تکریم امامزادگان تجلیل از علم و دانش و فضایل اخلاقی است

سرزمین ایران اسلامی سال‌هاست که مأمن و پناهگاهی مطمئن برای آزادی‌خواهان و مردمان پاک‌سرشت در گستره زیست بوم انسانی بوده که در هر عصر و زمانی پهلوانان، عیاران و نخبگان سرآمدی در آن سکنی گزیده و تاریخ بی‌نظیر این بخش از زندگی بشر در کره خاکی را رقم زده‌اند. یکی از بلند مردمان و در واقع پاک‌ترین فرزندان آدم ابوالبشر، بدون شک خاندان مطهر رسول گرامی اسلام(ص) و آخرین فرستاده الهی برای بشر است که در بازه‌های زمانی مختلف روی به سرزمین مردمان پارسی نهاده و این بلاد را برای زندگی و ترویج سنت‌های الهی برگزیدند.

طبق اسناد تاریخی یکی از برهه‌های حضور پر رنگ امامزادگان در ایران را باید در ماجرای حضور امام رضا(ع) در این سرزمین و سفر فرزندان و اقوام ایشان برای ملاقات با آن حضرت و مواجهه با مأموران حکومت وقت برشمرد که سبب پراکندگی آنان در نقاط مختلف این کشور شده است.

بر همین اساس در تقویم رسمی کشور روز پنجم ذی القعده، به‌عنوان روز بزرگداشت و تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه نامگذاری شد؛ روزی که حقیقت جایگاه این مکان‌های مهم دینی و اعتقادی را برای ما بیش از پیش روشن می‌سازد. بر همین اساس باید گفت تجلیل از امامزادگان در حقیقت تجلیل از ولایت پیامبر(ص) و تعظیم شعائر دینی است و اهمیت آن زمانی آشکار می‌شود که به این سخن پیامبر(ص) می‌رسیم که فرمود: «من از شما مزد رسالت نمی‌خواهم، تنها حرمت اهل ‌بیت مرا حفظ کرده و آن‌ها را دوست داشته باشید» و از این رو می‌توان گفت تجلیل از امامزادگان تجلیل از ارزش‌های اسلام است. بر همین اساس باید تلاش کرد تا آستان مقدس امام‌زادگان به کانونی برای گسترش معرفت و شناخت همه ارزش‌های والای انسانی و اسلامی به‌ویژه شیعی تبیدل شود که در همین راستا و با توجه به جایگاه ارزشمند امامزادگان، مقام معظم رهبری دستور دادند تا بقاع متبرکه به قطب فرهنگی جامعه تبدیل شوند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی، کارشناس فرهنگی و مدیر بنیاد پژوهش و توسعه فرهنگ وقف در رابطه با مسئله تکریم امامزادگان و بقاع متبرکه و نیز ضرورت تبدیل شدن این آستان‌های مقدس به قطب‌های فرهنگی در کشور اظهار کرد: در این زمینه ابتدا باید پاسخ داده شود که به چه دلیل برای امامزادگان حرمت قائل بوده و چرا شیعیان و حتی اهل سنت و تمامی مسلمانان امازادگان را در کشورهای مختلف اسلامی همچون ایران، عراق، سوریه و ... مورد تجلیل و تکریم قرار می‌دهند؟

وی افزود: دلیل این مسئله این است که ما امامزادگان را به عنوان عترت پیامبر اکرم(ص) می‌شناسیم. پیامبر(ص) فرمودند: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي؛ همانا من دو چيز گرانبها در ميان شما مى‌گذارم، یكى كتاب خدا و ديگرى فرزندان من است». همانطور که ما باید قرآن کریم را به عنوان ثقل اکبر مورد توجه قرار دهیم، به فرموده پیامبر(ص)، عترت ایشان را نیز که نگه‌دارندگان حقیقت قرآن هستند، مورد تکریم و احترام قرار دهیم.

خسروی تصریح کرد: همچنین، به جز 12 امام معصوم(ع)، نسل در نسل از سلاله پیامبر اکرم(ص) بزرگانی بوده‌اند که در هر دوره‌ای حافظ شریعت نبوی بودند. گذشته از این مسئله، زمانی که فردی به انسان خدمتی می‌کند، ادب اقضا می‌کند که افراد نسبت به فرزندان او نیز احترام قائل شده و زحمات و خدمات او را جبران کند.

این کارشناس فرهنگی اظهار کرد: امامزادگان فرزندان پیامبر اکرم(ص) و حضرت فاطمه زهرا(س)‌ هستند و ما به دلیل اینکه پیامبر(ص) ما را از جهالت و بدبختی نجات داد، باید برای ادای وظیفه نسبت به سلاله پاک ایشان نیز ادای احترام کنیم. از این گذشته این‌گونه نبوده است که ما هر فردی که نسبتی با پیامبر(ص) داشته را به عنوان امامزاده بشناسیم. امامزادگان شخصیت‌هایی بودند که به زیور تقوا، علم و فضائل الهی آراسته بودند. 

