واگذاری دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی چه مبنایی دارد؟ + صوت

روز گذشته، 11 شهریور، سیدمحمدجواد آل‌احمد، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، خبر از واگذاری دبیرخانه این شورا به سازمان تبلیغات اسلامی داد. خبری که پیش از این نیز جسته و گریخته زمزمه آن به گوش می‌رسید. این پیشنهاد در شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی با استدلالی همچون چابکسازی و ایجاد تحول در امور قرآنی دبیرخانه شورا، مطرح شده و نظر مساعد اعضای شورا را هم جلب کرده است. اما اینکه این موضوع در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده و چه بازخوردی داشته است، هنوز اطلاعات دقیقی در دست نیست.

محمدحسین محمدزاده، عضو حقیقی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا، نسبت به این تصمیم صورت گرفته واکنش نشان داد و گفت: از شنیدن این خبر شوکه‌ شدم و نشان از آن دارد که ما هر چه قدر با مسائل قرآنی به شکل سکولار عمل کنیم و بحث احیای همه‌جانبه قرآن را که وظیفه همه دستگاه‌ها هست، مطالبه نکنیم، این امر پیامدهای منفی و خطرناکی به دنبال خواهد داشت.

وی ادامه داد: در مجموعه‌هایی که بخش تخصصی قرآنی دارند شاهد ایجاد سکولاریسم پنهان هستیم. مثلا در رسانه،‌ وقتی یکی دو شبکه به موضوع قرآن بپردازند یا در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت قرآن شکل گیرد، این سکولاریسم پنهان را به همراه دارد. تمرکز و تجمیع تمامی این فعالیت‌ها در پیکره یک نهاد سیاستگذار و اجرایی، عملاً به معنی تهی کردن سایر فضاهای اجرایی کشور از پرداختن به امور قرآنی است. درست مثل اینکه ما دانشگاهی ایجاد کنیم که به شکل تخصصی به امر قرآن بپردازد و با این توجیه سایر فضاهای آموزش عالی را از محتوای قرآنی و معارف دینی خالی کنیم در حالی که در کنار این دانشگاه که به شکلی تخصصی و علمی در حال پرداختن به علوم و امور قرآنی است، قرآن و مبانی دینی نیز باید در سایر دانشکده‌ها هم موضوعیت داشته باشد و تدریس و تعلیم شود.

شکایت پیامبر در باب مهجوریت قرآن

محمدزاده با اشاره به آیه 30 سوره مبارکه «فرقان» و شکایت پیامبر اکرم(ص) که نسبت به مهجوریت قرآن از سوی امتش در آن عنوان شده است، گفت: توجه داشته باشید، با اقداماتی که می‌کنیم و تصمیماتی که می‌گیریم اگر به دنبال احیای همه‌جانبه قرآن نباشیم و فقط کار قرآنی را به یک مجموعه از افراد و سازمان‌ها و نهادها که دارایی عناوین قرآنی هستند، واگذاریم، مصداق همان کسانی هستیم که پیامبر از آنها به خداوند شکایت می‌کند و در اصل این امر، مواجهه‌ای کاملاً سکولار است.

وی ایجاد تحول در ساختار تصمیم‌گیری و فعالیت‌های قرآنی را از جمله وظایف ذاتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی خواند و تصریح کرد: نباید تحول را تنها به معنای حذف یا تنزل و یا تغییر دانست، بلکه ارتقا نیز از جمله مصادیق آن است، اما ما به جای اینکه سطح تصمیم‌گیری قرآنی کشور را ارتقا دهیم با این کار، حتی این سطح را تنزل می‌دهیم.

مبنای تصمیم‌گیری واگذاری شورای توسعه فرهنگ قرآنی را تشریح کنید

مدیر اسبق شبکه قرآن و معارف سیما و رادیو قرآن ادامه داد: برای تقریب ذهن مثال دیگری می‌زنم و آن اینکه این تصمیمی که گرفته شده است مانند این است که شورای عالی اقتصاد، تمامی امور بانکی و ارزی را به یک بانک که شاید از اقبال بیشتری در زمینه سرمایه‌گذاری و گردش پولی و ارزی داشته باشد، واگذار کند و همه امور مالی و ارزشی زیرمجموعه این عنوان بانکی قرار گیرد که اتفاقاً شاید از نظر تراز تصمیم گیری و سیاستگذاری بسیار پایین‌تر از سایر نهادهای اقتصادی یا حتی وزارت اقتصاد و امور دارایی باشد، لذا قویاً شخصاً چنین تصمیمی را رد می‌کنم. البته نمی‌دانم مبنای تصمیم‌گیری چه بوده است؟ آیا چابکسازی است که این کار مصداق کسی است که برای کاهش وزن به جای مشاوره پزشکی، دست و پای خود را قطع می‌کند با این توجیه که با این کار قصد کاهش وزن خود را داشته است!

