطمئن باشند می‌توانند یک ائتلاف منطقه‌ای تشکیل داده و با تعامل و مشارکت با هم امنیت، ثبات و صلح منطقه را تأمین کرده و این همکاری‌ها را در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی تداوم دهند. این امر در فضای تحولات جدید می‌تواند مورد قبول همه کشورهای منطقه قرار گیرد که سرآغاز آن با توافق میان ایران و عربستان بود که زمینه را برای حرکت به سمت چنین همکاری‌های راهبردی فراهم کرده است.
آبشناس با تأکید بر اینکه این ائتلاف منطقه‌ای به هیچ‌وجه قرار نیست علیه شرق یا غرب باشد، گفت: این ائتلاف تنها می‌خواهد امنیت و ثبات منطقه را با تعاملات اقتصادی، سیاسی و امنیتی کشورها تأمین کند و به همین دلیل مورد پذیرش این کشورها قرار گرفته است و امروز می‌بینیم در کنار تعاملات ایران و عربستان، تلاش‌های جدی برای حل مسئله یمن و سوریه در جریان است و اردن و مصر هم می‌خواهند وارد فضای تعامل با ایران و حضور در چنین همکاری‌های منطقه‌ای شوند و به نظر می‌رسد در آینده سایر کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا نیز بزای حضور در چنین تعامل و ائتلافی اعلام آمادگی کنند و این به تدریج به شکل‌گیری قطب قدرت جهان اسلام رنگ واقعیت می‌بخشد.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