حجت‌الاسلام خسروی با بیان اینکه ما احترام به امامزادگان را به عنوان احترام به علم و فضیلت و تقوا قرار می‌دهیم، گفت: برای مثال در کاشان امامزاده سلطانعلی بن محمد(ع) فرزند امام باقر(ع) در مبارزه با ظلم به شهادت رسیده و بارگاه ایشان مورد توجه است به این دلیل که ایشان انسانی بوده که با ظلم مبارزه کرده و به شهادت رسیده است.

وی ادامه داد: همچنین، در تهران حضرت عبدالعظیم(ع) از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) دارای علم و فضیلتی بوده که حتی احادیث زیادی از ایشان به یادگار باقی مانده است. لذا تجلیل از این شخصیت‌های بزرگوار تجلیل از علم و تقوا و فضیلت است و همچنین، حضرت معصومه(س) که این ایام مصادف با سالروز میلاد ایشان است، شخصیتی بوده که اهل تقوا و فضیلت بوده است. لذا نکته دومی که باید بدان توجه داشته باشیم این است که تجلیل از امامزادگان، تجلیل از علم و دانش و فضایل اخلاقی است. 

این کارشناس فرهنگی تصریح کرد: نکته مهم دیگری که باید در این زمینه مورد توجه قرار دهیم این است که مزار امامزادگان ملجأ و پناهگاه انسان‌ها است. افرادی بوده‌اند که به هر دلیل از سختی روزگار و فشار زندگی به تنگ آمده‌اند تا جایی که ممکن بود حتی دست به خودکشی بزنند. آخرین دری که به روی این‌ها باز بوده، در آستان امامزادگان بوده است که این افراد وقتی به این فضاهای معنوی پناهنده شده و با آن‌ها دردل می‌کنند و با خدا صحبت می‌کنند، به آرامش دست پیدا می‌کنند. لذا امامزادگان کانون‌های معنوی این کشور هستند که باید به آن‌ها به صورت ویژه توجه داشت.

خسروی بیان کرد: بنابراین، مزار امامزادگان از جهات مختلف مورد عنایت قرار گرفته و باید برای رشد معنوی و فرهنگی جامعه مورد توجه باشند. امیدواریم که بتوانیم در این زمینه قدمی برداشته و حداقل خود ما با رفتن به این امامزادگان و توسلاتی که انجام می‌دهیم، موجبات رونق و گسترش این فرهنگ دینی و الهی را فراهم کنیم. 

وی در ادامه با بیان اینکه مسئولان برنامه‌ریزی‌های فرهنگی کشور باید برنامه ویژه‌ای برای امامزادگان و بقاع متبرکه داشته باشند تا این اماکن مقدس به قطب فرهنگی جامعه تبدیل شوند، گفت: مردم بنا بر اعتقاداتی که دارند، به دنبال تقویت این اعتقادات و رفع گرفتاری‌های روحی، به صورت خودجوش به امامزادگان مراجعه می‌کنند. مسئولان فرهنگی کشور همین مقدار که بتوانند وسایل راحتی زوار را فراهم کنند که ایشان بتوانند با خیال راحت و با آرامش به عبادت بپردازند، بزرگترین خدمت را به جامعه انجام داده‌اند. 

این کارشناس فرهنگی تصریح کرد: ارائه محصولات فرهنگی به زائران بقاع متبرکه اگر در راستای تقویت معنویت و دانش باشد، بسیار مؤثر است. در طول تاریخ مشاهده می‌کنیم که مهمترین حوزه‌های علمیه و مرکز تربیت طلاب در کنار امامزادگان قرار داشته‌اند. لذا وجود امامزادگان برای رشد فرهنگی و علمی جامعه همواره منبع خیر و برکت بوده است. 

حجت‌الاسلام خسروی اظهار کرد: وجود امامزادگان در کشورهای اسلامی به ویژه در عراق و ایران مرکزی برای تجمع مردم و ارتباط ایشان با خدا بوده است. شاید بتوان گفت یکی از مصادیق آیه شریفه «فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ؛ (اين نور هدايت) در خانه‌هايى است كه خدا اذن داده رفعت يابند و نام او در آن‌ها ذكر شود»، در درجه اول مساجد هستند که به عنوان خانه خدا باید بیش از تمامی مراکز مورد توجه قرار گیرند و در درجه دوم نیز وجود بقاع متبرکه و امامزادگان است که ارتباط انسان با خدا را تقویت می‌کنند.