محمدزاده تجمیع همه محورهای تصمیم‌گیری قرآنی از سوی شورای توسعه فرهنگ قرآنی را نیز مواجهه‌ای سکولار خواند و گفت: شورای توسعه فرهنگ قرآنی اگر خواسته باشد مواجهه صحیح برای احیای همه‌جانبه قرآن و مهجوریت‌زدایی از آن را پی بگیرد باید نگاهش به همه دستگاه‌ها باشد و در یک کلام همه دستگاه‌ها باید مخاطب قرآنی بوده و مطالبه‌گر قرآنی منویات مقام معظم رهبری باشند و باز هم تأکید می‌کنم که غیر از این باشد و درصدد جداسازی این امور و تمرکز و تجمیع آن در یک واحد خاص سازمانی باشیم در وهله نخست، این امر نوعی سکولار پنهان بسیار خطرناک است که بعدها خطرات خود را در روند صحیح حرکت قرآنی نشان خواهد داد.

شورای توسعه فرهنگ قرآنی باید سطح بالاتری در تصمیم‌گیری‌ها داشته باشد

وی ادامه داد: ما به ازای چنین تصمیمی، پیشنهاد کردیم که شورای توسعه فرهنگ قرآنی براساس اینکه وظیفه سندنگاری و مواردی از این دست دارد، در سطح بالاتری تأثیرگذاری خودش را در امور قرآنی داشته باشد و مثلاً تبدیل به یک شورای عالی قرآن به ریاست شخص رئیس‌جمهور شود که دبیرخانه آن هم در بدنه اجرایی دولت و مثلاً جایی در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر شود که براین اساس همه دستگاه‌های سیاستگذار و اجرایی کشور اعم از سیاسی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... عضو این شورای عالی قرآنی باشند.

این کارشناس قرآنی تأکید کرد: آنچه که پیامد تصمیم‌گیری اخیر است مغایر با احیای همه جانبه و همگانی قرآن خواهد بود و براین اساس بسیاری از نهادها و سازمان‌ها خود را از زیر بار مسئولیت اجرایی‌سازی بسیاری از دغدغه‌های قرآنی مقام معظم رهبری مبرا احساس می‌کنند که یکی از مهمترین آنها حرکت قرآنی کشور به سمت تربیت 10 میلیون حافظ قرآن است که عملاً با چنین تصمیم محقق نخواهد شد.

وی با اشاره به اینکه اگر ما از همان ابتدا مواجهه درست با این مسئله داشتیم و همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها و و نهادهایی که ظرفیت‌های اجرایی کشور را در اختیار دارند در مسیر ارتقا و تحول همه‌جانبه قرآن پیش می‌رفتند، دیگر شاهد چنین اتفاق و تصمیمی نبودیم، گفت: اینکه مسئولیت مهمترین تصمیمات و بالاترین مسائل اجرایی در حوزه امور قرآنی را به نهاد و دستگاهی بسپاریم که تنها بخشی از آن در حال انجام امور قرآنی است، این امر احیای کامل قرآنی را که مطالبه رهبری است و وظیفه همه دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهاست در پی نخواهد داشت و همانطور که گفتم این نگرش با ماهیت سکولار پنهان، پیامدهای ناگوار در پی خواهد داشت.

مدیر اسبق شبکه رادیو قرآن با احترام به جایگاه علمی، سیاستگذار و اجرایی سازمان تبلیغات اسلامی اظهار کرد: سازمان دارالقرآن الکریم به عنوان یک واحد قرآنی زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی حاکی از نقش تأثیرگذار این سازمان در امور قرآنی دارد، اما مسئله بر سر این نکته است که این سازمان با وجود همه امکانات و نیروی تخصصی که در اختیار دارد قادر به ایجاد ارتباط خوب اجرایی میان همه نهادها و سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها در حرکت همه‌جانبه قرآنی نیست و اگر در رأس این امور قرار گیرد، در حوزه تصمیمات و اجرایی‌سازی‌ها چندان بُرشی نخواهد داشت و بین ارکان اجرایی نظام نمی‌تواند وحدت و انسجامی در امور قرآنی به وجود بیاورد و امیدبخش باشد.

وی به طرح مباحث آسیب‌شناسی این اقدام یعنی واگذاری دبیرخانه شورای توسعه قرآنی به سازمان تبلیغات اسلامی پرداخت و گفت: ابتدا باید مشخص شود که مبنای تصمیم‌گیری دوستان مسئول در شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی در این مورد چه بوده است؟ اگر مبنا چابکسازی یا ایجاد تحول است، همانطور که گفته شد این قالب معنا و مفهوم و مصادیق متعددی دارد و تنها نمی‌توان به آن نگاهی تک‌سویه همچون چیزی که اتخاذ شده است داشت، تحول به معنای تغییر، تأسیس و موارد دیگر هم هست و از آن طرف هم اگر این تصمیم منبعث از آیات قرآنی و از منظر نگاه تمدنی مقام رهبری باشد که از این نظر هم نمی‌تواند موجب ارتقای سطح شورای توسعه فرهنگ قرآنی به عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده باشد.

محمدزاده در پایان گفت: بهترین گزینه ایجاد یک شورای عالی قرآن است که دبیرخانه آن مستقر در نهادی زیرنظر دولت و شخص رئیس جمهور و مثلاً معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد که هر نهاد، سازمان در دستگاه اجرایی عضویتی در این شورا داشته باشند تا حرکت همه جانبه قرآنی را در جامعه به شکل فراسازمانی و فراجناحی شاهد باشیم.